Χρήση άκρως απαιτούμενης βίας από αστυνομικούς για σύλληψη ψυχικά διαταραγμένου ατόμου. Το ΕΔΔΑ δεν διαπίστωσε απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση
ΑΠΟΦΑΣΗ
Tenenbaum κατά Γαλλίας της 16.12.2021 (αρ. προσφ. 68260/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Χρήση βίας από αστυνομία κατά διαταραγμένου ψυχικά ατόμου που αντιστάθηκε.
Ο προσφεύγων ενεπλάκη σε καυγά με εργαζόμενους σε εστιατόριο που δειπνούσε. Επενέβη η αστυνομία η οποία χρειάστηκε να τον ακινητοποιήσει καθόσον ο προσφεύγων αντιστάθηκε σθεναρά στην σύλληψη του. Άσκησε προσφυγή για παράνομη βία από τους αστυνομικούς.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ως προς το διαδικαστικό σκέλος της καταγγελίας, ότι οι έρευνες που διεξήγαγε το καθ’ ού κράτος, πραγματοποιήθηκαν γρήγορα και προσεκτικά από τις ανεξάρτητες αρχές, οι οποίες είχαν καταβάλει σοβαρές προσπάθειες να διαπιστώσουν τα γεγονότα, διευκολύνοντας ταυτόχρονα την κατ΄ αντιδικία διεξαγωγή της δίκης, πριν αποφανθούν με λεπτομερείς και δεόντως αιτιολογημένες αποφάσεις.
Όσον αφορά το ουσιαστικό σκέλος, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι ο προσφεύγων ήταν άτομο με ψυχική διαταραχή, είχε αντισταθεί κατά την σύλληψη του και δεν ήταν δυνατόν να αποδειχθεί εάν τα χτυπήματα του, προκλήθηκαν από τους αστυνομικούς ή κατά την διάρκεια του καυγά που είχε εμπλακεί. Έκρινε την καταγγελία του ως απαράδεκτη και την απέρριψε.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 3
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Yaniv Tenenbaum, είναι Γάλλος υπήκοος που γεννήθηκε το 1984 και ζει στη Νίκαια.
Το βράδυ της 3 Ιουνίου 2012, γύρω στις 22.30, ενώ ο προσφεύγων βρισκόταν σε ένα ταχυφαγείο, ξέσπασε καυγάς μεταξύ του ίδιου και μιας υπαλλήλου από την οποία είχε προσπαθήσει να κλέψει μια τσάντα. Τρεις άλλοι υπάλληλοι πήραν μέρος. Τέσσερις αστυνομικοί έφτασαν στο σημείο γύρω στις 23.00, έχοντας λάβει κλήση από τον διευθυντή. Εκείνη τη στιγμή ο καβγάς είχε σταματήσει και ο προσφεύγων ήταν έξω από το μαγαζί. Τρεις από τους αστυνομικούς χρησιμοποίησαν βία για να τον συλλάβουν.
Το Ποινικό Δικαστήριο Bourg-en-Bresse διαπίστωσε, σε απόφαση της 17ης Οκτωβρίου 2012, ότι ο κ. Tenenbaum είχε διαπράξει τα αδικήματα της ληστείας και της αντίστασης κατά την διάρκεια της σύλληψης. Ωστόσο, το δικαστήριο έκρινε τον προσφεύγοντα ακαταλόγιστο λόγω ψυχικής διαταραχής.
Στο μεταξύ, στις 16 Ιουλίου 2012, ο προσφεύγων είχε υποβάλει καταγγελία για πράξεις βίας από πρόσωπα με δημόσια εξουσία κατά των τεσσάρων αστυνομικών που τον είχαν συλλάβει. Στις 8 Οκτωβρίου 2012, ο εισαγγελέας του Bourg-en-Bresse αποφάσισε να μην προχωρήσει σε προκαταρκτική έρευνα μετά την καταγγελία, καθώς «οι έρευνες που διεξήγαγε ο διοικητής της αστυνομικής διεύθυνσης του Gex, μετά την καταγγελία …, δεν αποκάλυψαν καμία αμφισβητήσιμη συμπεριφορά από τους αστυνομικούς κατά το χρόνο της σύλληψης».
Στις 15 Απριλίου 2013 ο προσφεύγων υπέβαλε μήνυση, και δήλωση προς υποστήριξη της κατηγορίας για την κατηγορία της βίας από άτομα που κατέχουν δημόσια εξουσία. Ο εισαγγελέας αρχειοθέτησε την υπόθεση στις 29 Δεκεμβρίου 2014 και η απόφαση αυτή επικυρώθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2015 από το Τμήμα Εγκληματικών Ερευνών του Εφετείου της Λυών.
