Κατάληψη γης από το Δημόσιο με σκοπό κατασκευή αναχώματος σε ποταμό. Αποζημίωση των ιδιοκτητών. Μη διαπίστωση παραβίασης από ΕΔΔΑ
ΑΠΟΦΑΣΗ
Sorasio κ.α. κατά Ιταλίας της 05.11.2023 (αριθ. προσφ. 56888/16, 57121/16, 57145/16 και 57679/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κατάληψη μέρους της γεωργικής γης των προσφευγόντων στη Villanova Solaro από τον δημόσιο Διαπεριφερειακό Οργανισμό για τον ποταμό Πο για την κατασκευή αναχώματος.
Η χρήση αυτή είχε διαταχθεί από τον Νομάρχη του Cuneo. Η μεταβίβαση της ιδιοκτησίας είχε πραγματοποιηθεί βάσει του άρθρου 42α (διάταξη που εισήχθη μετά την ακύρωση προηγούμενης διάταξης ως αντισυνταγματικής) του νόμου περί απαλλοτριώσεων.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι, καθώς το κράτος είχε αναγνωρίσει κατ’ ουσίαν την παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των προσφευγόντων και είχε καταβάλει την κατάλληλη αποζημίωση (ποσό που αντιστοιχούσε στην αγοραία αξία της γης, επιπλέον ποσό για κάθε έτος που δεν είχαν κάνει χρήση οι προσφεύγοντες της ιδιοκτησίας τους καθώς και ποσό για ηθική βλάβη), οι προσφεύγοντες δεν μπορούσαν να ισχυριστούν ότι ήταν θύματα παραβίασης.
Το ΕΔΔΑ κήρυξε ομόφωνα τις προσφυγές ως απαράδεκτες..
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 1 Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες Domenica Sorasio, Tommaso Sorasio, Federica Botto και Adriano Giletta είναι Ιταλοί υπήκοοι που γεννήθηκαν μεταξύ 1937 και 1963 και ζουν στη Villanova Solaro, εκτός από την κα Sorasio, η οποία ζει στη Moretta.
Όλοι οι προσφεύγοντες (ή οι νόμιμοι προκάτοχοί τους) ήταν ιδιοκτήτες γεωργικών εκτάσεων στο Villanova Solaro. Το 2004 ο Νομάρχης του Cuneo διέταξε την απαλλοτρίωση μέρους της γης για χρήση από τη Διαπεριφερειακή Υπηρεσία για τον ποταμό Πό (Agenzia Interregionale per il fiume Po – AIPo) για την κατασκευή αναχώματος.
Τον Φεβρουάριο του 2006 η διαταγή αυτή και όλες οι διαταγές που συνδέονται με το έργο κατασκευής ακυρώθηκαν από το Ανώτατο Δημόσιο Δικαστήριο Υδάτων. Κατόπιν διαδικασίας εκτέλεσης, το δικαστήριο αυτό διέταξε την αποκατάσταση τω περιουσιών στην αρχική τους κατάσταση από την AIPo ή την καταβολή αποζημίωσης.
Μετά την αντικατάσταση της προηγούμενης εξουσιοδοτικής διάταξης, η οποία κρίθηκε αντισυνταγματική, εισήχθη νέα διάταξη – το άρθρο 42α – του ενοποιημένου νόμου περί απαλλοτριώσεων. Νέα διαταγή εκδόθηκε σύμφωνα με τις νέες διατάξεις για τη μεταβίβαση της γης των προσφευγόντων στην AIPo. Ο ειδικός επίτροπος που εξέδωσε τη διαταγή επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι η απομάκρυνση του τμήματος του αναχώματος που είχε ήδη κατασκευαστεί θα δημιουργούσε κίνδυνο για τους κατοίκους της Villanova Solaro από πλημμύρες, προτείνοντας να καταβληθεί αποζημίωση από τις αρχές αντί της αποκατάστασης.
