Ομοφοβική επίθεση άνδρα κατά γυναίκας που αποκάλυψε ότι ήταν λεσβία. Ποινή 40 ευρώ σε βάρος του! Καταδίκη και παραβίαση της ΕΣΔΑ για αναποτελεσματική τιμωρία!
ΑΠΟΦΑΣΗ
Sabalić κατά Κροατίας της 14.01.2021 (αρ. προσφ. 50231/13)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αναποτελεσματική απάντηση των αρχών σε βίαιη ομοφοβική επίθεση εναντίον γυναίκας. Άντρας της επιτέθηκε σε ένα νυχτερινό κέντρο διασκέδασης όταν αρνήθηκε να ενδώσει σε αυτόν, αποκαλύπτοντάς του ότι ήταν λεσβία. Τότε εκείνος την χτύπησε και την κλώτσησε, φωνάζοντας: «Όλοι εσείς πρέπει να σκοτωθείτε!» και «θα σε γ…, λεσβία!». Υπέστη πολλαπλούς τραυματισμούς στο σώμα για το οποίο νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο. Ο επιτιθέμενος καταδικάστηκε μέσω της διαδικασίας για πταισματική παράβαση (παραβίαση της δημόσιας ειρήνης και τάξης) και του επιβλήθηκε πρόστιμο 40 ευρώ! Η δική της μήνυση τέθηκε στο αρχείο λόγω δεδικασμένου.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ιδίως ότι κατά τη διαδικασία εναντίον του επιτιθέμενου για πταισματική παράβαση, δεν συμπεριλήφθηκε το στοιχείο του «εγκλήματος μίσους» και είχε οδηγήσει απλά σε πρόστιμο ύψους προφανώς δυσανάλογου με τη σοβαρότητα της επίθεσης. Αυτή η ουσιώδης παράλειψη δημιούργησε ελάττωμα στη διαδικασία. Οι αρχές, εν προκειμένω, θα έπρεπε να μην εφαρμόσουν την πταισματική διαδικασία και να επανεξετάσουν την υπόθεση αντί να απορρίψουν τη μήνυση της προσφεύγουσας για λόγους δεδικασμένου.
Παράβαση του άρθρου 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) σε συνδυασμό με το άρθρο 14 (απαγόρευση των διακρίσεων) της ΕΣΔΑ.
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα Pavla Sabalić, είναι υπήκοος της Κροατίας, που γεννήθηκε το 1982 και ζει στο Ζάγκρεμπ.
Στις 13 Ιανουαρίου 2010, η προσφεύγουσα δέχθηκε επίθεση σε νυχτερινό κέντρο διασκέδασης στο Ζάγκρεμπ από έναν άνδρα, MM, όταν αυτή αρνήθηκε να ενδώσει, προσθέτοντας ότι ήταν λεσβία. Την χτύπησε και την κλώτσησε, φωνάζοντας: «Όλοι εσείς πρέπει να σκοτωθείτε!» και «θα σε γ…, λεσβία!». Υπέστη πολλαπλούς τραυματισμούς στο σώμα για το οποίο νοσηλεύτηκε στο νοσοκομείο.
Ο επιτιθέμενος καταδικάστηκε για πταισματική παράβαση (παραβίαση της δημόσιας ειρήνης και τάξης) και του επιβλήθηκε πρόστιμο 300 kunas (περίπου 40 ευρώ).
Η προσφεύγουσα, η οποία δεν είχε ενημερωθεί για τη διαδικασία αυτή, άσκησε μήνυση εναντίον του θύτη ενώπιον του Εισαγγελέα, ισχυρίστηκε ότι ήταν θύμα βίαιου εγκλήματος μίσους και διακρίσεων.
Η Εισαγγελία ξεκίνησε ποινική έρευνα, αλλά τελικά έθεσε την υπόθεση στο αρχείο τον Ιούλιο του 2011, επειδή ο MM είχε ήδη διωχθεί για πταίσμα και η ποινική δίωξή του θα παραβίαζε το δεδικασμένο. Τα εσωτερικά δικαστήρια επικύρωσαν αυτήν την απόφαση.
Βασιζόμενη στο άρθρο 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) σε συνδυασμό με το άρθρο 14 (απαγόρευση διακρίσεων), η προσφεύγουσα παραπονέθηκε ότι η επίσημη απάντηση στην επίθεση εναντίον της, συγκεκριμένα οι διαδικασίες για πταισματική παράβαση, δεν συμπεριέλαβαν το στοιχείο του εγκλήματος μίσους και είχαν οδηγήσει σε ατιμωρησία του επιτιθέμενου. Στηρίχθηκε επίσης στο άρθρο 13 (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής).
Σχόλια τρίτων ελήφθησαν από τη μη κυβερνητικές οργανώσεις: European Region of the International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association, the Advice on International Rights in Europe Centre and the International Commission of Jurists, στις οποίες δόθηκε άδεια να παρέμβουν στην υπόθεση.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρα 3 και 14
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι τα κράτη είχαν καθήκον βάσει της Σύμβασης να λαμβάνουν όλα τα εύλογα μέτρα για τη διερεύνηση βίαιων περιστατικών, αλλά και για να εξακριβώνουν αν είχε λάβει χώρα οποιαδήποτε διάκριση. Αυτό το καθήκον επίσης περιλάμβανε τον εντοπισμό και, εάν είναι απαραίτητο, την τιμωρία των υπευθύνων της βίας.
