Απόρριψη προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ χωρίς αιτιολογία. Παραβίαση δίκαιης δίκης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Bio Farmland Betriebs S.R.L. κατά Ρουμανίας της 13.07.2021 (αρ. προσφ. 43639/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δίκαιη δίκη και ενωσιακό δίκαιο. Απόρριψη από το Εφετείο αιτήματος παραπομπής προδικαστικού ερωτήματος στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ). Διοικητική διαφορά για επιδότηση αγροτικής εταιρείας από το Ευρωπαίο Αγροτικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Κατόπιν αιτήματoς της εταιρείας για παραπομπή προδικαστικού ερωτήματος ενώπιον του ΔΕΕ, προκειμένου να εκδοθεί προδικαστική απόφαση, το εθνικό δικαστήριο χωρίς αιτιολογία έκρινε το αίτημα ως μη σχετικό, παραλείποντας να αναφερθεί στα τρία κριτήρια της απόφασης Cilfit του ΔΕΕ.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη (άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ) και επιδίκασε στην προσφεύγουσα εταιρεία 1.500 ευρώ για ηθική βλάβη.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6 παρ. 1
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα Bio Farmland Betriebs S.R.L., είναι ανώνυμη εταιρεία με έδρα στη Ρουμανία, και δραστηριοποιείται στον τομέα της γεωργίας.
Η υπόθεση αφορά προσφυγή της εταιρείας σχετικά με την απόρριψη από το Εφετείο, της αίτησής της για υποβολή από το εθνικό δικαστήριο προδικαστικού ερωτήματος στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ). Έχοντας υποβάλει αίτηση το 2011 για υποστήριξη αγροτικής ανάπτυξης από τον Οργανισμό Πληρωμών του Βουκουρεστίου και Παρέμβασης στη γεωργία (APIA) προκειμένου να λάβει πρόσβαση σε επιδοτήσεις από το Ευρωπαίο Αγροτικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, η προσφεύγουσα εταιρεία κηρύχθηκε επιλέξιμη για επιχορήγηση. Η εταιρεία επανέλαβε την αίτησή της το 2012. Τον Δεκέμβριο του 2012 η APIA εξέδωσε απόφαση σχετικά με την πληρωμή με την επιφύλαξη κυρώσεων, μειώνοντας την επιδότηση που θα της παρασχόταν κατά 50%. Η προσφεύγουσα εταιρεία κατέθεσε διοικητική προσφυγή στο Εφετείο, αλλά δεν ήταν επιτυχής.
Στηριζόμενη στο άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη ακρόαση) της Σύμβασης, η προσφεύγουσα εταιρεία ισχυρίζεται ότι το Εφετείο απέρριψε την αίτησή της για την έκδοση προδικαστικής απόφασης από το ΔΕΕ χωρίς να αιτιολογήσει την απόφασή του.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Εν προκειμένω, τα προδικαστικά ερωτήματα που ήθελε να καταθέσει η προσφεύγουσα εταιρεία από το Εφετείο στο ΔΕΕ, με τα οποία ζήτησε την ερμηνεία διαφόρων άρθρων του ευρωπαϊκού δικαίου, διατυπώθηκαν με ακρίβεια και σύμφωνα με τις διαδικασίες που απαιτούνται από το εθνικό δίκαιο. Αυτό δεν αμφισβητήθηκε από τα μέρη. Το Εφετείο δεν κήρυξε την ένσταση της προσφεύγουσας εταιρείας ως απαράδεκτη, αλλά την απέρριψε αφού εξέτασε το βάσιμο της υπόθεσης.
Στη συνέχεια, απαντώντας στην αίτηση για την υποβολή προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ που υπέβαλε η προσφεύγουσα εταιρεία, το Εφετείο περιορίστηκε να δηλώσει ότι «δεν ήταν απαραίτητο να συζητηθεί το αίτημα παραπομπής στο ΔΕΕ». Επομένως, το Εφετείο δεν αναφέρθηκε ρητά σε ένα από τα τρία κριτήρια του Cilfit, και δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει ότι έκρινε ότι οι εν λόγω διατάξεις του ενωσιακού δικαίου «είχαν ήδη αποτελέσει αντικείμενο ερμηνείας» από το ΔΕΕ. Η κυβέρνηση, από την άλλη πλευρά, φαίνεται να θεωρεί ότι είναι σαφές στην απόφαση του Εφετείου ότι, για τους δικαστές που εξέτασαν την υπόθεση, ήταν προφανώς απαραίτητη η ορθή εφαρμογή του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι, συνεπώς, τα ερωτήματα δεν ήταν σχετικά. Υποστήριξε εν προκειμένω ότι, στην απόφασή του της 28ης Οκτωβρίου 2016, το Εφετείο ανέφερε ότι οι διατάξεις της απόφασης με αριθ. 161/2012 δεν αντιβαίνουν στην ενωσιακή νομοθεσία.
