Αναστολή καταβολής μηνιαίου επιδόματος σε εσωτερικά εκτοπισμένη λόγω μη νόμιμης συμμόρφωσης για άνοιγμα λογαριασμού σε κρατική τράπεζα. Δεν παραβιάστηκε το δικαίωμα στην περιουσία
ΑΠΟΦΑΣΗ
Shylina κατά Ουκρανίας της 15.02.2024 (αριθ. προσφ. 2412/19)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η προσφεύγουσα είναι εκτοπισμένη από την Κριμαία στην Ουκρανία. Δικαιούταν την καταβολή επιδόματος από το κράτος με την προϋπόθεση να ανοίξει λογαριασμό σε συγκεκριμένη κρατική τράπεζα. Η καταβολή του επιδόματος ανεστάλη λόγω αρνήσεως της να ανοίξει λογαριασμό στην συγκεκριμένη τράπεζα. Άσκησε καταγγελία για παραβίαση του δικαιώματος στην ιδιοκτησία και για απαγορευμένη διάκριση.
Το Δικαστήριο θεώρησε ότι το περιθώριο εκτίμησης που διαθέτει ο νομοθέτης κατά την εφαρμογή των κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών πρέπει είναι ευρύ αρκεί να γίνεται «προς το δημόσιο συμφέρον».
Διαπίστωσε ότι ο κανονισμός που προέβλεπε οι εσωτερικά εκτοπισμένοι να έχουν λογαριασμό στην Oshchadbank προκειμένου να λάβουν τις κοινωνικές παροχές τους ήταν αρκούντως σαφής, προσιτός και προβλέψιμος στην εφαρμογή του. Αποσκοπούσε στη διασφάλιση της ορθής καταβολής των εν λόγω παροχών στους εσωτερικά εκτοπισμένους, διασφαλίζοντας παράλληλα την κρατική εποπτεία των εν λόγω πληρωμών μέσω της καθορισμένης κρατικής τράπεζας. Ως εκ τούτου έκρινε ότι ότι η παρέμβαση στο δικαίωμα της προσφεύγουσας στην ειρηνική απόλαυση της περιουσίας της ήταν νόμιμη, επιδίωκε νόμιμο στόχο και δεν ήταν δυσανάλογη συνεπώς δεν παραβιάστηκε το άρθρο 1 του ΠΠΠ.
Ακολούθως έκρινε απαράδεκτη της προσφυγή όσον αφορά την απαγορευμένη διάκριση γιατί δεν απέδειξε διαφορετική μεταχείριση μεταξύ των ίδιων εσωτερικά εκτοπισμένων.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 1 του ΠΠΠ,
Άρθρο 14
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Elvira Danysivna Shylina, είναι Ουκρανή υπήκοος που γεννήθηκε το 1973 και ζει στο Rivne (Ουκρανία). Η προσφεύγουσα είναι εσωτερικά εκτοπισμένη μετά τη ρωσική κατοχή. Η υπόθεση αφορούσε μια αλλαγή σε έναν κανονισμό, ο οποίος απαιτούσε ότι τα επιδόματα για τους εσωτερικά εκτοπισμένους θα μπορούσαν να καταβάλλονται μόνο σε λογαριασμούς που έχουν ανοιχτεί σε μια καθορισμένη κρατική τράπεζα, την Oshchadbank. Η προσφεύγουσα δεν αρνήθηκε να ανοίξει λογαριασμό. Μετά από την άρνησή της οι πληρωμές του ειδικού μηνιαίου επιδόματός της για τους εσωτερικά εκτοπισμένους ανεστάλησαν.
Επικαλούμενη το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (προστασία της ιδιοκτησίας) και το άρθρο 14 (απαγόρευση διακρίσεων) και το άρθρο 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 12 (γενική απαγόρευση των διακρίσεων) σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, η προσφεύγουσα διαμαρτυρήθηκε για την αναστολή καταβολής του επιδόματός της, υποστηρίζοντας ότι την επιβάρυνε υπέρμετρα και ότι οι υποχρεώσεις που υπείχε να λάβει κοινωνικές παροχές συνιστούσαν δυσμενή διάκριση.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 1 του ΠΠΠ
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οποιαδήποτε παρέμβαση δημόσιας αρχής στην ειρηνική απόλαυση των αγαθών μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο εάν εξυπηρετεί νόμιμο δημόσιο συμφέρον. Λόγω της άμεσης γνώσης τους για την κοινωνία τους και τις ανάγκες της, οι εθνικές αρχές είναι καταρχήν σε καλύτερη θέση από έναν διεθνή δικαστή να αποφασίσουν τι είναι «προς το δημόσιο συμφέρον». Επομένως, στο πλαίσιο του συστήματος προστασίας που καθιερώνει η ΕΣΔΑ, εναπόκειται στις εθνικές αρχές να προβούν σε μια πρώτη εκτίμηση ως προς την ύπαρξη προβλήματος δημοσίου συμφέροντος που δικαιολογεί τη λήψη μέτρων που παρακωλύουν την ειρηνική απόλαυση των αγαθών. Το Δικαστήριο θεώρησε φυσικό το περιθώριο εκτίμησης που διαθέτει ο νομοθέτης κατά την εφαρμογή των κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών να είναι ευρύ και να σέβεται την κρίση του νομοθέτη ως προς το τι είναι «προς το δημόσιο συμφέρον», εκτός εάν η απόφαση αυτή είναι «προδήλως αβάσιμη . Το Δικαστήριο επισήμανε ότι η απαίτηση οι εσωτερικά εκτοπισμένοι να έχουν λογαριασμό στην κρατική τράπεζα Oshchadbank προκειμένου να λάβουν τις κοινωνικές παροχές τους προβλεπόταν ρητά από τις διατάξεις των σχετικών ψηφισμάτων του Υπουργικού Συμβουλίου. Η διάταξη φαίνεται να ήταν αρκούντως σαφής, προσιτής και προβλέψιμη στην εφαρμογή της. Όσον αφορά τον ισχυρισμό της προσφεύγουσας ότι η προσβαλλόμενη διάταξη δεν προέβλεπε την κατάργηση της καταβολής επιδομάτων σε περίπτωση μη ανοίγματος λογαριασμού στην Oshchadbank, το Δικαστήριο επεσήμανε ότι, όπως προκύπτει από τη δικογραφία, η καταβολή των κοινωνικών παροχών της δεν έπαυσε, αλλά απλώς ανεστάλη έως ότου τηρηθεί η νομοθετική απαίτηση.
