Καλλιέργεια και χρήση κάνναβης από παραπληγικό ασθενή για ανακούφισή του από τους πόνους. Η καταδίκη του σε πρόστιμο 500 ευρώ δεν παραβίασε το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής
ΑΠΟΦΑΣΗ
Thörn κατά Σουηδίας της 01.09.2022 (αρ. προσφ. 24547/18)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο προσφεύγων μετά από τροχαίο ατύχημα κατέστη παραπληγικός με πόνους σε καθημερινή βάση. Η προμήθεια οπιούχων αναλγητικών δεν ήταν προσιτή σε αυτόν λόγω του κόστους τους. Ξεκίνησε ιδιωτικά την καλλιέργεια κάνναβης την οποία κατανάλωνε και ανακουφιζόταν από τους πόνους. Κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε για καλλιέργεια , κατοχή και χρήση ινδικής κάνναβης. Καταδικάστηκε σε φυλάκιση με αναστολή και χρηματική ποινή περίπου 520 ευρώ. Τα εγχώρια δικαστήρια έκριναν ότι η αναγκαιότητα δεν αίρει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης του ωστόσο λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που βίωνε επέβαλαν μικρή ποινή. Ο προσφεύγων άσκησε προσφυγή για παραβίαση της ιδιωτικής του ζωής.
Το Στρασβούργο δέχτηκε ότι η επιβολή χρηματικής ποινής συνιστούσε παρέμβαση στην ιδιωτική ζωή του προσφεύγοντος ωστόσο σημείωσε ότι δεν είχε λάβει πληροφορίες σχετικά με τον ιδιαίτερο αντίκτυπο της ποινής σε αυτόν και ότι του είχε χορηγηθεί συνταγογράφηση για φάρμακα με βάση την κάνναβη.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι για την επίτευξη της δίκαιης ισορροπίας μεταξύ του ιδιωτικού συμφέροντος του προσφεύγοντος στην ανακούφιση από τον πόνο και του δημοσίου συμφέροντος για την επιβολή ενός συστήματος ελέγχου των ναρκωτικών και των φαρμάκων, οι σουηδικές αρχές είχαν ενεργήσει στα πλαίσια του ευρύ περιθωρίου εκτίμησης που διέθεταν και δεν διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής ζωής (άρθρο 8 της ΕΣΔΑ).
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Andreas Thörn, είναι σουηδός υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1978 και ζει στο Västerås (Σουηδία).
Το 1994 ο προσφεύγων έσπασε τον λαιμό του σε τροχαίο ατύχημα, κατέστη παραπληγικός και ως αποτέλεσμα έπρεπε να χρησιμοποιεί μόνιμα αναπηρικό καροτσάκι. Ως παρενέργειες υπέφερε από κράμπες και πόνο. Δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει επιτυχώς αυτές τις επιπλοκές και η κατάσταση της υγείας του τελικά επιδεινώθηκε, οδηγώντας αυτόν σε κατάθλιψη. Ως έσχατη λύση, οι γιατροί πρότειναν μεθαδόνη, την οποία ο προσφεύγων αρνήθηκε να λάβει λόγω των παρενεργειών που είχε στο παρελθόν υποστεί από διάφορα οπιούχα φάρμακα.
Ο προσφεύγων ενημερώθηκε ότι η κάνναβη θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για άτομα τα οποία βρίσκονταν στην κατάστασή του. Στη Σουηδία, η ιατρική κάνναβη, που πωλείται με την εμπορική ονομασία Sativex, χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Καθώς το σκεύασμα Sativex δεν καλύπτεται από την τυπική ιατρική ασφάλιση (högkostnadsskydd), θα ήταν πολύ ακριβό για τον προσφεύγοντα.
Αντ’ αυτού επέλεξε να καλλιεργήσει τη δική του κάνναβη στο σπίτι, καταναλώνοντας τελικά 0,2 γραμμάρια με τον καφέ του τα πρωινά και τα βράδια, γεγονός που οδήγησε σε βελτίωση της ποιότητας ζωής του και τη δυνατότητα επιστροφής του στη καθημερινή του εργασία. Στις 22 Απριλίου 2015 ο προσφεύγων κατηγορήθηκε για δύο αδικήματα: το πρώτο για καλλιέργεια και κατοχή ναρκωτικών ουσιών, και το δεύτερο για χρήση ναρκωτικών ουσιών. Υποστήριξε ότι χρησιμοποιούσε την κάνναβη για ιατρικούς λόγους. Αθωώθηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο του Västmanland, με την αιτιολογία ότι ο προσφεύγων βρισκόταν σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης». Ο εισαγγελέας άσκησε έφεση και η πρωτόδικη απόφαση ακυρώθηκε από το Εφετείο του Svea. Ο προσφεύγων καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης με αναστολή και σε χρηματική ποινή 1.170 σουηδικών κορωνών.
