H παρέμβαση των αστυνομικών αρχών για την αποτροπή διαδηλωτών που δημιούργησαν ταραχές για την προστασία του Κοινοβουλίου δεν παραβίασε την ελευθερία του συνέρχεσθαι. Το δικαίωμα αυτό προστατεύει μόνο ειρηνικές συναθροίσεις

ΑΠΟΦΑΣΗ

Varoğlu Atik κ.α. κατά Τουρκίας της 14.01.2020 (αρ. προσφ. 76061/14)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ελευθερία του συνέρχεσθαι και τα όρια της κρατικής παρέμβασης.

Οι προσφεύγοντες είχαν προγραμματίσει μία ειρηνική διαδήλωση, τηρώντας τους νόμιμους τύπους λαμβάνοντας την έγκριση των αστυνομικών αρχών, την οποία και πραγματοποίησαν. Στο τέλος της διαδήλωσης, κάποιοι διαδηλωτές παρεκτράπηκαν και άσκησαν βία κατά αστυνομικών, οι οποίοι τους εμπόδιζαν να εισέλθουν στο Κοινοβούλιο. Τα εγχώρια Δικαστήρια τους επέβαλλαν διοικητικό πρόστιμο με περίοδο χάριτος .

Το Στρασβούργο  επισήμανε ότι το άρθρο 11 της Σύμβασης προστατεύει μόνο το δικαίωμα στην ελευθερία «ειρηνικής συναθροίσεως» και κάθε κρατική παρέμβαση είναι αντίθετη με το παραπάνω  άρθρο εκτός εάν προβλέπεται από το νόμο, και δικαιολογείται σε μία δημοκρατική κοινωνία.

Στην υπό κρίση υπόθεση το Δικαστήριο  επισήμανε ότι οι προσφεύγοντες ενώπιον των εγχώριων Δικαστηρίων δεν αμφισβήτησαν την ύπαρξη βίας κατά της αστυνομίας προκειμένου να μπορέσουν να εισέλθουν στο Κοινοβούλιο, αλλά αμφισβήτησαν τον πραγματικό  μέγεθος της βίας. Δεδομένου του ότι η αστυνομία ήταν υπεύθυνη για τη διασφάλιση της ασφάλειας του Κοινοβουλίου και γενικά την προστασία των πολιτών, και δεδομένου  ότι η ποινή που επιβλήθηκε ήταν άκρως επιεικής, το ΕΔΔΑ κατέληξε ότι η παρέμβαση  ήταν αναγκαία σε μία Δημοκρατική Κοινωνία και δεν διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι (άρθρο 11).

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 11

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Οι προσφεύγοντες,  İlkşen Varoğlu Atik,  Hasan Belen και Burak Maviş, γεννήθηκαν το 1969, το 1973 και το 1980 αντίστοιχα. Ζουν στη Λευκωσία, στην επονομαζόμενη «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» (ΤΔΒΚ).

Η υπόθεση αφορούσε το πρόστιμο με περίοδο χάριτος  που επιβλήθηκε στους προσφεύγοντες για μια επίθεση που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια διαδήλωσης σε δημόσιο αυτοκινητόδρομο, εναντίον αστυνομικών που εμπόδισαν την πρόσβασή τους στο  Κοινοβούλιο της «ΤΔΒΚ». Τα γεγονότα έλαβαν χώρα το 2009.

Οι προσφεύγοντες επικαλέστηκαν, μεταξύ άλλων, το άρθρο 11 (δικαίωμα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι).

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Το Δικαστήριο σημείωσε ότι το άρθρο 11 της Σύμβασης προστατεύει μόνο το δικαίωμα στην ελευθερία «ειρηνικής συνάθροισης».

