Απόλυση νοσοκομειακού γιατρού, γιατί μήνυσε αναπόδεικτα το νοσοκομείο και δεν ακολούθησε την εσωτερική διαδικασία. Υποχρέωση διασταύρωσης καταγγελιών. Μη παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Gawlik κατά Λιχτενστάιν της 16.02.2021 (αριθ. προσφ. 23922/19)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Καταγγελίες για ευθανασία από γιατρό και ελευθερία έκφρασης. Μήνυση κατά νοσοκομείου χωρίς διασταύρωση καταγγελιών και χωρίς να ακολουθηθεί η εσωτερική διαδικασία καταγγελιών. Απόλυση του μηνυτή χωρίς προειδοποίηση.
Γιατρός μήνυσε το νοσοκομείο που εργαζόταν για ευθανασία. Συγκεκριμένα, επικαλέστηκε πληροφορίες που έδειχναν ότι τέσσερις ασθενείς του νοσοκομείου είχαν αποβιώσει μετά τη χορήγηση μορφίνης από έναν θεράποντα ιατρό και είχε εξάγει το συμπέρασμα ότι οι θάνατοι ήταν αποτέλεσμα ευθανασίας. Ο προσφεύγων γιατρός, ωστόσο, δεν έκανε χρήση του υφιστάμενου μηχανισμού καταγγελιών του νοσοκομείου και υπέβαλε κατευθείαν μήνυση στην Εισαγγελία χωρίς να διασταυρώσει τις πληροφορίες. Η υπόθεση προσέλκυσε σημαντική προσοχή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Στη συνέχεια, ο προσφεύγων απολύθηκε από το νοσοκομείο χωρίς προειδοποίηση.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε ιδίως, ότι, αν και ο προσφεύγων δεν ενήργησε με ιδιοτελή κίνητρα, είχε αμελήσει να επαληθεύσει τις πληροφορίες του περί ευθανασίας. Επομένως, η απόλυση του ήταν δικαιολογημένη, δεδομένου ότι οι ενέργειές του επηρέασαν τη φήμη του νοσοκομείου και ενός άλλου ιατρού μέλους του προσωπικού του. Επομένως, η παρέμβαση στα δικαιώματα του προσφεύγοντος ήταν ανάλογη.
Το ΕΔΔΑ δεν διαπίστωσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 10 ΕΣΔΑ) του προσφεύγοντος.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Lothar Gawlik , είναι Γερμανός υπήκοος που γεννήθηκε το 1967 και ζει στο Κάσελ της Γερμανίας. Ο προσφεύγων, γενικός παθολόγος, υπήρξε από την 1η Ιουνίου 2013 αναπληρωτής προϊστάμενος ιατρός του Τμήματος Παθολογίας στο Κρατικό Νοσοκομείο του Λιχτενστάιν. Έλαβε πληροφορίες που έδειχναν ότι τέσσερις ασθενείς του νοσοκομείου είχαν αποβιώσει μετά τη χορήγηση μορφίνης από τον Η. που ήταν ο θεράπων ιατρός. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι θάνατοι ήταν αποτέλεσμα ευθανασίας.
Ο προσφεύγων στις 11 Σεπτεμβρίου 2014 υπέβαλε μήνυση στην Εισαγγελία, χωρίς να χρησιμοποιήσει πρώτα τον υφιστάμενο μηχανισμό καταγγελιών του νοσοκομείου. Η αστυνομία προχώρησε σε ενδελεχή ποινική έρευνα. Η υπόθεση προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Συντάχθηκε μια εσωτερική έκθεση του νοσοκομείου, η οποία εξέτασε τη μεταχείριση εκ μέρους του καταγγελλόμενου ιατρού Η., τα πορίσματα της οποία επιβεβαιώθηκαν και από μια ανεξάρτητη έκθεση.
Ο προσφεύγων τέθηκε σε αναστολή στις 26 Σεπτεμβρίου 2014. Στις 17 Οκτωβρίου 2014 απολύθηκε χωρίς προειδοποίηση, λόγω της μη προσφυγής του στο εσωτερικό μηχανισμό καταγγελιών του νοσοκομείου. Το 2014 ξεκίνησε ποινική έρευνα κατά του καταγγελλόμενου ιατρού Η. και στη συνέχεια η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο. Το 2016, οι ποινικές διαδικασίες εναντίον του προσφεύγοντος διακόπηκαν επίσης. Ο προσφεύγων άσκησε αγωγή εναντίον του νοσοκομείου, ζητώντας αποζημίωση 600.000 ελβετικών φράγκων (CHF). Το 2017 η αγωγή του απορρίφθηκε, ενώ το δικαστήριο έκρινε ότι το νοσοκομείο δεν θα μπορούσε πλέον να απασχολεί τον προσφεύγοντα με καλή πίστη. Η απόφαση αυτή ακυρώθηκε κατόπιν έφεσης, και το Εφετείο επιδίκασε ποσό υπέρ του προσφεύγοντος 125.000 CHF. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο αναίρεσε την εφετειακή απόφαση το 2018.
Ο προσφεύγων άσκησε συνταγματική καταγγελία, επικαλούμενος μεταξύ άλλων διατάξεων το άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης εφαρμόζεται στη σχέση μεταξύ του προσφεύγοντος και του Κρατικού Νοσοκομείου του Λιχτενστάιν. Παρόλο που το Συνταγματικό Δικαστήριο αποδέχθηκε ότι ο προσφεύγων θεωρούσε τον εαυτό του ως πληροφοριοδότη (whistle-blower), έκρινε ότι δεν είχε προσπαθήσει να επαληθεύσει τις πληροφορίες και υποψίες του πριν τις δημοσιοποιήσει. Το Συνταγματικό Δικαστήριο απέρριψε την καταγγελία.
Στηριζόμενος στο άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι η απόλυση του χωρίς προειδοποίηση από τη θέση του επειδή κατέθεσε μήνυση στην Εισαγγελία, παραβίασε το προστατευόμενο ανωτέρω δικαίωμά του.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το ΕΔΔΑ επανέλαβε ότι η παρέμβαση στην ελευθερία της έκφρασης πρέπει, μεταξύ άλλων, να είναι «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία» και να είναι ανάλογη με τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό.
Το ΕΔΔΑ συμφώνησε με τα εθνικά δικαστήρια ότι ο προσφεύγων θα έπρεπε να είχε επαληθεύσει καλύτερα τις πληροφορίες του, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα των ισχυρισμών του, παραπέμποντας σε αποδεικτικά ιατρικά αρχεία. Το Δικαστήριο δεν αποφάνθηκε για το εάν ο προσφεύγων ήταν υποχρεωμένος να εκφράσει πρώτα τις υποψίες του ή όχι, αλλά έκρινε ότι οι πληροφορίες που είχε αποκαλύψει αφορούσαν ένα σημαντικό θέμα δημοσίου συμφέροντος.
Το Στρασβούργο επισήμανε τη σοβαρότητα της απόλυσης του προσφεύγοντος, θεωρώντας ότι έχει ένα ανασταλτικό αποτέλεσμα. Το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι ο προσφεύγων δεν ενήργησε με ιδιοτελή κίνητρα. Παρ’ όλα αυτά, έκρινε ότι η απόλυσή του ήταν δικαιολογημένη, δεδομένης ιδίως της επίδρασης που είχε η καταγγελία του στη φήμη του νοσοκομείου και σε ένα άλλο νοσοκομειακό γιατρό. Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παρέμβαση στα δικαιώματα του προσφεύγοντος ήταν ανάλογη.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ) (επιμέλεια echrcaselaw.com).
