Κίνδυνος κακομεταχείρισης του προσφεύγοντος εάν εκδιδόταν στην Κίνα. Η μακροχρόνια κράτησή του εν αναμονή έκδοσής του παραβίασε το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια
ΑΠΟΦΑΣΗ
Liu κατά Πολωνίας της 06.10.2022 (αρ. προσφ. 37610/18)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Μετά το πέρας της διαδικασίας έκδοσης του προσφεύγοντος το 2020, τα πολωνικά δικαστήρια εξέδωσαν απόφαση παράδοσής του στις αρχές της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Ο προσφεύγων καταζητούνταν για να δικαστεί εκεί σε σχέση με μια τεράστια διεθνή τηλεπικοινωνιακή απάτη μέσω συνδικάτου μετά από σινο-ισπανική έρευνα. Κρατήθηκε για αρκετά μεγάλο διάστημα στην Πολωνία εν αναμονή της έκδοσής του.
Επικαλούμενος τα άρθρα 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης), 5 § 1 (δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια) και 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη), ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι εάν εκδιδόταν στην Κίνα θα διέτρεχε τον κίνδυνο βασανιστηρίων ή απάνθρωπης μεταχείρισης, δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει δίκαιη δίκη και ότι η κράτηση του εν αναμονή της έκδοσής του ήταν αυθαίρετη και αδικαιολόγητα χρονοβόρα.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ειδικότερα ότι η κατάσταση εντός του κινεζικού σωφρονιστικού συστήματος θα μπορούσε να εξισωθεί με μια «γενική κατάσταση βίας» και έτσι ο προσφεύγων θα μπορούσε να εκτεθεί σε πραγματικό κίνδυνο κακομεταχείρισης εάν εκδιδόταν στην Κίνα. Επιπλέον, έκρινε ότι η πολωνική κυβέρνηση δεν είχε ενεργήσει με την αναγκαία επιμέλεια για να διασφαλιστεί ότι η διάρκεια της κράτησής του δεν θα ήταν υπερβολικά μεγάλη.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3 και του άρθρου 5 § 1 και επιδίκασε στον προσφεύγοντα 6.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 12.000 ευρώ για δικαστικά έξοδα.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 3
Άρθρο 5 παρ. 1
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Hung Tao Liu, από την Ταϊβάν, γεννήθηκε το 1980 και κρατείται σήμερα στο Κέντρο Κράτησης Βαρσοβίας-Białołęka.
Το 2016 η Ιντερπόλ εξέδωσε κόκκινο σήμα για τον προσφεύγοντα σε σχέση με μια σινο-ισπανική έρευνα για διεθνές συνδικάτο απάτης στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Στις 6 Αυγούστου 2017 συνελήφθη στην Πολωνία, και στη συνέχεια η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ζήτησε την έκδοσή του. Του αρνήθηκαν την αίτηση για άσυλο αργότερα τον ίδιο χρόνο.
Τον Φεβρουάριο του 2018 το Περιφερειακό Δικαστήριο της Βαρσοβίας έκρινε ότι η έκδοση στην Κίνα του προσφεύγοντος θα ακολουθούσε τα νόμιμα, αναφερόμενο στην έρευνα που διεξήχθη στο πρόσωπο του προσφεύγοντος και σε εκτενείς παρατηρήσεις από την κινεζική κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα και την υπόσχεση ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα του προσφεύγοντος θα προστατευθούν. Η απόφαση αυτή επικυρώθηκε κατόπιν έφεσης.
Τον Αύγουστο του 2018 ο προσφεύγων προσέφυγε επιτυχώς στο ΕΔΔΑ για τη λήψη προσωρινού μέτρου (άρθρο 39 του Κανονισμού) ώστε να μην εκτελεστεί η έκδοσή του.
Το 2019 υποβλήθηκε αναίρεση από τον Επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο οποίος υποστήριξε ότι ο κίνδυνος για τον προσφεύγοντα, σε περίπτωση έκδοσής του, δεν είχε εξεταστεί δεόντως. Απορρίφθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο τον Οκτώβριο του 2020. Το δικαστήριο έκρινε, μεταξύ άλλων, ότι το γεγονός ότι η ισόβια κάθειρξη ήταν μια από τις κυρώσεις που θα μπορούσαν να επιβληθούν δεν συνιστούσαν παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
Μετά τη σύλληψή του το 2017, ο προσφεύγων τέθηκε υπό κράτηση. Η κράτηση αυτή παρατάθηκε από τα δικαστήρια πολλές φορές, υπό το φως, μεταξύ άλλων, της έλλειψης δεσμών του με την Πολωνία και της σοβαρότητας επιβολής της πιθανολογούμενης ποινής. Άσκησε έφεση με το επιχείρημα ότι το σκεπτικό των αποφάσεων που τον αφορούσαν ήταν ανεπαρκές και αναφερόμενος στον αντίκτυπο της μακροχρόνιας κράτησης στον ίδιο, ιδίως δεδομένου του γεγονότος ότι δεν μιλούσε πολωνικά. Οι αποφάσεις για παράταση έγιναν δεκτές.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 3
Το Δικαστήριο δεν ήταν πεπεισμένο ότι οι εγχώριες αρχές είχαν αξιολογήσει επαρκώς τα επιχειρήματα του προσφεύγοντος ιδίως επειδή δεν είχαν εξετάσει τις τελευταίες εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών και άλλων διεθνών φορέων σχετικά με την κατάσταση του κινεζικού σωφρονιστικού συστήματος.