Εν προκειμένω, το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι προσφεύγοντες συμμετείχαν σε εγκεκριμένη ειρηνική διαδήλωση. Στη συνέχεια, στο τέλος της διαδήλωσης, οι προσφεύγοντες με μια ομάδα διαδηλωτών, διέπραξαν βίαιες σωματικές πράξεις κατά της αστυνομίας αν και  οι διοργανωτές δεν είχαν ζητήσει βία ή διαταραχή. Όσον αφορά το γεγονός ότι οι προσφεύγοντες υπέστησαν σωματική επίθεση στο αστυνομικό τμήμα, η δικογραφία δεν περιέχει συγκεκριμένες αποδείξεις για το καταγγελλόμενο γεγονός .

Συνεπώς, υπό το πρίσμα των ανωτέρω σκέψεων και στο μέτρο που υπάρχει συνέχεια μεταξύ της αρχικής εκδήλωσης και των βίαιων πράξεων που διαπράχθηκαν  στο τέλος της, το Δικαστήριο θεωρεί ότι η καταδίκη των προσφευγόντων  συνιστά παρέμβαση των δημοσίων αρχών κατά την άσκηση του δικαιώματός τους στην ελευθερία του συνέρχεσθαι.

Μια τέτοια παρέμβαση είναι αντίθετη με το άρθρο 11 της Σύμβασης, εκτός εάν είναι «προβλεπόμενη στο νόμο», έχει έναν ή περισσότερους θεμιτούς σκοπούς που αναφέρονται στην παράγραφο 2 της παρούσας διάταξης και είναι «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία». Δεν αμφισβητείται από τους διαδίκους ότι η επέμβαση προβλέπεται από το νόμο, συγκεκριμένα το άρθρο 224 (β) του Ποινικού Κώδικα, σχετικά με το αδίκημα της επίθεσης που διαπράχθηκε κατά αστυνομικού κατά την άσκηση των καθηκόντων του.

Το Δικαστήριο  υπενθυμίζει καταρχάς ότι από τις παρατηρήσεις των διαδίκων και από τα έγγραφα που προσκόμισαν προκύπτει ότι η εθνική ημέρα δράσης που διοργανώθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2009 από τα διάφορα συνδικάτα αποτέλεσε αντικείμενο προηγούμενης δήλωσης προς τις αστυνομικές αρχές. Συνεπώς, θεωρεί ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αστυνομικές αρχές έδωσαν ρητά και προφορικά την προηγούμενη συναίνεσή τους για την διαδήλωση  στις 28 Οκτωβρίου 2009. Από αυτό συνάγεται ότι οι διοργανωτές και οι υποψήφιοι – ως συμμετέχοντες στη διαδήλωση – διέθεταν εκ των προτέρων ειρηνική πρόθεση.

Συναφώς, όταν το ΕΔΔΑ ελέγχει αν μια παρέμβαση ήταν «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία» για την επίτευξη ενός θεμιτού σκοπού, αναγνωρίζει ότι οι εθνικές αρχές διαθέτουν ένα ορισμένο περιθώριο εκτίμησης κατά την επιλογή των μέσων που θα είναι ικανά να επιτύχουν τον θεμιτό σκοπό αλλά υπογραμμίζει ότι αυτό το περιθώριο εκτίμησης συμβαδίζει με τον ευρωπαϊκό έλεγχο τόσο στον νόμο όσο και στις αποφάσεις που το εφαρμόζουν.

Εν προκειμένω, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι από τη διαπίστωση των πραγματικών περιστατικών που διεξήχθησαν  από τα αρμόδια εθνικά δικαστήρια και τελικά από το Ανώτατο Δικαστήριο πρόεκυψε ότι η διαδρομή της διαδήλωσης καθορίστηκε με αμοιβαία συμφωνία μεταξύ των οργανωτών  και των αστυνομικών αρχών που ήταν υπεύθυνες για την ομαλή διεξαγωγή της διαδήλωσης και την ασφάλεια των πολιτών.

