Υπόνοιες μεροληψίας δικαστή σε βάρος δικηγόρου. Παραβίαση της δίκαιης δίκης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Deli κατά της Δημοκρατίας της Μολδαβίας της 22.10.2019 (αριθμ. 42010/06)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Μεροληψία δικαστή και δίκαιη δίκη. Διαφορά μεταξύ δικηγόρου και δικαστή κατά τη διάρκεια ακρόασης του πελάτη του πρώτου. Φόβος του δικηγόρου σχετικά με τη μεροληπτική στάση του δικαστή εναντίον του ιδίου και του πελάτη του. Ισχυρισμός του δικαστή ότι επιχείρησε να διατηρήσει την τάξη ενώπιον του δικαστηρίου επικαλούμενος την παρελκυστική συμπεριφοράς του δικηγόρου. Ο προσφεύγων δικηγόρος, είχε προσφύγει ενώπιον των εγχώριων δικαστηρίων για να καταγγείλει την καταδίκη του για περιφρόνηση του δικαστηρίου και την μεροληψία του δικαστή, χωρίς επιτυχία.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ειδικότερα ότι για έναν ανεξάρτητο παρατηρητή υπήρξαν νόμιμες ανησυχίες ως προς την αμεροληψία του δικαστή. Τα εθνικά δικαστήρια απέρριψαν τους ισχυρισμούς του προσφεύγοντος περί έλλειψη αμεροληψίας χωρίς καμία ανάλυση ή πραγματική επαλήθευση των γεγονότων. Επιπλέον, εντοπίστηκαν διαδικαστικές αδυναμίες διότι ο δικαστής ανέλαβε το ρόλο τόσο του εισαγγελέα, όσο και του δικαστή κατά τη διάρκεια που αποφαίνονταν σχετικά με την ενοχή του προσφεύγοντος δικηγόρου αναφορικά με το αδίκημα της περιφρόνησης δικαστηρίου.
Το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι το εφετείο που εξέτασε την υπόθεση για περιφρόνηση του δικαστηρίου δεν κατάφερε να εξετάσει προφορικά τον προσφεύγοντα, ενώ η φύση του αδικήματός του και οι ισχυρισμοί του εναντίον του δικαστή απαιτούσαν από το δικαστήριο να εξεταστεί αυτοπροσώπως. Παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6 παρ. 1
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Teodor Deli, είναι δικηγόρος, Μολδαβός υπήκοος που γεννήθηκε το 1960 και ζει στο Chişinău. Στις 15 Ιουνίου 2006, ο προσφεύγων εκπροσώπησε ένα διάδικο (X.) σε αστική διαφορά. Σύμφωνα με τον προσφεύγοντα, ο δικαστής Β, εκδικάζοντας την υπόθεση, επέτρεψε στον αντίδικο δικηγόρο να παρενοχλήσει τον πελάτη του και όταν ο ίδιος προσπάθησε να παρέμβει, ο δικαστής έγινε υβριστικός, απειλητικός και τελικά τον παρέπεμψε για περιφρόνηση του δικαστηρίου.
Από τα πρακτικά του δικαστηρίου προέκυψε ότι ο προσφεύγων είχε προσβάλει τον αντίδικο δικηγόρο και ήταν παρεμβατικός. Ο προσφεύγων εναντιώθηκε ως προς το περιεχόμενο των Πρακτικών, λέγοντας ότι δεν ήταν ακριβές και ότι ο δικαστής είχε διατάξει το γραμματέα να μην επισημάνει τη διαφωνία τους. Ποτέ δεν έλαβε απάντηση αναφορικά με αυτές τις αντιρρήσεις ή κάποια απόφαση σχετικά με το εν λόγω ζήτημα.
