ΕΔΔΑ: Φορμαλιστική η τροποποίηση ποσού στο στάδιο της αναίρεσης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Zubac κατά Κροατίας της 11.10.2016 (αριθ. προσφ. 40160/12)
βλ. εδώ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Απαράδεκτο αναίρεσης λόγω ποσού αντικειμένου διαφοράς (ως όριο για άσκηση αναίρεσης σε διαφορές με αντικείμενο αποτιμητέο σε χρήμα, είναι τουλάχιστον το ποσό των 100.000 HRK (τοπικό νόμισμα)). Η τροποποίηση του επίδικου ποσού από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, ώστε η αναίρεση λόγω ορίου ποσού να κηρυχθεί ως απαράδεκτη, κρίνεται, από το ΕΔΔΑ, ως φορμαλιστική και παρεμποδίζουσα τη προσφυγή σε δικαστήριο όταν και τα δύο δικαστήρια ουσίας αποδέχθηκαν ίδιο ποσό που επιτρέπει την άσκηση αναίρεσης και η προσφεύγουσα καταδικάστηκε σε δικαστικές δαπάνες με βάση το ποσό αυτό. Οι δικαστές έκριναν ότι η ερμηνεία αυτή συνιστά παραβίαση του άρθρου 6 § 1 ΕΣΔΑ.
ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Ο Άρειος Πάγος πρέπει να διευκολύνει την πρόσβαση σε δικαστήριο και να μην την παρεμποδίζει με υπέρμετρο φορμαλισμό.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6§ 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της ΕΣΔΑ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Vesna Zubac, είναι υπήκοος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Τον Σεπτέμβριο του 1992, ο πεθερός της συνήψε σύμβαση για την ανταλλαγή του σπιτιού του στο Ντουμπρόβνικ (Δημοκρατία της Κροατίας) με έναν άλλο στο Trebinje (Republika Srpska, Βοσνία και Ερζεγοβίνη).
Μετά το θάνατό του, ο γιος του και σύζυγός της προσφεύγουσας κατέθεσε αστική αγωγή στο Δικαστήριο του Ντουμπρόβνικ τον Αύγουστο του 2002, επιδιώκοντας να χαρακτηριστεί άκυρο το συμβόλαιο με την αιτιολογία ότι υπεγράφη κάτω από πίεση, λόγω των περιστάσεων που προέκυψαν από τον πόλεμο στην Κροατία. Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο σύζυγός της προσφεύγουσας ανέβασε την αξία του αντικειμένου της διαφοράς από HRK 10.000 σε HRK 105.000, στο οποίο εναντιώθηκαν οι εναγόμενοι.
Το δικαστήριο απέρριψε το Αγωγή τον Σεπτέμβριο του 2005, διατάσσοντας τον ενάγοντα να καταβάλλει τα δικαστικά έξοδα και τα έξοδα των εναγόμενων, σύμφωνα με την αύξηση της αξίας του αντικειμένου της διαμάχης. Καθώς η έφεσή του απορρίφθηκε, ο σύζυγος της κας Zubac άσκησε αναίρεση ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου και η προσφεύγουσα συνέχισε τις διαδικασίες, μετά τον θάνατο του.
Τον Μάρτιο του 2011 το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την αναίρεση, δηλώνοντας ότι η αξία του αντικειμένου της διαφοράς ήταν κάτω από το νόμιμο όριο. Αξίζει να σημειωθεί ότι, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η σχετική αξία του αντικειμένου υπό εξέταση ήταν η τιμή που αναφέρεται στο δικόγραφο της αγωγής (HRK 10.000), αντί για την τιμή που έγινε δεκτή από το πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο δικαστήριο (HRK105.000). Δεδομένου ότι το όριο άσκησης αναίρεσης ήταν HRK 100.000, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε την αναίρεση ως απαράδεκτη. Μια μεταγενέστερη Προσφυγή που υπέβαλε η κα Zubac στο Συνταγματικό Δικαστήριο κηρύχθηκε απαράδεκτη, το Νοέμβριο του 2011.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι η αρχική αξία της απαίτησης, ήταν HRK 10.000 και ότι ο προσφεύγων είχε ζητήσει να αλλάξει την τιμή αυτή σε HRK 105.000 στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο στις 06.04.2005, ότι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο είχε υιοθετήσει τη νέα τιμή, για τους σκοπούς της απόφασής του και ότι το δευτεροβάθμιο δικαστήριο αποδέχθηκε επίσης την τιμή αυτή με την τελεσίδικη απόφασή του. Επιπλέον, η κ. Zubac είχε υποχρεωθεί να καταβάλει τα δικαστικά έξοδα και τα έξοδα των εναγόντων, που υπολογίζονται με βάση την υψηλότερη αυτή τιμή. Επομένως, ο σύζυγός της κας Zubac είχε ενεργήσει λογικά όταν είχε προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο, και ανέμενε ότι το αίτημά του θα άξιζε πάνω από το ελάχιστο όριο αξίας HRK 100.000.
Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η σχετική αξία της απαίτησης ήταν HRK 10.000, όπως αυτό είχε οριστεί στο αρχικό δικόγραφο της αγωγής, καθώς και ότι οι διαδικαστικοί κανόνες δεν επιτρέπουν στους προσφεύγοντες να μεταβάλλουν την αξία της απαίτησής τους με δική τους πρωτοβουλία. Ωστόσο, δεδομένων των συνθηκών της περίπτωσης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο είχε εφαρμόσει τους κανόνες με ένα υπερβολικά τυπολατρικό τρόπο. Αυτό ήταν σε αντίθεση με τη γενική αρχή της διαδικαστικής αμεροληψίας που συνδέονται με το άρθρο 6.
Έτσι κρίθηκε κατά πλειοψηφία ότι υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος πρόσβασης σε δικαστήριο (παραβίαση άρθρου 6 § 1 της ΕΣΔΑ) και καταδικάσθηκε η Κροατία να καταβάλει στην προσφεύγουσα 2.500 ευρώ για την ηθική βλάβη που υπέστη και 3.450 ευρώ για τα δικαστικά έξοδα και δαπάνες.