Η αποζημίωση ορίστηκε σε 241.067,20 ευρώ. Σύμφωνα με το άρθρο 42α, οι προσφεύγοντες δικαιούνταν πρόσθετη αποζημίωση 10% πάνω από την αξία του ακινήτου σε σχέση με την ηθική βλάβη. Οι προσφεύγοντες άσκησαν Αίτηση Ακύρωσης κατά της διαταγής αυτής τον Νοέμβριο του 2011 ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου Δημόσιων Υδάτων, επικαλούμενοι ασυμβατότητα με το άρθρο 117 του ιταλικού Συντάγματος και το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της Σύμβασης, και ισχυρίστηκαν ότι επρόκειτο για «έμμεση απαλλοτρίωση», μεταξύ άλλων επιχειρημάτων. Το Ανώτατο Δικαστήριο Δημόσιων Υδάτων έκρινε τα συνταγματικά επιχειρήματα προδήλως αβάσιμα, κρίνοντας επίσης ότι ο ειδικός επίτροπος είχε συγκεντρώσει σωστά τα αποδεικτικά στοιχεία και είχε σταθμίσει τις ανάγκες των προσφευγόντων και του κοινού κατάλληλα. Όσον αφορά την πρόσθετη αποζημίωση, το δικαστήριο δήλωσε ότι οι ισχυρισμοί των προσφευγόντων ήταν γενικοί και δεν υποστηρίζονταν από αποδεικτικά στοιχεία ή έγγραφα.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο ήταν ικανοποιημένο από το γεγονός ότι οι αρχές είχαν αναγνωρίσει την παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των προσφευγόντων, αναφερόμενο ιδίως στην ακύρωση από το Ανώτατο Δικαστήριο Υδάτων της αρχικής διαταγής του 2004. Σημείωσε ότι η σχετική διάταξη, το άρθρο 42α, είχε ως στόχο την επίλυση καταστάσεων στις οποίες μια δημόσια αρχή είχε de facto στην κατοχή της ακίνητη ιδιοκτησία η οποία είχε τροποποιηθεί χωρίς έγκυρη απόφαση απαλλοτρίωσης, και η διάταξη είχε κριθεί συνταγματική από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Σημείωσε επίσης την έκθεση δράσης της Κυβέρνησης προς την Επιτροπή Υπουργών σχετικά με υποθέσεις τεκμαιρόμενης απαλλοτρίωσης (συμπεριλαμβανομένης της Belvedere Alberghiera, υπόθεση αριθ. 31524/96, την οποία το 2017 η Επιτροπή Υπουργών θεώρησε λήξασα όσον αφορά την εκτέλεση της απόφασης, καθώς και 106 άλλες υποθέσεις που αφορούσαν έμμεση απαλλοτρίωση), στις οποίες η Κυβέρνηση διευκρίνισε ότι η μεταβίβαση του ακινήτου δυνάμει του άρθρου 42α δεν είχε αναδρομική ισχύ και τόνισε ότι η προηγούμενη κατοχή της γης παρέμενε παράνομη και ως εκ τούτου ο ιδιοκτήτης της γης είχε το δικαίωμα να αποζημιωθεί τόσο για χρηματική όσο και για ηθική βλάβη.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η αποζημίωση που έλαβαν οι προσφεύγοντες ήταν κατάλληλη. Τους καταβλήθηκε ποσό ισοδύναμο με την αγοραία αξία της γης, και επιπλέον έλαβαν πρόσθετο ποσό για κάθε έτος που δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την ιδιοκτησία τους. Είχαν λάβει συμπληρωματικό 10% της αξίας ως αποζημίωση για ηθική βλάβη.
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, οι προσφεύγοντες δεν μπορούσαν πλέον να ισχυριστούν ότι ήταν θύματα παραβίασης του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου, και έτσι το Δικαστήριο απέρριψε τις προσφυγές. (επιμέλεια: echrcaselaw.com)