Κατά την διάρκεια της ακρόασης, ο προσφεύγων ζήτησε από τον δικαστή να ανακαλέσει τα λεγόμενά του. Ένας άλλος δικαστής απέρριψε το αίτημα την ίδια ημέρα διότι διαπίστωσε ότι οι λόγοι που προβλήθηκαν δεν αντιστοιχούσαν σε κανένα λόγο αμφισβήτησης δικαστή βάσει του εθνικού δικαίου. Στη συνέχεια, ο προσφεύγων άσκησε έφεση, η οποία απορρίφθηκε από το εφετείο του Chişinău. Το εφετείο, επισήμανε ότι ο προσφεύγων είχε κληθεί στην ακροαματική διαδικασία του δικαστηρίου, επικύρωσε τη διαπίστωση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, χωρίς να προχωρήσει σε περαιτέρω λεπτομέρειες. Η απόφαση κατέστη αμετάκλητη.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Πρώτα απ’ όλα, το Δικαστήριο επανέλαβε ότι ήταν απαραίτητο σε μια δημοκρατική κοινωνία να εμπνέουν τα δικαστήρια εμπιστοσύνη. Έτσι, εάν υπήρχαν κάποιοι νόμιμοι λόγοι για να έχει κάποιος την υποψία ότι ένας δικαστής ήταν μεροληπτικός σε μια υπόθεση τότε αυτός ο δικαστής έπρεπε να απέχει από την υπόθεση.
Το Δικαστήριο επισήμανε ότι είχε τόσο αντικειμενικά, όσο και υποκειμενικά κριτήρια για την αμεροληψία. Στην περίπτωση αυτή, ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι ο δικαστής Β είχε μεροληπτική συμπεριφορά λόγω της διαφοράς τους (υποκειμενική άποψη) και ταυτόχρονα άσκησε κατηγορίες εναντίον του και παράλληλα αποφάσισε για την έκβαση αυτών (αντικειμενική άποψη).
Όσον αφορά το υποκειμενικό κριτήριο, σημείωσε ότι παρά την χρήση όλων των διαθέσιμων μέσων από τον προσφεύγοντα για την αμφισβήτηση της έλλειψης αμεροληψίας του δικαστή, κανένα δεν λειτούργησε εν προκειμένω.
Τα εθνικά δικαστήρια απέρριψαν τα επιχειρήματά του στο σύνολό τους χωρίς καμία ανάλυση ή πραγματική επαλήθευση των γεγονότων. Ειδικότερα, το αίτημα του προσφεύγοντος για την εξαίρεση του δικαστή Β είχε απορριφθεί από άλλον δικαστή σε μια απόφαση, η οποία δεν είχε σχολιάσει τους ισχυρισμούς της μεροληψίας και καμία διερεύνηση εναλλακτικών γεγονότων. Επιπλέον, το Εφετείο του Κισινάου είχε απλώς επικυρώσει την απόφαση του πρωτόδικου δικαστηρίου, χωρίς να αναλυθεί περαιτέρω. Για έναν ανεξάρτητο παρατηρητή, η κατάσταση αυτή προκαλεί νόμιμες ανησυχίες σχετικά με τη πιθανότητα μεροληψίας.
Όσον αφορά το αντικειμενικό κριτήριο, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας εναντίον του προσφεύγοντος για περιφρόνηση δικαστηρίου, ο δικαστής είχε αναλάβει τόσο το ρόλο του εισαγγελέα, όσο και του δικαστή και ότι επαρκείς διασφαλίσεις δεν είχαν προβλεφθεί ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να αποκλείονται οι νόμιμοι φόβοι όσον αφορά τον αντίκτυπο μιας τέτοιας διαδικασίας αναφορικά με την μεροληψία δικαστών. Καμία από τις μεταγενέστερες αποφάσεις δεν είχε διορθώσει την κατάσταση αυτή επειδή δεν περιείχαν καμία αιτιολογία.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 αναφορικά με την αμεροληψία του δικαστή Β.
Τέλος, ενώ η κυβέρνηση ισχυρίστηκε ότι ο προσφεύγων κλήθηκε στην επ’ ακροατηρίω συζήτηση όπως αποδεικνύεται από τα πρακτικά του εθνικού δικαστηρίου, δεν υπήρχαν στον φάκελο στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο προσφεύγων είχε λάβει κλήση, όπως απαιτείται από την εθνική νομολογία. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε περαιτέρω παραβίαση του άρθρου 6 § 1.
Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, το ΕΔΔΑ έκρινε επίσης ότι δεν προέκυψε χωριστό ζήτημα βάσει του άρθρου 6 § 1 αναφορικά με την καταγγελία του προσφεύγοντος σχετικά με την προβαλλόμενη έλλειψη αιτιολογίας για την απόρριψη της έφεσης.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η Δημοκρατία της Μολδαβίας έπρεπε να καταβάλει στον προσφεύγοντα ποσό ύψους 1.500 ευρώ για ηθική βλάβη.
