Μη γνώση των προτάσεων του αντιδίκου σε δίκη επιμέλειας ανήλικου παιδιού. Παραβίαση της ισότητας των όπλων.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Andersena κατά Λετονίας της 19/09/2019 (αριθ.προσφ. 79441/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κατ’ αντιμωλία δίκη, ισότητα των όπλων και δικαίωμα στην οικογενειακή ζωή.
Η προσφεύγουσα μετακόμισε από την οικογενειακή στέγη με την κόρη της σε άλλη χώρα. Ο πατέρας διεκδίκησε δικαστικώς και κέρδισε την επιστροφή του παιδιού στον τόπο κατοικίας του. Στις δίκες που διεξήχθησαν, η προσφεύγουσα εκπροσωπήθηκε από πληρεξούσιο δικηγόρο, ωστόσο δεν είχε πρόσβαση στις προτάσεις του άλλου μέρους στο πλαίσιο της διαδικασίας ενώπιον του Εφετείου.
Το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η μη ενημέρωση της προσφεύγουσας σχετικά με τις προτάσεις του αντιδίκου και η αδυναμία της να απαντήσει στους ισχυρισμούς αυτούς, δεν της επέτρεψε να συμμετάσχει στη διαδικασία ενώπιον του περιφερειακού δικαστηρίου της Ρίγας σύμφωνα με την αρχή της ισότητας των όπλων και το δικαίωμα σε κατ’ αντιμωλία δίκη. Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 της Σύμβασης, και έκρινε ότι τα εθνικά δικαστήρια, εντός του περιθωρίου εκτιμήσεώς τους, επέτυχαν μια δίκαιη ισορροπία μεταξύ των διακυβευομένων συμφερόντων, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη ότι το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού το οποίο πρέπει να είναι πρωταρχική σκέψη, συνεπώς δεν υπήρχε παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 6§1
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Kerija Andersena, είναι υπήκοος της Λετονίας, η οποία γεννήθηκε το 1970 και ζει στη Ρίγα.
Η υπόθεση αφορά δικαστικές αποφάσεις της Λετονίας σε διαδικασίες στο πλαίσιο της Σύμβασης της Χάγης ότι η κόρη της προσφεύγουσας πρέπει να επιστρέψει στη Νορβηγία όπου ζει ο πατέρας της.
Η κ. Andersena παντρεύτηκε έναν Νορβηγό υπήκοο το 2013 και το ζευγάρι απέκτησε μια κόρη το ίδιο έτος. Όλοι διέμεναν στη Νορβηγία, ωστόσο, η σχέση επιδεινώθηκε και ο σύζυγος εγκατέλειψε την οικογενειακή κατοικία το 2017. Η προσφεύγουσα επέστρεψε στη Λετονία τον Ιούλιο του ίδιου έτους, παίρνοντας το παιδί μαζί της.
Ο σύζυγος προσέφυγε στα δικαστήρια για την επιστροφή του παιδιού στη Νορβηγία στο πλαίσιο της Σύμβασης της Χάγης σχετικά με τις αστικές πτυχές της διεθνούς απαγωγής παιδιών και απέκτησε σχετική εντολή από τα Λετονικά δικαστήρια. Αποφάνθηκαν ότι η Νορβηγία ήταν η συνήθης κατοικία του παιδιού, ότι οι γονείς είχαν κοινή επιμέλεια και η προσφεύγουσα την είχε μεταφέρει στη Λετονία χωρίς την συγκατάθεση του πατέρα της. Απέρριψαν τους ισχυρισμούς της προσφεύγουσας σχετικά με τη σωματική και ψυχολογική βία στο ενδοοικογενειακό περιβάλλον και απέρριψαν τον ισχυρισμό της ότι η επιστροφή της κόρης της στη Νορβηγία θα την εξέθετε σε κίνδυνο.