Όσον αφορά τη φυλάκιση στην Κίνα, το Δικαστήριο σημείωσε, μεταξύ άλλων, τα εξής: ότι η Κίνα δεν είχε επικυρώσει το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, ότι δεν υπήρχε διεθνής συνθήκη που να εγγυόταν ένα μηχανισμό ατομικής προσφυγής σχετικά με βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση. Μάλιστα η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων ανέφερε «τη συνήθη και ευρεία χρήση των βασανιστηρίων και την κακομεταχείριση υπόπτων υπό αστυνομική κράτηση, ειδικά για την απόσπαση ομολογιών ή πληροφοριών που θα χρησιμοποιηθούν σε ποινικές διαδικασίες», αναφέροντας επιπλέον ότι η πρακτική των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης ήταν ακόμα βαθιά ριζωμένη στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Η Διεθνής Αμνηστία είχε διαπιστώσει ότι οι δικηγόροι που είχαν εγείρει ισχυρισμούς για βασανιστήρια και προσπάθησαν τους να τεκμηριώσουν τους ισχυρισμούς τους υπέστησαν και οι ίδιοι βασανιστήρια. Το Δικαστήριο αναφέρθηκε σε εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών και άλλων διεθνών και εθνικών κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανισμών για να αποφανθεί σχετικά με το εν λόγω ζήτημα.
Επιπλέον, οι εγγυήσεις που εξασφάλισε η κινεζική κυβέρνηση ήταν απλώς ανεπίσημες διαβεβαιώσεις.
Διαπίστωσε ότι ο βαθμός στον οποίο τα βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης αξιόπιστα και σταθερά αναφέρονταν επανειλημμένα ότι χρησιμοποιούνται σε κινεζικά καταστήματα κράτησης και σε κινεζικές φυλακές μπορούσε να εξισωθεί με την ύπαρξη μιας «γενικευμένης κατάστασης βίας». Επομένως, η έκδοση του προσφεύγοντος στην Κίνα θα ήταν κατά παράβαση των δικαιωμάτων του βάσει του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ.
Άρθρο 5 § 1
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο προσφεύγων βρισκόταν υπό κράτηση από τις 6 Αυγούστου 2017. Θεώρησε ότι η περίοδος έως τον Ιούλιο του 2018 θα μπορούσε να εξηγηθεί από την ταυτόχρονη διαδικασία έκδοσης και των διαδικασιών ασύλου. Δεν φάνηκε να υπάρχει επαρκής εξήγηση για την περίοδο κράτησης του προσφεύγοντος μετά τις 18 Ιουλίου 2018.
Η κυβέρνηση υποστήριξε ότι το προσωρινό μέτρο που εξέδωσε το Δικαστήριο την εμπόδισε να ενεργήσει. Ωστόσο, το Δικαστήριο δήλωσε ότι η ύπαρξη ένδειξης να μην εκδοθεί ένα άτομο σε μια συγκεκριμένη χώρα δεν είχε καμία επίπτωση στην εφαρμογή του άρθρου 5. Πράγματι, η Κυβέρνηση υποστήριξε ότι οι διαδικασίες έκδοσης ήταν ακόμη σε εξέλιξη.
Δεδομένου ότι οι εγχώριες αρχές είχαν αποτύχει να ενεργήσουν με την απαραίτητη ταχύτητα για να διασφαλιστεί ότι η διάρκεια κράτησης του προσφεύγοντος δεν είχε υπερβεί τον χρόνο που θα μπορούσε εύλογα να απαιτηθεί για τις διαδικασίες έκδοσης, το Δικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε ότι η κράτησή του δεν ήταν νόμιμη, κατά παράβαση του άρθρου 5 § 1 της ΕΣΔΑ.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο επιδίκασε στον προσφεύγοντα 6.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 12.000 ευρώ για έξοδα (επιμέλεια: echrcaselaw.com).
