Παραβιάζεται η δίκαιη δίκη όταν το διαιτητικό δικαστήριο της Τουρκικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας δεν είναι ανεξάρτητο και αμερόληπτο αφού διορίζεται και επηρεάζεται από την Ομοσπονδία
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ali Riza κ.α. κατά Τουρκίας της 28.01.2020 (αριθ. Προσφ. 30226/10, 17880/11, 17887/11, 17891/11 και 5506/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Εκδίκαση ποδοσφαιρικών διαφορών και δίκη δίκαιη.
Ανάγκη μεταρρύθμισης του συστήματος επίλυσης των ποδοσφαιρικών διαφορών. Έλλειψη ανεξαρτησίας και αμεροληψίας της Επιτροπής Διαιτητικής Επίλυσης Διαφορών της Τουρκικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (TFF), η οποία είχε αποφασίσει επί διαφορών που αφορούσαν έναν επαγγελματία ποδοσφαιριστή και ένα διαιτητή.
Η διαφωνία του πρώτου αφορούσε το συμβόλαιό του, ενώ του δεύτερου την υποβάθμιση του. Οι αποφάσεις της Ομοσπονδίας σχετικά με τις υποθέσεις τους δεν υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ειδικότερα ότι το εκτελεστικό όργανο της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, δηλαδή το Διοικητικό Συμβούλιό της, σε μεγάλο βαθμό αποτελούνταν από μέλη ή στελέχη των ποδοσφαιρικών συλλόγων και είχε πολύ ισχυρή επιρροή στην οργάνωση και τη λειτουργία της Επιτροπής διαιτητικής επίλυσης διαφορών. Ομοίως, ο ρυθμιστικός κανονισμός της Ομοσπονδίας δεν παρείχε τις δέουσες δικλείδες ασφαλείας για τη προστασία των μελών της Επιτροπής αυτής από οποιαδήποτε εξωτερική πίεση.
Σημειώνοντας ότι η υπόθεση αποκάλυψε ένα συστημικό πρόβλημα όσον αφορά τη διευθέτηση των ποδοσφαιρικών διαφορών στη Τουρκία, το Δικαστήριο δήλωσε βάσει του άρθρου 46 (δεσμευτική ισχύς και εφαρμογή) ότι το κράτος θα πρέπει να λάβει μέτρα για να εξασφαλίσει τη διαρθρωτική ανεξαρτησία της Επιτροπής διαιτητικής επίλυσης διαφορών. Παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης ως ειδικότερη έκφανση της δίκαιης δίκης (άρθρο 6 §1) της ΕΣΔΑ.
Διαπίστωσε ότι τρεις καταγγελίες των ερασιτεχνών ποδοσφαιριστών είναι απαράδεκτες, ιδίως διότι το άρθρο 6 δεν ήταν εφαρμοστέο στις υποθέσεις τους.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 6
Άρθρο 1 ΠΠΠ
Άρθρο 13
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες Ömer Kerim Ali Riza, Βρετανός και Τούρκος υπήκοος, και οι Fatih Arslan, Şaban Serin, Mehmet Erhan Berber και Serkan Akal, Τούρκοι υπήκοοι, γεννήθηκαν το 1979, το 1974, 1980, 1981 και 1977 αντίστοιχα. Ζουν στο Broxbourne (Ηνωμένο Βασίλειο), Muğla, Kocaeli και Zonguldak της Τουρκίας.