Σύμφωνα με τον προσφεύγοντα, βρισκόταν σε αναρρωτική άδεια τα τρία τέταρτα του χρόνου μετά την καταδίκη του. Προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο ακύρωσε την εφετειακή απόφαση. Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι η αναγκαιότητα δεν αποτελεί λόγο άρσης του αδίκου στην υπόθεση του προσφεύγοντος. Συγκεκριμένα, διαπίστωσε ότι μια πράξη που διαπράχθηκε από ανάγκη δεν μπορούσε κανονικά να απαλλαχθεί από κάθε ευθύνη, εάν αντίκειται στην εξισορροπητική άσκηση που είχε πραγματοποιηθεί κατά τη σύνταξη της σχετικής νομοθεσίας στην περίπτωση του προσφεύγοντος, δηλαδή τους νόμους για τον έλεγχο των ναρκωτικών και το σύστημα για την έγκριση και την αδειοδότηση φαρμάκων. Το Ανώτατο Δικαστήριο έλαβε υπόψιν αντ’ αυτού το κίνητρο του προσφεύγοντος για την ανακούφιση από τον πόνο, και μετέτρεψε την κατηγορία σε αδίκημα ήσσονος σημασίας – πταίσμα εξαφανίζοντας την απόφαση που επέβαλε ποινή φυλάκισης με αναστολή και μειώνοντας το ποσό του προστίμου περισσότερο από το μισό.
Ο προσφεύγων άσκησε προσφυγή για παραβίαση της ιδιωτικής του ζωής λόγω της καταδίκης του.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η καταδίκη του προσφεύγοντος και το πρόστιμο που αντιστοιχεί περίπου σε 520 ευρώ αποτελούσαν παρέμβαση στο δικαίωμά του για σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής και ότι οι ενέργειές του είχαν ως σκοπό να τον βοηθήσουν να λειτουργήσει καλύτερα στην καθημερινότητά του.
Στο ερώτημα εάν αυτή η παρέμβαση ήταν «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία», το Δικαστήριο επανέλαβε ότι η επίμαχη υπόθεση δεν αφορούσε ούτε τη νομιμότητα της καλλιέργειας ούτε της χρήσης της κάνναβης, αλλά το κατά πόσον η μη απαλλαγή του προσφεύγοντος από την ποινική ευθύνη είχε παραβιάσει το δικαίωμά του στο σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής. Το Ανώτατο Δικαστήριο είχε κρίνει ότι ακόμα κι αν είχε ενεργήσει εξ ανάγκης και οι ενέργειές του δεν είχαν θέσει σε κίνδυνο τους άλλους, αυτές οι ενέργειες ήταν ωστόσο μη νόμιμες. Ουσιαστικά οι προσωπικές του συνθήκες είχαν ληφθεί υπόψη μόνο στην καταδίκη.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι δεν είχε λάβει πληροφορίες σχετικά με τον ιδιαίτερο αντίκτυπο της ποινής στον προσφεύγοντα και ότι του είχαν χορηγηθεί άδεια συνταγής για φάρμακα με βάση την κάνναβη το 2017, ενώ εκκρεμούσε η ποινική διαδικασία.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι για την επίτευξη της δίκαιης ισορροπίας μεταξύ του ατομικού συμφέροντος του προσφεύγοντος στην ανακούφιση από τον πόνο και του δημοσίου συμφέροντος για την επιβολή συστήματος ελέγχου των ναρκωτικών και των φαρμάκων, οι σουηδικές αρχές είχαν ενεργήσει στα πλαίσια της ευρείας διακριτικής τους ευχέρειας («ευρύ περιθώριο εκτίμησης”).
Συνεπώς, δεν διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ (επιμέλεια echrcaselaw.com).
