Ποινική έρευνα για τον θάνατο του Yasser Arafat. Μη παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης της κόρης και της χήρας του
ΑΠΟΦΑΣΗ
El Kodwa Arafat κατά Γαλλίας της 1.7.2021 (αριθ. 82189/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ποινική έρευνα, δίκαιη ακρόαση και αποδεικτικά μέσα. Οι προσφεύγουσες, χήρα και κόρη του Yasser Arafat, είχαν παραπονεθεί για παραβίαση του δικαιώματός τους σε δίκαιη ακρόαση, σε διαδικασίες, στις οποίες συμμετείχαν προς υποστήριξη της κατηγορίας, μετά από μηνύσεις τους εναντίον άγνωστων για τη δολοφονία του Γιασέρ Αραφάτ.
Στην απόφασή του, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι η διεξαγωγή δικαστικής έρευνας για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, η οποία κινήθηκε από τον εισαγγελέα του Nanterre λιγότερο από ένα μήνα μετά την υποβολή της μήνυσης και ο διορισμός τριών ανακριτών, αποδεικνύει ότι οι εγχώριες αρχές είχαν ενεργήσει επιμελώς για την διερεύνηση της καταγγελίας των προσφευγουσών. Επιπλέον, είχαν πραγματοποιηθεί πολλές ερευνητικές πράξεις, τόσο στη Γαλλία, όσο και στο εξωτερικό, και σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, οι προσφεύγουσες με την συνδρομή των δικηγόρων τους, μπόρεσαν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους αποτελεσματικά και να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους.
Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης ότι οι απορρίψεις ορισμένων αιτημάτων των προσφευγουσών, αφού εξετάσθηκαν δεόντως από τους εγχώριους δικαστές και απορρίφθηκαν με αιτιολογημένες αποφάσεις, δεν μπορούσαν από μόνες τους να αμφισβητήσουν την ορθότητα της διαδικασίας στο σύνολό της. Οι δικαστικές κρίσεις δεν φαίνεται να είχαν καταλήξει σε αυθαίρετα συμπεράσματα με βάση τα πραγματικά περιστατικά και η ερμηνεία των αποδεικτικών στοιχείων με βάση τον φάκελο ή τον εφαρμοστέο νόμο δεν ήταν παράλογη.
Το ΕΔΔΑ έκρινε απαράδεκτη την προσφυγή.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 6 παρ. 1
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγουσες, η Suha El Kodwa Arafat και η Zahwa El Kodwa Arafat, είναι Γαλλίδες υπήκοοι οι οποίες γεννήθηκαν το 1963 και το 1995 αντίστοιχα.
Είναι η χήρα και η κόρη του Yasser Arafat, ο οποίος απεβίωσε στις 11 Νοεμβρίου 2004 στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Percy, στη Γαλλία, όπου νοσηλεύονταν μετά χειροτέρευση της κατάστασης της υγείας του όταν βρίσκονταν στη Ραμάλα, Παλαιστίνη. Κατόπιν αιτήματος της χήρας του, δεν πραγματοποιήθηκε νεκροψία.
Τον Μάρτιο του 2012 ίχνη πολωνίου 210, ένα εξαιρετικά ραδιενεργό υλικό, που υποδηλώνει ότι ο Γ. Αραφάτ μπορεί να έχει δηλητηριαστεί, βρέθηκε στα προσωπικά του αντικείμενα που η χήρα του είχε κρατήσει μετά το θάνατο. Ανατέθηκαν σε έναν δημοσιογράφο από το τηλεοπτικό κανάλι Al Jazeera, C.S., με σκοπό να αναλυθούν. Τον Ιούλιο του 2012, οι προσφεύγουσες κίνησαν ποινικές διαδικασίες, στις οποίες συμμετείχαν προς υποστήριξη της κατηγορίας, υποβάλλοντας ποινική καταγγελία εναντίον προσώπων άγνωστων, ισχυριζόμενες ότι δολοφονία του Yasser Arafat ήταν προμελετημένη. Στις 28 Αυγούστου 2012, ο εισαγγελέας της Nanterre κίνησε δικαστική έρευνα σχετικά με την ανωτέρω καταγγελία. Διορίστηκαν τρεις ανακριτές και τρεις πραγματογνώμονες κλήθηκαν να καθορίσουν τη αιτία της επιδείνωσης της κατάστασης της υγείας του. Οι ενέργειές τους πραγματοποιήθηκαν παρουσία Γαλλικών και Ελβετικών ομάδων, μαζί με μια ρωσική ομάδα κατόπιν αιτήματος της Παλαιστινιακής Αρχής.
Η έκθεση του Γάλλου δικαστικού πραγματογνώμονα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το αποτέλεσμα των ακτινολογικών αναλύσεων δεν απέδειξε την ύπαρξη έκθεσης στο πολώνιο 210. Η ελβετική έκθεση διαφωνούσε με τα γαλλικά ευρήματα. Έκθεση πρόσθετου εμπειρογνώμονα, με εντολή του ανακριτή, επιβεβαίωσε τα ευρήματα της Γαλλικής. Οι προσφεύγουσες υπέβαλαν αίτημα για την προσβολή αυτής της πρόσθετης έκθεσης από τα αποδεικτικά στοιχεία, ως άκυρη.
