Συλλογική απέλαση, μη πρόβλεψη διαδικασιών εισόδου μεταναστών και έλλειψη ένδικου μέσου εναντίον της απόφασης απέλασης. Παραβίαση ΕΣΔΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ

Shahzad κατά Ουγγαρίας της 08.07.2021 (αριθ.προσφ. 12625/17)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Απαγόρευση ομαδικής απέλασης μεταναστών. Έλλειψη αποτελεσματικού ενδίκου μέσου.

Ο προσφεύγων, υπήκοος Πακιστάν, επιχείρησε να εισέλθει παράνομα στην Ουγγαρία μαζί με μία ομάδα αλλοδαπών.  Η διαδικασία ομαδικών εισροών στην Ουγγαρία ήταν ανέφικτη λόγω περιορισμένης έκτασης της ζώνης διέλευσης που δεν επέτρεπε την παραμονή μεγάλου αριθμού ατόμων προκειμένου να τηρηθούν οι νόμιμες διατυπώσεις. Συνελήφθη και απελάθηκε. Άσκησε προσφυγή για παραβίαση του άρθρου 4 του 4^ου Πρωτοκόλλου  και του άρθρου 13 λόγω μη ενημέρωσης για την δυνατότητα άσκησης ένδικου μέσου κατά της απόφασης απέλασης.

Το Στρασβούργο επανέλαβε ότι το αποφασιστικό κριτήριο ώστε η απέλαση να χαρακτηριστεί ως «συλλογική» και να εμπίπτει στην προστασία του άρθρου 4 του 4^ου Πρωτοκόλλου, ήταν η απουσία «εύλογης και αντικειμενικής εξέτασης της συγκεκριμένης περίπτωσης κάθε ατόμου της ομάδας».

Διαπίστωσε ότι ο προσφεύγων είχε εισέλθει στην Ουγγαρία ως μέλος μίας ομάδας και δεν είχε προκαλέσει αναταραχή ούτε ήταν επικίνδυνος για την δημόσια τάξη και ασφάλεια. Ωστόσο το καθ’ ού κράτος δεν είχε διαθέσιμα γνήσια και αποτελεσματικά μέσα νόμιμης εισόδου, συνοδευόμενα από κατάλληλες εγγυήσεις που διέπουν την είσοδο των μεταναστών. Ως εκ τούτου το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η απέλαση του προσφεύγοντος ήταν «συλλογική» που οδήγησε σε παραβίαση των δικαιωμάτων του άρθρου 4 του 4^ου πρωτοκόλλου.

Αντιστοίχως η μη ενημέρωση του προσφεύγοντα για τη δυνατότητα άσκησης ένδικου μέσου κατά της απόφασης απέλασης, παραβίασε το δικαίωμα του για πραγματική προσφυγή.

Το ΕΔΔΑ επιδίκασε στον προσφεύγοντα το ποσό των 5.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 5.000 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 13,

Άρθρο 4 του 4^ου Πρωτοκόλλου

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων Khurram Shahzad, είναι Πακιστανός υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1986 και ζει στο Gujrat (Πακιστάν).

Ο προσφεύγων έφυγε από το Πακιστάν περίπου το 2008-09 λόγω φερόμενης κακομεταχείρισης από τον πακιστανικό στρατό. Εισήλθε στην Ελλάδα αλλά δεν μπόρεσε να προωθηθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το 2016 έφτασε στη Σερβία μέσω της Βόρειας Μακεδονίας. Σύμφωνα με τον προσφεύγοντα, υπέβαλε αίτηση ασύλου στη Σερβία με επιτυχία. Ο ίδιος προσπάθησε να εισέλθει στην Ουγγαρία για να ζητήσει άσυλο. Επέστρεψε. Έμεινε στην περιοχή Subotica και προσπάθησε να εισέλθει στην Ουγγαρία αρκετές φορές, μάταια.

Στις 11 Αυγούστου 2016 ο προσφεύγων διέσχισε ξανά τα σύνορα παράνομα με μια ομάδα. Αρκετές ώρες αργότερα, αυτός και τα άλλα μέλη της ομάδας συνελήφθησαν από την ουγγρική αστυνομία και μεταφέρθηκαν από την άλλη πλευρά του συνοριακού φράχτη μεταξύ Ουγγαρίας και Σερβίας. Δεν είχε ληφθεί επίσημη απόφαση. Βίντεο έδειξαν ότι ο προσφεύγων και οι άλλοι έμειναν στη σερβική πλευρά του συνοριακού φράχτη. Ο μόνος τρόπος για να εισέλθουν νόμιμα στην Ουγγαρία ήταν μέσω δύο διασυνοριακών  ζωνών. Σύμφωνα με τον προσφεύγοντα η πρόσβασή τους εκείνη τη στιγμή περιοριζόταν σε 15 άτομα. Δεν υπήρχε επίσημη διαδικασία για την καταχώριση ονομάτων στη λίστα αναμονής και στη συνέχεια να χορηγείται άδεια σε άτομα από αυτήν τη λίστα να εισέλθουν στη ζώνη διέλευσης. Καθώς ο προσφεύγων δεν μπόρεσε να εισέλθει στην Ουγγαρία έμεινε στη Σερβία.

