Επιβολή προστίμου σε δικηγόρο για αστείο σε δικαστήριο! Παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Simić κατά Βοσνίας-Ερζεγοβίνης της 17.05.2022 (αρ. προσφ. 39764/20)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο προσφεύγων Mirko Simić, είναι δικηγόρος και υπήκοος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης που ζει στο Brčko.
Κατά την ακροαματική διαδικασία ενώπιον αστικού δικαστηρίου (Εφετείου) για υπόθεση ενός πελάτη του, ο προσφεύγων είπε ένα αστείο που αφορούσε την βομβιστική επίθεση στη Χιροσίμα για να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο το Εφετείο αντιμετώπισε τον πελάτη του. Το εθνικό δικαστήριο του επέβαλε πρόστιμο 510 ευρώ για περιφρόνηση δικαστηρίου.
Επικαλούμενος το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι παραβιάστηκε το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν είχαν δώσει επαρκή βαρύτητα στο πλαίσιο στο οποίο είχε γίνει το αστείο και οι επικριτικές παρατηρήσεις και δεν είχαν παράσχει σχετική και επαρκή αιτιολογία που να δικαιολογεί την παρέμβαση στο δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης. Συγκεκριμένα, το αστείο του προσφεύγοντος, ακούστηκε στην αίθουσα του δικαστηρίου και όχι στα μέσα ενημέρωσης, δηλαδή ακούστηκε από περιορισμένο αριθμό ατόμων. Είχε αναφερθεί ως κριτική στον τρόπο με τον οποίο είχαν εφαρμοστεί οι κανόνες απόδειξης σε υπόθεση που εκπροσωπούσε ο δικηγόρος τον πελάτη του και δεν είχε σκοπό να προσβάλει τα μέλη του δικαστηρίου.
Το ΕΔΔΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παρέμβαση στο δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης δεν ήταν «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία» και διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 10 της Σύμβασης. Επιδίκασε ποσό 510 ευρώ για αποζημίωση, 4.500 ευρώ για ηθική βλάβη και 2.550 ευρώ για έξοδα.
ΔΙΑΤΑΞH
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Mirko Simić, είναι υπήκοος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης που ζει στο Brčko (Βοσνία και Ερζεγοβίνη) και είναι δικηγόρος.
Κατά τη διάρκεια έφεσης που άσκησε σε αστική υπόθεση για λογαριασμό ενός πελάτη του το 2017, ο προσφεύγων είπε ένα αστείο για έναν καθηγητή που περίμενε από τους μαθητές του να δώσουν όχι μόνο τον αριθμό αλλά και τα ονόματα των θυμάτων βομβιστικής επίθεσης στη Χιροσίμα και παρομοίασε τον τρόπο που τον αντιμετώπισε το δευτεροβάθμιο δικαστήριο με τον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές αυτοί είχαν αντιμετωπιστεί από τον καθηγητή τους.
Θεωρώντας ότι οι δηλώσεις αυτές ήταν προσβλητικές, το τριτοβάθμιο δικαστήριο επέβαλε στη συνέχεια στον προσφεύγοντα πρόστιμο 1.000 μάρκων (περίπου 510 ευρώ) για περιφρόνηση του δικαστηρίου.
Επικαλούμενος το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι παραβιάστηκε το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης.
ΤΟ ΣΤΡΑΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Τα μέρη συμφώνησαν ότι η ποινή του προσφεύγοντος για περιφρόνηση του δικαστηρίου είχε ανέλθει σε παρέμβαση στο δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης, αλλά ότι υπήρχαν νομικοί λόγοι για αυτό, και η ποινή είχε ως σκοπό να διατηρήσει την εξουσία και το κύρος του δικαστικού σώματος. Ωστόσο, για να προσδιοριστεί εάν η παρέμβαση ήταν «ανάλογη» και εάν οι λόγοι ήταν «σχετικοί και επαρκείς», το Δικαστήριο το εξέτασε υπό το φως της υπόθεσης στο σύνολό της, συμπεριλαμβανομένου του περιεχομένου των παρατηρήσεων και του πλαισίου στο οποίο είχαν γίνει.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου σημείωσε ότι οι επικριτικές παρατηρήσεις, οι οποίες είχαν θεωρηθεί ως προσβλητικές από τα ημεδαπά δικαστήρια, είχαν γίνει από τον προσφεύγοντα στο πλαίσιο δικαστικών διαδικασιών όπου υπερασπιζόταν δικαιώματα του πελάτη του. Οι παρατηρήσεις είχαν γίνει σε δικαστική αίθουσα και όχι στα ΜΜΕ, πράγμα που σημαίνει ότι το ευρύ κοινό δεν είχε γνώση.
Επιπλέον, το Δικαστήριο δεν διαπίστωσε ότι οι παρατηρήσεις του προσφεύγοντος συνιστούσαν άσκοπη προσωπική επίθεση με αποκλειστική πρόθεση να προσβάλει τους δικαστές. Απλώς καταδείκνυαν τον τρόπο με τον οποίο το δευτεροβάθμιο δικαστήριο είχε εφαρμόσει τους κανόνες της απόδειξης στην υπόθεση του πελάτη του. Ενώ ήταν αλήθεια ότι ο τόνος των παρατηρήσεων ήταν καυστικός ή ακόμα και σαρκαστικός, η χρήση ενός τέτοιου τόνου σε παρατηρήσεις για τους δικαστές έχουν ήδη θεωρηθεί ότι συνάδουν με την ελευθερία του λόγου.
Αν και το Δικαστήριο συμφώνησε ότι ήταν σημαντικό οι δικηγόροι να συμπεριφέρονται με διακριτικότητα, ειλικρίνεια και με αξιοπρεπή τρόπο ώστε το κοινό να έχει εμπιστοσύνη στην απονομή της δικαιοσύνης, έλαβε επίσης υπόψη ότι έπρεπε να είναι σε θέση να εκπροσωπούν αποτελεσματικά τους πελάτες τους. Θεώρησε ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν είχαν δώσει επαρκή βαρύτητα στο πλαίσιο στο οποίο είχαν γίνει οι παρατηρήσεις και δεν είχαν παράσχει σχετικούς και επαρκείς λόγους για να δικαιολογήσουν την ποινή. Το γεγονός ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν είχαν στηρίξει τις αποφάσεις τους σε αποδεκτή εκτίμηση των σχετικών πραγματικών περιστατικών, οδήγησε το Δικαστήριο να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η παρέμβαση στο δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης δεν ήταν «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία».
Ττο ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ).
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο επιδίκασε 510 ευρώ για αποζημίωση, 4.500 ευρώ για ηθική βλάβη και 2.550 ευρώ για έξοδα (επιμέλεια: echrcaselaw.com).