Οι εν λόγω απαιτήσεις της Σύμβασης δεν είχαν εκπληρωθεί στην περίπτωση της προσφεύγουσας, καθώς διαδικασίες για πταίσμα εναντίον του επιτιθέμενου δεν είχαν συμπεριλάβει το στοιχείο του «εγκλήματος μίσους».
Επιπλέον, ο επιτιθέμενος είχε καταδικαστεί σε πρόστιμο ύψους περίπου 40 ευρώ, ποσό προφανώς δυσανάλογα μικρό σε σχέση με τη σοβαρότητα της επίθεσης.
Ακόμα και από την άποψη του εσωτερικού δικαίου, η αστυνομία, η οποία γνώριζε από την αρχή ότι είχε ο MM επιτέθηκε στην προσφεύγουσα όταν του είχε αποκαλύψει τον σεξουαλικό της προσανατολισμό, είχε καθήκον να ενημέρωσε τον αρμόδιο Εισαγγελέα, αλλά δεν το έπραξε.
Συνολικά, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η απάντηση στην επίθεση μέσω διαδικασιών πταισματικής παράβασης καταδείκνυε ότι το κράτος δεν είχε διασφαλίσει ότι η ομοφοβική βία δεν θα έπρεπε να είναι καθόλου ανεκτή, όπως ορίζει η ΕΣΔΑ. Πράγματι, μια τέτοια απάντηση προκαλούσε αίσθηση ατιμωρησίας για πράξεις βίαιου εγκλήματος μίσους.
Το ΕΔΔΑ επισήμανε ότι πράγματι η προηγούμενη καταδίκη του MM δημιουργούσε επίσημο εμπόδιο στην ποινική δίωξή του για λόγους δεδικασμένου, ενώ είχε δικαιολογηθεί η μη εφαρμογή των αποτελεσματικών μηχανισμών ποινικού δικαίου, σύμφωνα με το επιχείρημα της κυβέρνησης.
Ωστόσο, οι ίδιες οι εγχώριες αρχές είχαν δημιουργήσει μια τέτοια κατάσταση, έχοντας χωρίς λόγο κινήσει την αναποτελεσματική διαδικασία της πταισματικής παράβασης, υπονομεύοντας έτσι τη δυνατότητα να εφαρμοστούν οι σχετικές διατάξεις και απαιτήσεις του εσωτερικού ποινικού δικαίου.
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι η αρχή της ασφάλειας δικαίου σε ποινικές υποθέσεις δεν ήταν απόλυτη.
Το άρθρο 4 § 2 του 7ου Πρωτοκόλλου (Δικαίωμα κάθε προσώπου να μη δικάζεται ή να τιμωρείται δύο φορές για το ίδιο αδίκημα) της Σύμβασης ρητά επέτρεπε στα Συμβαλλόμενα Κράτη να ανοίξουν ξανά μια υπόθεση σε βάρος ενός κατηγορουμένου, όπου, μεταξύ άλλων, ένα θεμελιώδες ελάττωμα είχε εντοπιστεί στη διαδικασία.
Στην υπόθεση της προσφεύγουσας, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το γεγονός ότι δεν διερευνήθηκαν τα κίνητρα μίσους για τη βίαιη επίθεση, ούτε λήφθηκαν υπόψη τέτοια κίνητρα για τον προσδιορισμό της τιμωρίας του επιτιθέμενου, ισοδυναμούσε με «θεμελιώδη ελάττωμα» στη διαδικασία κατά την έννοια του άρθρου 4 § 2 του 7ου Πρωτοκόλλου.
Το ΕΔΔΑ επισήμανε, επίσης ότι οι εγχώριες αρχές θα μπορούσαν να είχαν διορθώσει την κατάσταση, για παράδειγμα, τερματίζοντας ή ακυρώνοντας το αδικαιολόγητο σύνολο διαδικασιών για πταισματική παράβαση, ακυρώνοντας τα αποτελέσματά της και επανεξετάζοντας στη συνέχεια την υπόθεση.
Εν ολίγοις, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι με την κίνηση της αναποτελεσματικής διαδικασίας για πταισματική παράβαση και με την εσφαλμένη διακοπή της ποινικής διαδικασίας για τυπικούς λόγους, οι εγχώριες αρχές είχαν αποτύχει να συμμορφωθούν επαρκώς και αποτελεσματικά στη διαδικαστική τους υποχρέωση σύμφωνα με το άρθρο 3 σε συνδυασμό με το άρθρο 14 της Σύμβασης.
Λαμβάνοντας υπόψη τις διαπιστώσεις αυτές, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν προέκυψε ξεχωριστό ζήτημα βάσει του άρθρου 13 της Σύμβασης.
Δίκαιη ικανοποίηση (Άρθρο 41)
Το Δικαστήριο επιδικασε στην προσφεύγουσα 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 5.200 ευρώ για δαπάνες και έξοδα.
Ξεχωριστή γνώμη
Ο δικαστής Wojtyczek εξέφρασε μια εν μέρει ξεχωριστή γνώμη, η οποία επισυνάπτεται στην απόφαση (επιμέλεια echecaselaw.com).