Στα τέλη του 2016 ο προσφεύγων επέστρεψε στο Πακιστάν με δική του βούληση.

Βασιζόμενος στα άρθρα 4 του 4^ου Πρωτοκόλλου (απαγόρευση συλλογικής απέλασης αλλοδαπών) και στο άρθρο 13 (δικαίωμα σε αποτελεσματική προσφυγή) σε συνδυασμό με το άρθρο 4 του 4^ου Πρωτοκόλλου, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι η απέλαση του από την Ουγγαρία ήταν μέρος μιας συλλογικής απέλασης και ότι δεν είχε καμία πρόσβαση σε κάποιο ένδικο μέσο σχετικά με τις καταγγελίες του.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 4 του 4^ου πρωτοκόλλου

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, παρά το ότι έχει απομακρυνθεί από τη ζώνη διέλευσης στην άλλη πλευρά του συνοριακού φράχτη, το οποίο ήταν τεχνικά ουγγρικό έδαφος που συνορεύει με τη Σερβία, ο προσφεύγων είχε απελαθεί κατά την έννοια του άρθρου 4 του 4^ου πρωτοκόλλου.

Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το αποφασιστικό κριτήριο ώστε η απέλαση να χαρακτηριστεί ως «συλλογική» ήταν η απουσία «εύλογης και αντικειμενικής εξέτασης της συγκεκριμένης περίπτωσης κάθε ατόμου της ομάδας». Υπήρχαν πιθανές εξαιρέσεις ανάλογα με τη συμπεριφορά των εμπλεκόμενων ατόμων. Δεν αμφισβητήθηκε μεταξύ των μερών ότι ο προσφεύγων δεν είχε ταυτοποιηθεί ή ότι η προσωπική του κατάσταση είχε εκτιμηθεί πριν από την απομάκρυνση στη Σερβία. Για το Δικαστήριο, το υπόλοιπο ερώτημα ήταν αν αυτό ήταν αποτέλεσμα της δικής του συμπεριφοράς.

Το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο προσφεύγων είχε εισέλθει στην Ουγγαρία ως μέλος μίας ομάδας. Ωστόσο, η  κυβέρνηση δεν είχε υποστηρίξει ότι είχε δημιουργήσει αναταραχή ή αποτέλεσε κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια. Υπήρχαν επαρκείς κυβερνητικοί πράκτορες για τον έλεγχο της κατάστασης. Εν πάση περιπτώσει ο προσφεύγων και οι σύντροφοί του δεν είχαν χρησιμοποιήσει δύναμη ή αντιστάθηκαν. Το Δικαστήριο το επανέλαβε αυτό όσον αφορά τα συμβαλλόμενα κράτη όπως η Ουγγαρία, η οποία είχε σύνορα με χώρες Σένγκεν, η αποτελεσματικότητα των δικαιωμάτων της Σύμβασης απαιτούσε από αυτά τα κράτη να έχουν διαθέσιμα γνήσια και αποτελεσματικά μέσα νόμιμης εισόδου, ιδίως διαδικασίες συνόρων για αφίξεις στα σύνορα. Στην περίπτωση του προσφεύγοντος, τα διαθέσιμα σημεία πρόσβασης ήταν 40 και 84 χλμ. μακριά από εκεί που τον είχαν απελάσει στην Σερβία. Ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι οι ζώνες αυτές ήταν απρόσιτες γι’ αυτόν, λόγω του ημερήσιου ορίου των συμμετεχόντων και της ανάγκης εγγραφής εκ των προτέρων. Το δικαστήριο έκρινε ότι λόγω των ημερήσιων ορίων εισδοχής, το οποίο ήταν αρκετά χαμηλό, και της έλλειψης οποιασδήποτε επίσημης διαδικασίας συνοδευόμενη από κατάλληλες εγγυήσεις που διέπουν την είσοδο των μεταναστών στην Ουγγαρία δεν κατάφερε να παράσχει ένα αποτελεσματικό μέσο εισόδου.

Ως αποτέλεσμα, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η απέλαση του προσφεύγοντος ήταν «συλλογική» που οδήγησε σε παραβίαση των δικαιωμάτων του Άρθρο 13 σε συνδυασμό με το άρθρο 4 του 4^ου πρωτοκόλλου. Το Δικαστήριο σημείωσε το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι τα άτομα τα οποία απομακρύνονται σύμφωνα με το άρθρο 5 (1α) του νόμου περί κρατικών συνόρων ενημερώνονται για το δικαίωμά τους για την άσκηση αντιρρήσεων  κατά του αστυνομικού μέτρου.

Ωστόσο, δεν είχαν υποβάλει ούτε τη νομική βάση για μια τέτοια καταγγελία ούτε σχετική νομολογία. Ούτε αναφέρθηκαν σε οποιοδήποτε άλλο ένδικο μέσο. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο προσφεύγων δεν είχε στη διάθεσή του επαρκές ένδικο μέσο, οδηγώντας σε παραβίαση της Σύμβασης.

Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ουγγαρία έπρεπε να καταβάλει στον προσφεύγοντα 5.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 5.000 ευρώ για έξοδα και δαπάνες (επιμέλεια echrcaselaw.com).