Το Δικαστήριο δεν θεώρησε την ερμηνεία αυτή αυθαίρετη ή προδήλως παράλογη.
- i) Επί του ζητήματος αν η επέμβαση επιδίωκε θεμιτό σκοπό
Λαμβάνοντας υπόψη το ευρύ περιθώριο εκτίμησης του κράτους κατά την εφαρμογή κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών, το Δικαστήριο δεν βρήκε κανένα λόγο να αμφιβάλλει ότι η νομοθετική απαίτηση ότι οι εσωτερικά εκτοπισμένοι πρέπει να έχουν λογαριασμούς στην Oshchadbank για να λαμβάνουν τις κοινωνικές παροχές τους. Αυτό εξυπηρετούσε το «δημόσιο συμφέρον». Ειδικότερα, το ΕΔΔΑ συμφώνησε με την Κυβέρνηση ότι οι διατάξεις των σχετικών αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου που περιόριζαν το δικαίωμα των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων να επιλέγουν τράπεζα μέσω της οποίας θα λαμβάνουν κοινωνικές παροχές αποσκοπούσαν στη διασφάλιση της ορθής καταβολής των εν λόγω παροχών σε αυτούς, διασφαλίζοντας παράλληλα την κρατική εποπτεία των εν λόγω πληρωμών μέσω της καθορισμένης κρατικής τράπεζας. Το Δικαστήριο δεν δέχθηκε τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας ότι οι διακηρυγμένοι στόχοι δεν ήταν νόμιμοι ή ότι βασίζονταν σε υποθέσεις κατάχρησης χωρίς αποδεικτική αιτιολόγηση.
Οι ανωτέρω σκέψεις αρκούσαν για να επιτρέψουν στο Δικαστήριο να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η παρέμβαση στα δικαιώματα περιουσίας της προσφεύγουσας επιδίωκε νόμιμο σκοπό.
- ii) Επί του ανάλογου χαρακτήρα της επεμβάσεως προς τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι η προσφεύγουσα έλαβε ειδικό επίδομα για την οικογένειά της για να βοηθήσει στην κάλυψη των εξόδων διαβίωσής τους ως εσωτερικά εκτοπισμένων, το οποίο αποσκοπούσε στην υποστήριξη της προσαρμογής τους κατά την περίοδο μετεγκατάστασης. Η άρνηση της προσφεύγουσας να ανοίξει λογαριασμό στην ορισθείσα κρατική τράπεζα προκειμένου να λάβει το επίδομα είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή των σχετικών μηνιαίων πληρωμών (έως ότου τηρηθεί η νομοθετική απαίτηση) και δεν είχε ως συνέπεια την απώλεια του δικαιώματος στις παροχές αυτές. Τελικά, η προσφεύγουσα απώλεσε το δικαίωμά της στο επίδομα επειδή κατέστη άνεργη και δεν έλαβε τις πληρωμές για την περίοδο αναστολής, διότι δεν είχε ανοίξει λογαριασμό στην Oshchadbank. Εντούτοις, ο σύζυγός της κατόρθωσε να λάβει μεταγενέστερες καταβολές του επιδόματος τηρώντας τις απαιτήσεις της νομοθεσίας.
Συμπέρασμα
Λαμβάνοντας υπόψη τις παραπάνω εκτιμήσεις και το ευρύ περιθώριο εκτίμησης που απολαμβάνει το κράτος κατά την εφαρμογή κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών, το Δικαστήριο θεώρησε ότι η παρέμβαση στο δικαίωμα της προσφεύγουσας στην ειρηνική απόλαυση της περιουσίας της ήταν νόμιμη, επιδίωκε νόμιμο στόχο και δεν ήταν δυσανάλογη.
Το ΕΔΔΑ δεν διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης.
Άρθρο 14
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η προσφεύγουσα, ως εσωτερικά εκτοπισμένη, δεν βρισκόταν σε ανάλογη ή σχετικά παρόμοια κατάσταση σε σύγκριση με άλλους δικαιούχους κοινωνικών παροχών χωρίς καθεστώς IDP και ότι δεν απέδειξε διαφορετική μεταχείριση μεταξύ των ίδιων εσωτερικά εκτοπισμένων.
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, το Δικαστήριο θεώρησε ότι οι καταγγελίες της προσφεύγουσας βάσει του άρθρου 14 της ΕΣΔΑ σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου ήταν προδήλως αβάσιμες και τις απέρριψε σύμφωνα με το άρθρο 35 §§ 3 και 4 της Σύμβασης (επιμέλεια echrcaselaw.com).
