Απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση η συνεχής χρήση χειροπέδων σε κρατουμένους
ΑΠΟΦΑΣΗ
Shlykov κ.α. κατά Ρωσίας της 19.01.2021 (αρ. προσφ. 78638/11)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Χειροπέδες σε κρατούμενους κάθε φορά που έβγαιναν από τα κελιά τους. Ο πρώτος προσφεύγων, συμπληρωματικά, κατήγγειλε τις συνθήκες κράτησής του και άλλοι δύο προσφεύγοντες την αδυναμία πρόσβασής τους σε δικαστικές διαδικασίες για να παραπονεθούν για τις χειροπέδες.
Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, οι χειροπέδες στους κρατούμενους σε όλες τις περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένoυ του πλυσίματος και της συνάντησής τους με τον δικηγόρο τους, αποτελούσαν παραβίαση των δικαιωμάτων τους. Επιπλέον, δεν φαίνεται να υπήρχε τακτική επανεξέταση του επιβληθέντος καθεστώτος χειροπέδων. Επίσης, κρίθηκε ότι γενικότερα οι συνθήκες κράτησης του πρώτου προσφεύγοντος συνιστούσαν απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) της ΕΣΔΑ.
Επίσης σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, η παρεμπόδιση συμμετοχής σε δικαστικές διαδικασίες κατά του καθεστώτος με τις χειροπέδες, ανήλθε σε άρνηση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη και διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη άρθρου (άρθρο 6 § 1).
Η Ρωσία θα έπρεπε να λάβει μέτρα υπό την επίβλεψη της Επιτροπής Υπουργών σύμφωνα με το άρθρο 46 της Σύμβασης για να διασφαλίζει τα δικαιώματα των προσφευγόντων, έτσι ώστε να υπάρχουν αποτελέσματα και σε άλλες παρόμοιες υποθέσεις.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 3
Άρθρο 6
Αρθρο 46
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες Vladislav Yuryevich Shlykov, Aleksandr Livonovich Kerekesha, Aleksey Aleksandrovich Pulyalin και Anton Alekseyevich Korostelev, είναι Ρώσοι υπήκοοι που γεννήθηκαν το 1973, 1976, 1986 και το 1987 και κρατούνται στο Solikamsk, το Khabarovsk, το Ukhta και το Kharp (Ρωσία) αντίστοιχα.
Οι παραπάνω καταδικάστηκαν για διάφορα εγκλήματα και καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη. Κρατήθηκαν σε σωφρονιστικά ιδρύματα και φυλακές και τους φορούσαν συστηματικά χειροπέδες κατά την έξοδό τους από τα κελιά τους, με την αιτιολογία ότι είχαν διαπράξει βίαια εγκλήματα και θεωρούνταν επικίνδυνοι. Έφεραν χειροπέδες σε όλες τις περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένου του πλυσίματος και της συνάντησής τους με το δικηγόρο τους.
Οι κ.κ. Shlykov και Kerekesha δεν διαμαρτυρήθηκαν για τις χειροπέδες στα εθνικά δικαστήρια επειδή πίστευαν ότι τα τότε ένδικα μέσα ήταν αναποτελεσματικά. Οι κ.κ. Pulyalin και Korostelev υπέβαλαν καταγγελίες στα εθνικά δικαστήρια, οι οποίες απορρίφθηκαν.
Ο κ. Shyklov έδωσε επίσης λεπτομέρειες σχετικά με τις συνθήκες κράτησής του, υποστηρίζοντας ότι ήταν ανεπαρκείς.
Δεν ήταν σαφές πόσο συχνά αναθεωρούνταν το καθεστώς χειροπέδων για τους προσφεύγοντες.
Βασιζόμενοι στο άρθρο 3, οι προσφεύγοντες παραπονέθηκαν για το γεγονός ότι φορούσαν συνεχώς χειροπέδες κατά την έξοδο από το κελί τους. Ο κ. Shyklov επίσης για τις συνθήκες κράτησής του γενικότερα.
Βασιζόμενοι στο άρθρο 6, οι κ.κ. Pulyalin και Korostelev παραπονέθηκαν ότι το ζήτημα των χειροπέδων είχε εξεταστεί από τα αστικά δικαστήρια ερήμην τους.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 3
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ καθιέρωσε μία από τις πιο θεμελιώδεις αξίες για τη διασφάλιση των δημοκρατιών, την απαγόρευση βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ανεξάρτητα από τις περιστάσεις. Για να παραβιάζεται αυτή η απαγόρευση, η ταλαιπωρία που υφίσταται ένα άτομο θα πρέπει να υπερβαίνει τον βαθμό ταλαιπωρίας που ενυπάρχει στην ίδια την κράτηση. Για το Δικαστήριο, η χρήση χειροπέδων συνήθως δεν θεμελιώνει παραβιάσεις των δικαιωμάτων. Ωστόσο, η συστηματική χρήση χειροπέδες σε κρατούμενο κατά την έξοδό του από ένα κελί θα μπορούσε να θεωρηθεί παραβίαση.
Το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι στις υποθέσεις των προσφευγόντων, αυτοί παρέμειναν με χειροπέδες για μεγάλα χρονικά διαστήματα (επί σειρά ετών) και ότι αυτό ήταν επιβλαβές για την αυτοεκτίμησή τους. Δεν υπήρχε καμία νομική διάταξη που να επιβάλλει αυτό το μέτρο. Το ΕΔΔΑ επισήμανε επίσης ότι δεν φαίνεται να υπήρχε τακτική επανεξέταση του επιβληθέντος καθεστώτος και για ποιους λόγους θα μπορούσαν να διατηρήσουν οι αρχές τους περιορισμούς.
Εν ολίγοις, το γεγονός ότι οι προσφεύγοντες έπρεπε να φοράνε χειροπέδες κάθε φορά που έβγαιναν από τα κελιά τους, συνιστούσε παραβίαση των δικαιωμάτων τους.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε επίσης παραβίαση του άρθρου 3 σχετικά με τις συνθήκες κράτησης του κ. Shlykov.
Άρθρο 6 § 1
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι δεν είχε επιτραπεί στους προσφεύγοντες να παρασταθούν σε αστικές διαδικασίες.
Στο παρελθόν είχε διαπιστώσει παραβιάσεις σε παρόμοιες υποθέσεις κατά της Ρωσίας και το Δικαστήριο κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα και στις επίδικες ατομικές προσφυγές.
Άρθρο 41 (Δίκαιη ικανοποίηση)
Το Δικαστήριο επιδίκασε για ηθική βλάβη τα ποσά: στον κ. Shlykov 3.000 ευρώ, σε καθένα από τους κ. κ. Pulyalin και Korostelev 1.950 ευρώ και τέλος στον κ. Korostelev 850 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.
Άρθρο 46 (Υποχρεωτική ισχύς και εκτέλεση των αποφάσεων)
Όσον αφορά τις χειροπέδες, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η Ρωσία όφειλε να λάβει μέτρα υπό την επίβλεψη της Επιτροπής Υπουργών σύμφωνα με το άρθρο 46 της Σύμβασης για να διασφαλίζει τα δικαιώματα των προσφευγόντων. Επισήμανε ότι αυτό θα είχε επίσης αποτελέσματα και σε άλλες παρόμοιες υποθέσεις. Αναφορικά με τον κ. Kerekesha, το ΕΔΔΑ θεώρησε, ότι η διαπίστωση της παραβίασης αποτελούσε επαρκή επανόρθωση για αυτόν (επιμέλεια echrcaselaw.com).