Ο κ. Rıza ήταν ποδοσφαιριστής του Trabzonspor Kulübü Derneği, ενός κορυφαίου τουρκικoύ επαγγελματικού συλλόγου. Επέστρεψε στην Αγγλία, την πατρίδα του, το 2008 και ο σύλλογος προσέφυγε εναντίον του μαζί με την Τουρκική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (TFF) για παραβίαση της Σύμβασής του. Στην υπεράσπισή του δήλωσε ότι ο σύλλογος του χρωστάει μισθούς και αμοιβές για εμφανίσεις στους ποδοσφαιρικούς αγώνες. Η Επιτροπή διαιτητικής επίλυσης των διαφορών αποφάνθηκε τελικά το 2009 ότι είχε καταγγείλει αδίκως τη σύμβασή του και του επέβαλε πρόστιμο περίπου 61.596 ευρώ. Ο ποδοσφαιριστής προσέφυγε κατά της απόφασης αυτής στο Ελβετικό Δικαστήριο Διαιτησίας για τον αθλητισμό, αλλά η αίτησή του κηρύχθηκε απαράδεκτη λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας. Η έφεση στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Δικαστήριο απορρίφθηκε το 2011 και από τότε προσέφυγε (αριθ. 74989/11) κατά της Ελβετίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Οι δεύτερος, τρίτος και τέταρτος από τους προσφεύγοντες είναι ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές. Οι διαδικασίες κινήθηκαν εναντίον τους από την Τουρκική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, όταν κατηγορήθηκαν το 2010 για στήσιμο αγώνων κατά τη διάρκεια ενός σημαντικού τελικού αγώνα της ομάδας τους, İçmeler Belediyespor Kulübü. Σε πρωτοβάθμια απόφαση της Πειθαρχικής Επιτροπής Ερασιτεχνικού Ποδοσφαίρου της Τουρκικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, διαπιστώθηκε ότι οι προσφεύγοντες είχαν κριθεί ένοχοι για το πειθαρχικό αδίκημα του «επηρεασμού του αποτελέσματος του αγώνα» και τους απαγορεύτηκε οποιαδήποτε ανάμειξη για ένα χρόνο από δραστηριότητες σχετικά με το ποδόσφαιρό. Η απόφαση αυτή επικυρώθηκε ομόφωνα από την Επιτροπή διαιτητικής επίλυσης διαφορών.
Ο κ. Akal, ο πέμπτος προσφεύγων, είναι διαιτητής ποδοσφαίρου. Προσέφυγε κατά της διαιτητικής απόφασης της Τουρκικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας το 2015 σχετικά με την απόφαση της να τον υποβαθμίσει από βοηθό διαιτητή ανώτατου επιπέδου σε «τοπικό διαιτητή». Η Επιτροπή απέρριψε την ένστασή του, διαπιστώνοντας ότι η υποβάθμιση ήταν σύμφωνη με το νόμο και τη διαδικασία.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Καταγγελίες ερασιτεχνών ποδοσφαιριστών
Το Δικαστήριο απέρριψε τις προσφυγές των προσφευγόντων βάσει του άρθρου 6 § 1 ως απαράδεκτες, διότι η διάταξη δεν ίσχυε για τις διαδικασίες εναντίον τους.
Συγκεκριμένα, κατά την εποχή των γεγονότων σύμφωνα με το τουρκικό νόμο, το στήσιμο αποτελέσματος ενός αγώνα αποτελούσε πειθαρχικό αδίκημα που συνεπάγεται τον κίνδυνο απoκλεισμού για τρία χρόνια και δεν επισύρει ποινική δίωξη σύμφωνα με το άρθρο 6.
Οι διαδικασίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο των πολιτικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Ο εθνικός νόμος αναφέρει ότι οι ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές δεν αμείβονταν και, κατά συνέπεια, το δικαίωμά τους να ασκούν ένα επάγγελμα δεν διακυβεύεται. Επιπλέον, αν και μπορεί να είναι κοινή πρακτική στην Τουρκία οι ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές να λαμβάνουν μισθό ή άλλες παροχές, οι προσφεύγοντες δεν είχαν προσκομίσει αποδείξεις για την λήψη τέτοιων πληρωμών ή από οποιοδήποτε είδους σύμβασης με το σύλλογό τους. Επομένως, δεν απέδειξαν ότι η διαφορά αφορούσε οποιοδήποτε είδος δικαιώματος αποτιμητέου σε χρήμα.
Λόγω αυτής της έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τις περιουσιακές ζημίες, το Δικαστήριο απέρριψε επίσης ως απαράδεκτες τις καταγγελίες των προσφευγόντων σύμφωνα με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου και το άρθρο 13.
Καταγγελίες επαγγελματιών ποδοσφαιριστών και διαιτητών
Το Δικαστήριο επισήμανε ότι κατά τη διάρκεια των διαδικασιών των προσφευγόντων η Επιτροπή διαιτητικής επίλυσης διαφορών είχε αποκλειστική και υποχρεωτική διεθνή δικαιοδοσία για τις αντίστοιχες ποδοσφαιρικές διαφορές που υπέβαλλαν οι R. Riza και Akal και τόνισε ότι οι αποφάσεις του εν λόγω οργάνου ήταν αμετάκλητες και δεν υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο από κανένα δικαστήριο. Ως εκ τούτου, έπρεπε να παρέχει τις ίδιες εγγυήσεις με εκείνες που εγγυάται το άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης.
