Δικαστικές αποφάσεις, που αφορούσαν άλλους, αναφέρονταν σε ενοχή της προσφεύγουσας χωρίς να είναι διάδικος. Παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας και άσκηση αγωγής αποζημίωσης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Januškevičienė κατά Λιθουανίας της 03.09.2019 (αριθ. 69717/14)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Τεκμήριο της αθωότητας και άσκηση αγωγής για παραβίασή του. Μη εξάντληση εσωτερικών ενδίκων μέσων.
Η δικονομική δυνατότητα άσκησης αγωγής για παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητας και λαμβανομένης υπόψιν της θετικής νομολογιακής πρακτικής των εθνικών δικαστηρίων που είχαν επιδικάσει αποζημιώσεις για παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας είναι αποτελεσματικό ένδικο μέσο και όφειλε να το ακολουθήσει η προσφεύγουσα.
Η προσφεύγουσα κατήγγειλε ότι, στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών κατά τρίτων, τα εθνικά δικαστήρια είχαν εκδώσει αποφάσεις, στις οποίες αναφέρονταν ότι η ίδια διέπραξε ποινικά αδικήματα στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης, παρά το γεγονός ότι δεν είχε κριθεί ένοχη για τα αδικήματα αυτά από κανένα δικαστήριο. Όμως η προσφεύγουσα δεν άσκησε αγωγή αποζημίωσης για την παραβίαση του τεκμηρίου της αθωότητάς της για τις αναφορές που είχαν γίνει εναντίον της από τις εθνικής αποφάσεις. Σύμφωνα με το Στρασβούργο, η αγωγή στα αστικά δικαστήρια δεν φαίνεται να ήταν ένα αναποτελεσματικό ένδικο μέσο όσον αφορά την καταγγελία της προσφεύγουσας και δεν συνέτρεχαν εξαιρετικές περιστάσεις που θα την απάλλασσαν από την υποχρέωση να επωφεληθεί του εν λόγω εσωτερικού ενδίκου μέσου. Εφόσον δεν άσκησε αγωγή δεν εξάντλησε τα εσωτερικά ένδικα μέσα. Μη παραβίαση του άρθρου 6 και 13 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 6
Άρθρο 13
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Vida Januškevičienė, είναι υπήκοος της Λιθουανίας, γεννημένη το 1955 και κατοικεί στο Βίλνιους.
Η υπόθεση αφορά την καταγγελία της ότι δικαστικές αποφάσεις σε υποθέσεις που αφορούν άλλους εναγόμενους είχαν αναφέρει ότι είχε διαπράξει ποινικά αδικήματα, αν και η ίδια δεν είχε δικαστεί και εξεταστεί στις εν λόγω διαδικασίες.
Το 2007, το γραφείο της υπηρεσίας διερεύνησης των χρηματοπιστωτικών αδικημάτων του Βίλνιους έδωσε επίσημη ειδοποίηση στην προσφεύγουσα ότι αυτή και άλλα άτομα ήταν ύποπτα για διάφορα εγκλήματα που σχετίζονται με την απάτη ως μέλος εγκληματικής οργάνωσης, συμπεριλαμβανομένης των πλαστών τιμολογίων.
Η έρευνα στη συνέχεια χωρίστηκε και διεξήχθησαν αρκετές δίκες. Ειδικότερα, τα δικαστήρια το 2009, 2012 και 2014 καταδίκασαν τους άλλους κατηγορούμενους. Οι αποφάσεις των δικαστηρίων περιείχαν δηλώσεις, όπως για παράδειγμα ότι η προσφεύγουσα και άλλοι είχαν λάβει πλαστά τιμολόγια και μετρητά και ότι όσοι είχαν δικαστεί είχαν ενεργήσει σε συνεργασία με την προσφεύγουσα και τους άλλους.
Τον περασμένο χρόνο υποβλήθηκαν επίσημα κατηγορίες κατά της προσφεύγουσας και η υπόθεση εκδικάστηκε. Ωστόσο, το δικαστήριο έπαυσε την ποινική δίωξη ως παραγεγραμμένη το 2018.
Βασιζόμενη στο άρθρο 6 § 2 (τεκμήριο αθωότητας) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η προσφεύγουσα καταγγέλλει ότι οι δικαστικές αποφάσεις στις προγενέστερες υποθέσεις που είχαν οδηγηθεί ενώπιον Δικαστηρίων, είχαν αναφέρει κατηγορηματικά ότι διέπραξε ποινικά αδικήματα στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης, αν και δεν είχε κριθεί ένοχη τέτοιων εγκλημάτων από κανένα δικαστήριο.
Παραπονείται επίσης ότι δεν ήταν σε θέση να ασκήσει έφεση κατά των αποφάσεων που αφορούσαν τρίτους, οι οποίες είχαν επηρεάσει το δικαίωμά της στο τεκμήριο της αθωότητας.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 6 § 2: Η Κυβέρνηση υποστήριξε ότι, σύμφωνα με το εσωτερικό δίκαιο, η προσφεύγουσα είχε τη δυνατότητα να καταθέσει αστική αγωγή και να λάβει χρηματική αποζημίωση για την παραβίαση της τιμής και της υπόληψής της.
Ένα ένδικο μέσο βάσει του αστικού δικαίου θα μπορούσε, καταρχήν, να θεωρηθεί αποτελεσματικό σε σχέση με εικαζόμενες παραβιάσεις του τεκμηρίου αθωότητας. Η Κυβέρνηση είχε παράσχει παραδείγματα εσωτερικής νομολογίας όπου σε αποφάσεις εθνικών δικαστηρίων τα άτομα είχαν υποστηρίξει ότι οι αναφορές που τους παρουσίαζαν ως ενόχους ποινικών αδικημάτων, είχαν παραβιάσει την τιμή και την υπόληψή τους. Ένα από αυτά τα άτομα είχε επιτύχει να λάβει χρηματική αποζημίωση. Η αγωγή στα αστικά δικαστήρια που ανέφερε η κυβέρνηση, δεν φαίνεται να είναι αναποτελεσματικό ένδικο μέσο όσον αφορά την καταγγελία της προσφεύγουσας σχετικά με το δικαίωμά της να θεωρηθεί αθώα και δεν συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις που θα απάλλασσαν την προσφεύγουσα από την υποχρέωση να επωφεληθεί του εν λόγω εσωτερικού ενδίκου μέσου.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Στρασβούργο διαπίστωσε ότι η προσφεύγουσα δεν είχε εξαντλήσει τα εθνικά ένδικα μέσα όσον αφορά την καταγγελία της βάσει του άρθρου 6 § 2 της Σύμβασης.
Συμπέρασμα : Απαράδεκτη προσφυγή (μη εξάντληση των εσωτερικών ενδίκων μέσων).
Το Δικαστήριο έκρινε επίσης, με τέσσερις ψήφους ως τρεις, ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13, δεδομένου ότι η προσφεύγουσα διέθετε αποτελεσματικό ένδικο μέσο βάσει του αστικού δικαίου. Επιμέλεια echrcaselaw.com.