Η ασκηθείσα αναίρεσή του κρίθηκε απαράδεκτη στις 13 Δεκεμβρίου 2016.
Επικαλούμενος τα άρθρα 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) και 6 (δικαίωμα σε δίκαιη ακρόαση) της Σύμβασης, ο προσφεύγων παραπονέθηκε για εικαζόμενες πράξεις βίας κατά τη διάρκεια της σύλληψης και ισχυρίστηκε επίσης μεροληψία και άλλα παραπτώματα στην έρευνα για αυτές τις πράξεις.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 3
Το Δικαστήριο, αρμόδιο για τον νομικό χαρακτηρισμό των γεγονότων, έκρινε ότι οι καταγγελίες θα πρέπει να εξεταστούν αποκλειστικά από τη σκοπιά του άρθρου 3 της Σύμβασης. Όσον αφορά τη διαδικαστική πτυχή, το Δικαστήριο επισήμανε ότι η έρευνα κινήθηκε μετά από μήνυση του προσφεύγοντος, είχε διεξαχθεί κανονικά από ανακριτή, ο οποίος ήταν «μια ανεξάρτητη δικαστική αρχή που δεν είχε ιεραρχική σχέση με την αστυνομία» (Semache κατά Γαλλίας), και ότι οι ανακριτικές πράξεις που διενεργήθηκαν στο πλαίσιο του εντάλματος είχε ανατεθεί στη Γενική Επιθεώρηση της Εθνικής Αστυνομίας, της οποίας η ανεξαρτησία και η αμεροληψία δεν είχαν αμφισβητηθεί από τον προσφεύγοντα.
Σημείωσε ότι ο προσφεύγων δεν είχε ερωτηθεί για τους ισχυρισμούς του και ότι ο δικαστής δεν θεώρησε χρήσιμο να γίνει αντιπαράθεση ανάμεσα σε αυτόν και τους αστυνομικούς. Εντούτοις, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, στο σύνολό της, η δικαστική έρευνα πληρούσε την απαίτηση αποτελεσματικότητας.
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι οι έρευνες που κινήθηκαν από την μήνυση του προσφεύγοντος πραγματοποιήθηκαν γρήγορα και προσεκτικά από τις ανεξάρτητες αρχές, οι οποίες είχαν καταβάλει σοβαρές προσπάθειες να διαπιστώσουν τα γεγονότα, επιτρέποντας ταυτόχρονα την αντιδικία, πριν αποφανθούν με λεπτομερείς και δεόντως αιτιολογημένες αποφάσεις. Οι εγχώριες αρχές είχαν εκπληρώσει έτσι την υποχρέωσή τους να προβούν σε αποτελεσματική έρευνα.
Ως προς την ουσία, το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι αστυνομικοί είχαν παρέμβει μετά από βίαιο καυγά κατά τον οποίο ο προσφεύγων είχε χτυπηθεί πολλές φορές. Δεν ήταν δυνατό, καθώς το Τμήμα Ποινικών Ερευνών του Εφετείου της Λυών είχε παρατηρήσει, να καθορίσει την αναλογία των τραυματισμών που προκλήθηκαν από τα χτυπήματα που δέχθηκαν κατά τη διάρκεια του καυγά και εκείνων που προκλήθηκαν από τη χρήση σωματικής βίας από τους αστυνομικούς όταν συνελήφθη. Είχε επίσης διαπιστωθεί ότι ο προσφεύγων είχε επιδείξει σθεναρή αντίσταση στους αστυνομικούς όταν προσπάθησαν να του περάσουν χειροπέδες, και ότι έπασχε από ψυχικές και νευρολογικές διαταραχές, με αποτέλεσμα το Ποινικό Δικαστήριο του Bourg-en-Bresse να τον κρίνει ως ακαταλόγιστο για τα αδικήματα της ληστείας και της αντίστασης κατά τη σύλληψη. Το Δικαστήριο πείστηκε από το πόρισμα του ανακριτή ότι η κατάσταση παραφροσύνης του προσφεύγοντος τη στιγμή της σύλληψής του είχε καταστήσει δύσκολο τον περιορισμό του.
Η χρήση βίας από τους αστυνομικούς κατά τη σύλληψη ήταν επομένως απολύτως αναγκαία και ανάλογη με τη συμπεριφορά του προσφεύγοντος.
Το ΕΔΔΑ έκρινε την προσφυγή προδήλως αβάσιμη και την απέρριψε (επιμέλεια echrcaselaw.com).