Βασιζόμενη στο άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα ακρόασης) και στο άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της οικογενειακής ζωής), η προσφεύγουσα καταγγέλλει ότι τα λετονικά δικαστήρια, δεν έλαβαν δεόντως υπόψη τις αντιρρήσεις της έναντι της επιστροφής του παιδιού στη Νορβηγία και δεν παρείχαν επαρκή αιτιολογία. Διαμαρτύρεται επίσης ότι οι διαδικασίες ήταν απαράδεκτες, ιδίως επειδή δεν συμμετείχε στις ακροάσεις στον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας και δεν εκπροσωπήθηκε από εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο · ότι το αίτημά της για ακρόαση κατά τη διάρκεια της έφεσής της (διαδικασία δευτερογενούς καταγγελίας) απορρίφθηκε · και επειδή δεν ενημερώθηκε σχετικά με τις παρατηρήσεις του άλλου μέρους στο πλαίσιο της διαδικασίας έφεσης.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ……
Το Δικαστήριο παρατηρεί ότι η πρώτη ακρόαση που διεξήχθη ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου αναβλήθηκε κατόπιν αιτήσεως της προσφεύγουσας, ώστε να μπορέσει να λάβει νομική εκπροσώπηση. Ενώ η ίδια η προσφεύγουσα απουσιάζει από τη δεύτερη ακρόαση, εκπροσωπείται από δικηγόρο. Όπως και τα εθνικά δικαστήρια, το Δικαστήριο απορρίπτει τον ισχυρισμό της προσφεύγουσας ότι είχε μόνο την πρόθεση να επιτρέψει στον A.R. να ενεργήσει γι ‘αυτήν, καθώς η γραπτή εξουσιοδότηση εκδόθηκε σαφώς και έναντι του Ι.Μ. Επιπλέον, η Ι.Μ. υπέβαλε απόφαση που πιστοποιεί επίσημα την ιδιότητά της ως δικηγόρου σε αυτό το στάδιο της διαδικασίας και προχώρησε στην εκπροσώπηση της προσφεύγουσας. Ωστόσο, δεν ισχυρίστηκε ότι, η προσφεύγουσα θα έπρεπε να ακουστεί αυτοπροσώπως. Επομένως, το Δικαστήριο θεωρεί ότι οι λόγοι που οδήγησαν το πρωτοβάθμιο δικαστήριο στην εκδίκαση της υπόθεσης κατά την απουσία της προσφεύγουσας, ήταν επαρκείς και δικαιολογημένοι.
Το Δικαστήριο σημειώνει επίσης ότι η προσφεύγουσα δεν στερήθηκε της δυνατότητας να ζητήσει προφορική ακρόαση όσον αφορά τις δευτεροβάθμιες διαδικασίες προσφυγής της, αν και εναπόκειτο στο περιφερειακό δικαστήριο της Ρίγας να αποφασίσει αν είναι αναγκαία η ακρόαση.
Γενικά, ενώ το Δικαστήριο θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι η προσφεύγουσα δεν είχε ακουστεί αυτοπροσώπως από τα εθνικά δικαστήρια, δεν μπορεί να συμπεράνει ότι χρησιμοποίησε πλήρως τις ευκαιρίες που της παρέχει το εσωτερικό δίκαιο.
Το Δικαστήριο έχει επίσης κρίνει ότι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας δικαστικής απόφασης δεν δικαιολογούν την παραβίαση των θεμελιωδών αρχών μιας δίκαιης δίκης, όπως το δικαίωμα σε διαδικασία εναντίωσης και ισότητας των όπλων.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η μη ενημέρωση της προσφεύγουσας σχετικά με τους ισχυρισμούς του αντιδίκου και την ανικανότητά της να απαντήσει στους ισχυρισμούς αυτούς, δεν επέτρεψε να συμμετάσχει στη διαδικασία ενώπιον του περιφερειακού δικαστηρίου της Ρίγας σύμφωνα με την αρχή της ισότητας των όπλων και δικαίωμα σε κατ’ αντιμωλία δίκη. Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 της Σύμβασης.
