Παροχή κατάλληλων σχολικών εγκαταστάσεων και κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών σε μαθητή με ειδικές ανάγκες. Η προσέγγιση του Στρασβούργου.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Stoian κατά Ρουμανίας της 25.06.2019 (αριθ. προσφ.289/14)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Μαθητής με ειδικές ανάγκες. Εγκαταστάσεις κατάλληλες και εκπαίδευση για ΑΜΕΑ. Η Ρουμανία έλαβε επαρκή μέτρα για να καταστήσει δυνατή τη πρόσβαση σε κατάλληλες εγκαταστάσεις στα σχολεία για μαθητές με ειδικές ανάγκες και παρείχε επαρκή στήριξη για την εκπαίδευσή τους.
Η υπόθεση Stoian κατά Ρουμανίας (αριθ. 289/14) αφορούσε τις καταγγελίες των προσφευγόντων, του γιου με ειδικές ανάγκες και της μητέρας του, ότι οι αρχές δεν είχαν παράσχει κατάλληλη πρόσβαση στην εκπαίδευση για τον γιο.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι αρχές είχαν συμμορφωθεί με την υποχρέωσή τους να παρέχουν εύλογη στέγαση για τον πρώτο προσφεύγοντα μέσω διάθεσης πόρων και την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών του καθώς και την ύπαρξη επαρκούς προγράμματος κάλυψης παιδιών με αναπηρίες.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ομόφωνα ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, αυτόνομα και σε συνδυασμό με το άρθρο 14 (απαγόρευση των διακρίσεων) και, καμία παραβίαση του άρθρου 2 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (δικαίωμα στην εκπαίδευση).
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 8
Άρθρο 14
Άρθρο 2 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες Ştefan-Moshe Stoian και Luminiţa Stoian, είναι Ρουμάνοι υπήκοοι που γεννήθηκαν το 2001 και 1967 αντίστοιχα και ζουν στο Βουκουρέστι. Είναι γιος και μητέρα. Ο κ. Stoian πάσχει από σπαστική τετραπληγία, η οποία επηρεάζει τις λειτουργίες των άκρων του αλλά όχι την ψυχική του υγεία. Υποστηρίζεται από μηχανήματα όπως ηλεκτρικές αναπηρικές καρέκλες, μοτοποδήλατα και τρίκυκλα για να μετακινείται. Βρίσκεται κατάκοιτος σε αναπηρική καρέκλα από εγχείρηση στη σπονδυλική του στήλη το 2011.
Οι αρχές αποφάσισαν το 2007 ότι θα πρέπει να παρακολουθήσει κανονικό σχολείο. Ωστόσο, οι προσφεύγοντες δήλωσαν ότι δύο σχολεία τα οποία παρακολούθησε από το 2007 έως το 2013, το σχολείο με αριθ. 131 και από το 2015 έως το 2017, το Γυμνάσιο Mihail Eminescu, δεν προσαρμόστηκαν κατάλληλα στις ανάγκες του.
Συγκεκριμένα, το πρώτο σχολείο δεν διέθετε σωστή τουαλέτα για άτομα με ειδικές ανάγκες και δεν είχε καμία ράμπα για πρόσβαση. Η μητέρα του συχνά έπρεπε να τον μεταφέρει μαζί με τα μηχανήματα μετακίνησής του στους επάνω ορόφους, να τον βοηθήσει να πάει στην τουαλέτα και να κάνει τις ασκήσεις φυσιοθεραπείας του.
Παρόμοια προβλήματα υπήρχαν στο δεύτερο σχολείο, όπου η έλλειψη πρόσβασης σήμαινε ότι η μητέρα του να αναγκάζονταν να τον μεταφέρει. Το σχολείο δεν κατάφερε επίσης να καλύψει τις βασικές του ανάγκες, όπως την προσωπική του υγιεινή και φροντίδα, το φαγητό και τη μετακίνησή του. Το πρόγραμμα σπουδών του δεύτερου σχολείου δεν είχε επίσης προσαρμοστεί στις δεξιότητες του.
Η κυβέρνηση δήλωσε ότι και τα δύο σχολεία είχαν κατάλληλες εγκαταστάσεις για τον πρώτο προσφεύγοντα και ότι οι αρχές είχαν λάβει μέτρα για τη βελτίωση και την προσαρμογή τους με την πάροδο του χρόνου.
Ο πρώτος προσφεύγων έτυχε κάποιας μορφής εκπαιδευτικής υποστήριξης και στα δύο σχολεία καθώς και φυσιοθεραπείας και εργοθεραπείας. Το 2011 η μητέρα ζήτησε προσωπική βοηθό για τον γιο της και τον Ιούλιο του ίδιου έτους το δικαστήριο διέταξε να διοριστεί. Οι αρχές κανόνισαν συνεντεύξεις και είχε τέτοια βοήθεια ο κ. Stoian για σύντομες περιόδους το 2014 και το 2015.
Η δεύτερη προσφεύγουσα υπέβαλε διάφορες καταγγελίες στις αρχές, στο Εθνικό Συμβούλιο κατά των Διακρίσεων, στα δικαστήρια και στο γραφείο του εισαγγελέα σχετικά με την αποτυχία παροχής κατάλληλων εγκαταστάσεων και βοηθημάτων ώστε ο γιός της να φοιτήσει στο σχολείο. Το αρμόδιο εγχώριο δικαστήριο εξέδωσε τον Ιούνιο του 2016 απόφαση και διάτασσε τις τοπικές αρχές να λάβουν μέτρα για τη βελτίωση της πρόσβασης του μαθητή με ειδικές ανάγκες στην εκπαίδευση, μεταξύ άλλων με την προσαρμογή του προγράμματος σπουδών, την παροχή ασφαλούς περιβάλλοντος και εξειδικευμένου προσωπικού και τη βελτίωση της πρόσβασης.