Ωστόσο, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπήρχαν επαρκείς εγγυήσεις για την προστασία των μελών της Επιτροπής διαιτητικής επίλυσης διαφορών από εξωτερικές πιέσεις, ιδίως από το εκτελεστικό όργανο της Τουρκικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο είχε αναμφισβήτητα μεγάλη επιρροή στον τρόπο με τον οποίο διαρθρώθηκε και λειτούργησε η Επιτροπή.
Συγκεκριμένα, το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο όρισε τα μέλη της Επιτροπής αυτής, πάντα αποτελούνταν σε μεγάλο βαθμό από μέλη ή στελέχη ποδοσφαιρικών συλλόγων. Εκείνοι που εκπροσωπούσαν τα συμφέροντα του ποδοσφαίρου πέραν από εκείνα των συλλόγων, ήταν μειοψηφία.
Η Επιτροπή διαιτητικής επίλυσης διαφορών, αποτελούμενη κυρίως από δικηγόρους ή ακαδημαϊκούς που ειδικεύονται στο αθλητικό δίκαιο, δεν δεσμεύονταν από κανόνες επαγγελματικής συμπεριφοράς. Δεν απαιτείτο ούτε να ορκιστούν, ούτε να προβούν σε επίσημη δήλωση πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους. Επιπλέον, δεν προστατεύονταν από πράξεις αστικής ευθύνης.
Επιπλέον, ο Κανονισμός της Τουρκικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας δεν είχε καθορισμένη διάρκεια για τη θητεία των μελών. Η θητεία τους ήταν η ίδια με εκείνη του Διοικητικού Συμβουλίου, ταυτίζοντας αδικαιολόγητα τη θητεία των μελών της Επιτροπής με το Δ.Σ. της Ομοσπονδίας. Επιπλέον, τα μέλη δεν έπρεπε να αποκαλύπτουν περιστάσεις που να επηρεάζουν την ανεξαρτησία και την αμεροληψία τους.
Όσον αφορά τον κ. Rıza, ο οποίος συμμετείχε σε μια συμβατική διαφορά, το Δικαστήριο έκρινε συνεπώς ότι το ισοζύγιο είχε ανατραπεί υπέρ του ποδοσφαιρικού συλλόγου, δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια των διαδικασιών ενώπιον του, όλα τα μέλη της Επιτροπής διαιτητικής επίλυσης διαφορών διορίστηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, που αποτελούνται κυρίως από πρώην μέλη ή στελέχη ποδοσφαιρικών συλλόγων. Το Διοικητικό Συμβούλιο έθετε τους κανόνες που διέπουν τη σύνθεση, τις αρχές και τη διαδικασία λειτουργίας της Επιτροπής διαιτητικής επίλυσης διαφορών της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, δηλαδή το πρωτοβάθμιο όργανο που είχε αποφασίσει για την υπόθεσή του. Πράγματι, ο Κανονισμός της Ομοσπονδίας απαιτούσε ο κατάλογος των μελών της Επιτροπής έπρεπε να υποβληθεί στο Διοικητικό Συμβούλιο για προηγούμενη έγκριση.
Εν ολίγοις, οι προσφεύγοντες είχαν νόμιμο λόγο να αμφιβάλλουν ότι τα μέλη της Επιτροπής διαιτητικής επίλυσης διαφορών θα εξέταζαν την υπόθεσή τους με την απαραίτητη ανεξαρτησία και αμεροληψία. Υπήρξε λοιπόν παράβαση του άρθρου 6 § 1 της ΕΣΔΑ.
Άλλες καταγγελίες
Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν ήταν αναγκαίο να εξεταστούν χωριστά οι άλλες καταγγελίες σχετικά με τη δίκαιη δίκη, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος πρόσβασης στο δικαστήριο, ενώπιον της Επιτροπής διαιτητικής επίλυσης διαφορών.
Άρθρο 46 (δεσμευτική ισχύς και εφαρμογή)
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι η διαπιστωθείσα παραβίαση αποκάλυψε ένα συστημικό πρόβλημα σχετικά με τη διευθέτηση ποδοσφαιρικών διαφορών στην Τουρκία. Θεώρησε ότι το κράτος πρέπει να λάβει μέτρα για τη μεταρρύθμιση του συστήματος για την επίλυση τέτοιων διαφορών υπό την αιγίδα της TFF, όπως η αναδιάρθρωση της Επιτροπής διαιτητικής επίλυσης διαφορών, έτσι ώστε να είναι επαρκώς ανεξάρτητη από το Διοικητικό Συμβούλιο της Τουρκικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου.