Πολλοί μάρτυρες από τη Παλαιστίνη, τη Γαλλία και από άλλες χώρες μέσω διεθνών αιτήσεων κατέθεσαν. Την 1η Σεπτεμβρίου 2015, οι ανακριτές δικαστές εξέδωσαν απόφαση, με εκτενή αιτιολογία, διακόπτοντας την έρευνα. Σε δύο αποφάσεις της 24ης Ιουνίου 2016, το τμήμα ερευνών του Εφετείου των Βερσαλλιών απέρριψε την ένσταση ακυρότητας και επιβεβαίωσε τη διακοπή. Οι προσφεύγουσες κατέθεσαν αναίρεση κατά των αποφάσεων αυτών.
Στις 28 Ιουνίου 2017, το Ακυρωτικό Δικαστήριο απέρριψε αυτές τις αναιρέσεις.
Βασιζόμενες στο άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη ακρόαση), οι προσφεύγουσες παραπονέθηκαν για τον μη αποκλεισμό της πρόσθετης Πραγματογνωμοσύνης από τα αποδεικτικά στοιχεία, λόγω των αμφιβολιών τους σχετικά με την προέλευση και την ιχνηλασιμότητα του δείγματος που χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση αυτή, τη μεθοδολογία που εφαρμόστηκε και τα αποτελέσματα, τα οποία αντικρούστηκαν από τα αποτελέσματα Ελβετών πραγματογνωμόνων. Επίσης, παραπονέθηκαν για την άρνηση σύνταξης νέας πραγματογνωμοσύνης για λογαριασμό τους και την μη αποδοχή των υπόλοιπων ισχυρισμών τους, εν όψει των αντιφάσεων μεταξύ των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από διάφορους πραγματογνώμονες, Ελβετούς και Γάλλους, από τις αντίστοιχες μετρήσεις και αναλύσεις.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 6 § 1
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι, ενώ η Σύμβαση εξασφάλισε το δικαίωμα σε δίκαιη ακρόαση σύμφωνα με το άρθρο 6, δεν καθόρισε ωστόσο κανόνες σχετικά με το παραδεκτό των αποδεικτικών στοιχείων ως τέτοια, δεδομένου ότι πρόκειται κυρίως για θέμα που έπρεπε να ρυθμιστεί από το εθνικό δίκαιο. Επομένως, δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου να αντικαταστήσει τη δική του εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών και των αποδεικτικών στοιχείων για τα εγχώρια δικαστήρια, καθήκον του είναι να το διασφαλίσει ότι τα αποδεικτικά στοιχεία ελήφθησαν κατά τρόπο που να κατοχυρώνεται η δίκαιη ακρόαση.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι είχε ξεκινήσει δικαστική έρευνα για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως από τον εισαγγελέα του Nanterre λιγότερο από ένα μήνα μετά την μήνυση και τρεις δικαστικοί ανακριτές, αποδεικνύοντας έτσι ότι οι εγχώριες αρχές ενήργησαν επιμελώς μετά την καταγγελία των προσφευγουσών. Επιπλέον, είχαν πραγματοποιηθεί πολλές ερευνητικές πράξεις, τόσο στη Γαλλία, όσο και στο εξωτερικό.
Επιπλέον, φαίνεται ότι σε όλα τα στάδια της διαδικασίας οι προσφεύγουσες, επικουρούμενες από τους δικηγόρους τους, μπόρεσαν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους αποτελεσματικά και να υποβάλουν τις παρατηρήσεις του για τις διάφορες επίμαχες πτυχές. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ιδίως ότι οι συνεντεύξεις βασίστηκαν σε ένα κατάλογο μαρτύρων τον οποίο παραχωρήθηκε στους ανακριτές από τις ίδιες τις προσφεύγουσες και ότι το αίτημά τους για επιπλέον συνεντεύξεις έγινε επίσης αποδεκτό.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η απόρριψη ορισμένων αιτημάτων των προσφευγόντων, αφού εξετάστηκαν δεόντως από τους εγχώριους δικαστές και απορρίφθηκαν με αιτιολογημένες αποφάσεις, δεν ήταν από μόνες τους ικανές να θέσουν υπό αμφισβήτηση το δίκαιο χαρακτήρα των διαδικασιών στο σύνολό της.
Τέλος, δεν φαίνεται ότι αυτοί οι δικαστές κατέληξαν σε αυθαίρετα συμπεράσματα βάσει των γεγονότων ενώπιον αυτών ή ότι η ερμηνεία των αποδεικτικών στοιχείων στον φάκελο ή του εφαρμοστέου δικαίου ήταν πέρα από αυτό που ήταν λογικό.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο κήρυξε την προσφυγή απαράδεκτη.