Η δεύτερη προσφεύγουσα κίνησε διαδικασίες για την έλλειψη προσωπικού βοηθού και τα δικαστήρια διαπίστωσαν ότι οι αρχές δεν είχαν συμμορφωθεί πλήρως με την απαίτηση διορισμού ενός βοηθού. Τον Ιανουάριο του 2018, το Περιφερειακό δικαστήριο διέταξε να τους καταβληθούν 200 ρουμανικά RON την ημέρα, για κάθε ημέρα καθυστέρησης επιβολής της νομοθεσίας.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Οι προσφεύγοντες επικαλέστηκαν πολλές διαφορετικές διατάξεις στην προσφυγή τους αλλά το Δικαστήριο αποφάσισε να την εξετάσει βάσει του άρθρου 8 και του άρθρου 2 του Πρώτου Πρωτοκόλλου, αυτόνομα και σε συνδυασμό με το άρθρο 14.
Επισήμανε ότι οι αρχές αποφάσισαν ότι ο κ. Stoian θα πρέπει να παρακολουθήσει κανονικά σχολεία, τα οποία ήταν σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.
Ταυτόχρονα, οι παρατηρήσεις τρίτων κατέστησαν σαφείς τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με ειδικές ανάγκες λόγω έλλειψης υποδομών και καταλυμάτων για εκείνα. Η κυβέρνηση είχε παραδεχθεί ότι υπήρχαν καθυστερήσεις στην εξασφάλιση ότι τα σχολεία θα ήταν κατάλληλα για να στεγάσουν τα εν λόγω άτομα.
Σύμφωνα με τη νομολογία του, σε περιπτώσεις έλλειψης προσβασιμότητας τα κράτη είχαν υποχρέωση να προβούν στην κατάλληλη στέγαση των ατόμων με αναπηρίες από τη στιγμή που τέτοιου είδους διαμονή απαιτούνταν μολονότι αυτό δεν θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου φόρτου στις αρχές. Στην εκπαίδευση, η διαμονή θα μπορούσε να λάβει τη μορφή προσβασιμότητας στα κτίρια, κατάρτιση εκπαιδευτικών, προσαρμογές του προγράμματος σπουδών ή των εγκαταστάσεων.
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι ο κ. Stoian δεν είχε ποτέ απομακρυνθεί πλήρως από την εκπαίδευση καθώς πήγαινε στο σχολείο, είχε λάβει βαθμολογία και είχαν προχωρήσει στο πρόγραμμα σπουδών του.
Οι αρχές είχαν συνειδητοποιήσει τις υποχρεώσεις τους προς αυτόν και τα δικαστήρια είχαν επαναλάβει αυτές τις υποχρεώσεις με συνεπή τρόπο. Τα δικαστήρια είχαν επίσης αντιδράσει γρήγορα και επαρκώς στην αλλαγή της κατάστασης του πρώτου προσφεύγοντος και είχαν ανανεώσει τις οδηγίες τους στις αρχές.
Υπήρξαν δυσκολίες στην εξεύρεση κατάλληλων προσωπικών βοηθών για τον πρώτο προσφεύγοντα, αν και ορισμένες από τις δυσχέρειες αυτές δημιουργήθηκαν από τους ίδιους τους προσφεύγοντες, ιδίως από τη δεύτερη προσφεύγουσα, η οποία είχε ζητήσει από τους βοηθούς να εκτελούν καθήκοντα που δεν ήταν μέρος των ευθυνών τους.
Η μητέρα του είχε επίσης αντισταθεί σε ορισμένες από τις άλλες προσπάθειες των αρχών, αρνούμενη τη λογοθεραπεία, τη βοήθεια από έναν δάσκαλο παράλληλης στήριξης και διάφορες επιλογές για έναν ανελκυστήρα στο δεύτερο σχολείο. Τονίζοντας ότι το Δικαστήριο δεν ήταν καθήκον του να καθορίσει ποιοι πόροι ήταν απαραίτητοι για την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών παιδιών με αναπηρίες, πρόσθεσε ότι οι αρχές όφειλαν να διαθέτουν μεγάλη προσοχή στις επιλογές τους, ιδίως λόγω της ιδιαίτερης ευπάθειας των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Στην περίπτωση αυτή, οι αρχές δεν είχαν κλείσει τα μάτια στις ανάγκες του πρώτου προσφεύγοντος , αλλά είχαν διαθέσει πόρους στα σχολεία του προκειμένου να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες απαιτήσεις του.
Δεδομένων όλων των περιστάσεων, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι αρχές είχαν συμμορφωθεί με την υποχρέωσή τους να παρέχουν κατάλληλες εγκαταστάσεις στον πρώτο προσφεύγοντα , ο οποίος δεν είχε επιβάλει ασύμφορο ή αδικαιολόγητο βάρος. Είχαν επίσης διαθέσει πόρους για να καλύψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών με αναπηρία κατά τρόπο που ήταν εντός των ορίων της διακριτικής τους ευχέρειας («περιθώριο εκτίμησης»).
Συνεπώς, δεν υπήρξε παραβίαση των άρθρων της Σύμβασης.
Το Δικαστήριο απέρριψε την καταγγελία από τους προσφεύγοντες σχετικά με την απομάκρυνση της δεύτερης προσφεύγουσας από την αστυνομία από το σχολείο μετά από διαφωνία με τον δάσκαλο του γιου της τον Απρίλιο του 2013 ως προδήλως αβάσιμη (επιμέλεια echrcaselaw.com).