Το Δικαστήριο  σημείωσε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο είχε επίσης διαπιστώσει ότι η διαδήλωση της 28ης Οκτωβρίου 2009 πραγματοποιήθηκε ειρηνικά από τις 9:30 π.μ. έως τις 12:30 μ.μ., στους προβλεπόμενους χώρους και χωρίς καμία παρέμβαση από τις αρμόδιες αστυνομικές αρχές. Το Ανώτατο Δικαστήριο επισήμανε ότι η ειρηνική διαδήλωση είχε πάρει την προκαθορισμένη διαδρομή και τελείωσε και ότι εκείνη τη στιγμή ορισμένοι διαδηλωτές είχαν χρησιμοποιήσει βία για να παρακάμψουν  τον αστυνομικό κλοιό και να εισέλθουν στο Κοινοβούλιο. Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο  επεσήμανε ότι οι προσφεύγοντες δεν αμφισβήτησαν την ύπαρξη βίας κατά της αστυνομίας προκειμένου να μπορέσουν να εισέλθουν στο Κοινοβούλιο, αλλά ότι αμφισβήτησαν τον πραγματικό  βαθμό αυτής της βίας.

Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι από τα έγγραφα της δικογραφίας, ιδίως από τους λόγους που προβάλλει το Ανώτατο Δικαστήριο, οι εθνικές αρχές ήταν αρκετά υπομονετικές ενόψει της βίαιης συμπεριφοράς των προσφευγόντων. Εν προκειμένω, όσον αφορά το επιχείρημα που αντλεί ο προσφεύγων  από την εσφαλμένη εφαρμογή από το εθνικό δικαστήριο του εσωτερικού δικαίου του προστατευτικού ρόλου του Κοινοβουλίου από την αστυνομία, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η εξουσία που διαθέτει η παρακολούθηση της συμμόρφωσης με το εσωτερικό δίκαιο είναι περιορισμένη. Αποτελεί πρωτίστως ευθύνη των εθνικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των δικαστηρίων, να ερμηνεύουν και να εφαρμόζουν το εσωτερικό δίκαιο. Ακόμη και αν οι προσφεύγοντες το αμφισβητούν, το Δικαστήριο σημείωσε ότι η αστυνομία ήταν υπεύθυνη για την προστασία του Κοινοβουλίου, ιδίως κλείνοντας τον δρόμο μπροστά από το κτίριο για να εμποδίσει τους διαδηλωτές να εισέλθουν με βία. Από την άποψη αυτή, το Ανώτατο Δικαστήριο ανέφερε στην αιτιολογία της απόφασής του ότι η αστυνομία ήταν υπεύθυνη για τη διασφάλιση της ασφάλειας του Κοινοβουλίου. Αυτό περιλάμβανε τη δυνατότητα ομαλής διεξαγωγής των κοινοβουλευτικών συζητήσεων.

Τέλος, το Δικαστήριο επισήμανε ότι οι προσφεύγοντες δεν είχαν καταδικαστεί σε ποινή φυλάκισης, όπως προβλέπεται στο άρθρο 224 (β) του Ποινικού Κώδικα, αλλά σε μια επιεικέστερη κύρωση, ήτοι ένα απλό πρόστιμο, συνοδευόμενο από μια περίοδο χάριτος ενός έτους που έληξε από τις 22 Δεκεμβρίου 2012. Θεωρεί ότι η καταδίκη των προσφευγόντων σε ένα τέτοιο πρόστιμο λογικά μπορεί να θεωρηθεί ότι ικανοποιεί μια «πιεστική κοινωνική ανάγκη». Επιπλέον, τα εθνικά δικαστήρια στήριζαν τις αποφάσεις τους σε αποδεκτή εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών και σε σχετικούς και επαρκείς λόγους. Κατά συνέπεια, δεν υπερέβησαν το περιθώριο εκτίμησής τους στο θέμα.

Κατά συνέπεια, η παρέμβαση που πραγματοποιήθηκε  ήταν αναγκαία «σε μια δημοκρατική κοινωνία» κατά την έννοια του άρθρου 11 της Σύμβασης. Μη παραβίαση του δικαιώματος του συνερχεσθαι (επιμέλεια echrcaselaw).