Ωστόσο, το ΕΔΔΑ δεν διακρίνει στην αιτιολογία της απόφασης του Εφετείου κανένα στοιχείο που να υποδηλώνει ότι αυτή θα ήταν η προσέγγισή του.
Βεβαίως, η απόφαση του Εφετείου παραπέμπει τουλάχιστον στο εισαγωγικό μέρος στα προδικαστικά ερωτήματα που υπέβαλε η προσφεύγουσα εταιρεία (χρησιμοποιώντας τον τύπο «δεν ήταν απαραίτητο να συζητηθεί το αίτημα παραπομπής του ζητήματος στο ΔΕΕ»). Ωστόσο, αυτή η απόφαση δεν αιτιολογεί γιατί θεωρήθηκε ότι τα ερωτήματα που τέθηκαν δεν άξιζαν να συζητηθούν και να διαβιβαστούν στο ΔΕΕ (Sanofi Pasteur § 78, και Schipani κ.α. κατά Ιταλίας, αρ. προσφ. 38369/09, §§ 70-71, 21 Ιουλίου 2015). Το απλό γεγονός ότι δηλώνεται ότι οι διατάξεις της απόφασης αριθ. 161/2012 δεν ήταν αντίθετες με το άρθρο 18 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 65/2011 δεν αποτελεί σαφή απάντηση ως προς τον λόγο της άρνησης (βλ. για διαφορετική κατάσταση, Sindicatul Pro Asistență socială κατά Ρουμανίας (dec.), αριθ. 24456/13, §§ 29-30, 6 Μαρτίου 2014, όπου τα εθνικά δικαστήρια εξήγησαν γιατί οι ευρωπαϊκές διατάξεις δεν εφαρμόζονταν). Επιπλέον, η ανάλυση του Εφετείου που αναφέρθηκε στο άρθρο 18 παρ. 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 65/2011 δεν κάλυψε σχεδόν καθόλου την απουσία αιτιολογίας σχετικά με την άρνηση υποβολής ερωτήσεων στο ΔΕΕ σχετικά με τις άλλες ευρωπαϊκές διατάξεις που αναφέρονται στο αίτημα παραπομπής. Κατά τη γνώμη του Δικαστηρίου, η αιτιολογία της απόφασης του Εφετείου δεν επιτρέπει συνεπώς να εξακριβωθεί αν τα ερωτήματα αυτά εξετάστηκαν υπό το φως των κριτηρίων του Cilfit και, εάν ναι, υπό το πρίσμα ποιων κριτήριών , το δευτεροβάθμιο δικαστήριο αποφάσισε να μην τα διαβιβάσει στο ΔΕΕ.
Όσον αφορά το επιχείρημα της Κυβέρνησης ότι το Επαρχιακό δικαστήριο είχε παράσχει στην απόφαση του της 19ης Μαΐου 2015 διεξοδική αιτιολογία που αιτιολογούσε την απόρριψη της αίτησης, σημείωσε ότι ενώπιον αυτού του δικαστηρίου η προσφεύγουσα εταιρεία δεν είχε θέσει ερωτήματα πανομοιότυπα με εκείνα που τέθηκαν ενώπιον του Εφετείου. Επιπλέον, μετά την ακύρωση της απόφασης της 16ης Ιουνίου 2015 που εκδόθηκε από το Επαρχιακό δικαστήριο, η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Επαρχιακό δικαστήριο για νέα απόφαση, ενώ η απόφασή του της 19ης Μαΐου 2015 είναι δεν είναι πλέον σε ισχύ. Τέλος, δεδομένου ότι η απόφαση που έπρεπε να εκδώσει το Επαρχιακό δικαστήριο υπόκειται σε έφεση, τα κριτήρια που πρέπει να εφαρμόσει για να απορρίψει το αίτημα της εταιρείας δεν ήταν αυτά που ορίζονται στη νομολογία Cilfit.
Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης στην παρούσα υπόθεση.
Δίκαιη ικανοποίηση: Το ΕΔΔΑ επιδίκασε ποσό 1.500 ευρώ για ηθική βλάβη και 5.000 ευρώ για έξοδα.