Παραβίαση του άρθρου 6 – σε ό, τι αφορά το δικαίωμα σε κατ’ αντιμωλία δίκη και ισότητα των όπλων.
Μη παραβίαση του άρθρου 6 – όσον αφορά τις λοιπές καταγγελίες της κας Andersena στο πλαίσιο της παρούσης διάταξης.
Άρθρο 8
Όσον αφορά τη διαδικασία στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η πλειοψηφία των αποδεικτικών στοιχείων που υπέβαλε η προσφεύγουσα αναλύθηκε στην πραγματικότητα από το εφετείο. Ωστόσο, η έκθεση εμπειρογνωμόνων σχετικά με την καταγραφή της 2ας Ιουλίου 2017 αναφέρθηκε μόνο όταν τα επιχειρήματα του αιτούντος συνοψίστηκαν από το δικαστήριο. Παρόλο που το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι το γεγονός ότι το εφετείο δεν έτυχε άμεσης αντιμετώπισης αυτού του συγκεκριμένου αποδεικτικού στοιχείου είναι λυπηρό, δεν θεωρεί ότι αυτή η παράλειψη μπορεί να οδηγήσει σε διαπίστωση παραβίασης του δικαιώματος στην οικογενειακή ζωή της προσφεύγουσας. Το περιφερειακό δικαστήριο της Ρίγας δήλωσε ότι η διαπίστωση σχετικά με την έλλειψη κινδύνου σωματικής ή ψυχολογικής βλάβης στηριζόταν σε στοιχεία στο σύνολό τους. Επιπλέον, το συμπέρασμα των δικαστηρίων σχετικά με την έλλειψη βίας βασίστηκε, μεταξύ άλλων, στην ανάλυση των ψυχιατρικών εκθέσεων και άλλων αποδεικτικών στοιχείων που επιβεβαιώνουν τις υποτιθέμενες συνέπειες του υποτιθέμενου περιστατικού, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών που παρείχαν οι λετονικές αρχές κοινωνικής πρόνοιας. Επομένως, το Δικαστήριο, ερμηνεύοντας την πραγματογνωμοσύνη στο ευρύτερο πλαίσιο της, δεν θεωρεί ότι μπορεί να επηρεάσει τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν τα εθνικά δικαστήρια.
Τέλος, παρά τα συμπεράσματά του όσον αφορά το άρθρο 6, το Δικαστήριο δεν θεωρεί ότι αυτή η διαδικαστική ανεπάρκεια κατά τη διαδικασία ενώπιον του περιφερειακού δικαστηρίου της Ρίγας είχε ως αποτέλεσμα να μη ληφθούν υπόψη τα έννομα συμφέροντα της προσφεύγουσας και της κόρης της. Πριν από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, η προσφεύγουσα μπόρεσε να παρουσιάσει την υπόθεσή της μέσω του εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου της και ενώπιον του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου υπέβαλε μια δεύτερη καταγγελία και υπέβαλε αρκετές συμπληρωματικές παρατηρήσεις. Όλα τα επιχειρήματα που πρόβαλε, ελήφθησαν πραγματικά υπόψη από τα εθνικά δικαστήρια και οι αποφάσεις τους ήταν επαρκώς αιτιολογημένες. Βάσει των εγγράφων που υποβλήθηκαν ενώπιον του, το Δικαστήριο είναι πεπεισμένο ότι τα εθνικά δικαστήρια, εντός του περιθωρίου εκτιμήσεώς τους, επέτυχαν μια δίκαιη ισορροπία μεταξύ των διακυβευομένων συμφερόντων, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη ότι το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού το οποίο πρέπει να είναι πρωταρχική σκέψη.
Κατά συνέπεια δεν υπήρξε παραβίαση του Άρθρου 8 της Σύμβασης.
Μη παραβίαση του άρθρου 8
Δίκαιη ικανοποίηση: 2.000 ευρώ (ηθική βλάβη) (επιμέλεια echrcaselaw.com).
