Κακομεταχείριση Αβάρων από Τσετσένους οι οποίοι απήχθησαν, κρατήθηκαν παράνομα, ξυλοκοπήθηκαν και κάποιοι από αυτούς εξαφανίστηκαν. Παραβίαση σημαντικών δικαιωμάτων της ΕΣΔΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ

Adzhigitova κ.λπ. κατά Ρωσίας της 22.06.2021 (αρ.προσφ. 40165/07 και 2593/08)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ως αντίποινα σε ένα διερευνώμενο βίαιο περιστατικό, Τσετσένοι στρατιώτες εισέβαλαν στα σπίτια των Αβάρων, απήγαγαν πολλούς από αυτούς, τους μετέφεραν σε δημόσιο χώρο και τους κακομεταχειρίστηκαν. Κάποιοι από αυτούς εξαφανίστηκαν μετά το τέλος της επιχείρησης.

Το Στρασβούργο διαπίστωσε ότι η φυλετική προκατάληψη δεν ήταν αιτιώδης παράγοντας για τη στρατιωτική επιχείρηση. Δεν ήταν η κοινότητα του χωριού Avar, αλλά μεμονωμένα άτομα – φερόμενα μέλη μιας παράνομης ένοπλης ομάδας – που ήταν οι κύριοι στόχοι της επιχείρησης. Κατά συνέπεια το ΕΔΔΑ έκρινε ότι δεν υπήρχε παραβίαση του άρθρου 14 σε συνδυασμό με το άρθρο 2.

Ωστόσο το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι  από τους συλληφθέντες, μόνο τα άτομα που άνηκαν στην κοινότητα των Αβάρων ξυλοκοπήθηκαν άγρια και δέχτηκαν ρατσιστικά σχόλια. Οι Τσετσένοι και Ρώσοι στρατιώτες, απελευθερώθηκαν και οι εγχώριες αρχές δεν ερεύνησαν την καταγγελία των προσφευγόντων για εθνοτική διάκριση. Κατά συνέπεια, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρχε παραβίαση του άρθρου 14 σε συνδυασμό με το άρθρο 3.

Το Στρασβούργο έκρινε επίσης ομόφωνα ότι υπήρξε: αδυναμία του κράτους να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που υπέχουν από το άρθρο 38, παραβίαση του άρθρου 2 σχετικά με την αναγκαστική εξαφάνιση πολλών προσφευγόντων και την έλλειψη αποτελεσματικής έρευνας  παραβίαση του άρθρου 3 λόγω κακομεταχείρισης ορισμένων προσφευγόντων, και λόγω της ψυχικής ταλαιπωρίας πολλών προσφευγόντων που προκλήθηκε από την εξαφάνιση των συγγενών τους, παραβίαση του άρθρου 13, σε συνδυασμό με το άρθρο 3, λόγω της έλλειψης αποτελεσματικού εγχώριου ένδικου μέσου σχετικά με την ψυχική ταλαιπωρία που προκλήθηκε στους προσφεύγοντες από την εξαφάνιση των συγγενών τους, και παραβίαση του άρθρου 8 λόγω παράνομων ερευνών που πραγματοποιήθηκαν.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 2

Άρθρο 3

Άρθρο 8

Άρθρο 13

Άρθρο 14

Άρθρο 1 του ΠΠΠ

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Οι προσφεύγοντες ζούσαν στο χωριό Borozdinovskaya («το χωριό»), το οποίο κατοικείται ως επί το πλείστον από τους Αβάρους (άτομα βορειοανατολικής Καυκάσιας εθνοτικής ομάδας που προέρχεται από τα εδάφη του Νταγκεστάν), αλλά και από αρκετούς Τσετσένους και Ρώσους. Σύμφωνα με τους προσφεύγοντες, οι κάτοικοι του χωριού Avar είχαν τεταμένη σχέση με τους Τσετσένους γείτονές τους.

Το τάγμα Vostok βρίσκεται περίπου εκατό χιλιόμετρα μακριά – τα μέλη του προσλήφθηκαν από Τσετσένους.

Μετά από ένα βίαιο περιστατικό που διαπράχθηκε από μια παράνομη ένοπλη ομάδα, σχεδιάστηκε μια ειδική επιχείρηση και ανατέθηκε σε δύο ομάδες στρατιωτών του τάγματος Vostok, να συλλάβουν τους δράστες, οι οποίοι φέρεται να κρύβονταν στο δάσος δίπλα στο χωριό. Ο υπολοχαγός της μιας μονάδας διέταξε τους υφιστάμενους του στρατιώτες να κλείσουν το χωριό και να ψάξουν  στα σπίτια των κατοίκων για πυροβόλα όπλα ή άλλα στοιχεία ένταξης στην παράνομη ένοπλη ομάδα. Τους διέταξε επίσης να συλλάβουν τους άντρες κατοίκους του χωριού και να τους μαζέψουν στο τοπικό σχολείο για να εντοπίσουν τους υπεύθυνους για την επίθεση. Ορισμένοι από τους συγγενείς των προσφευγόντων εξαφανίστηκαν, μόλις τελείωσε η επιχείρηση.

Ωστόσο, στο σχολείο ανέκριναν τους κατοίκους του χωριού και απελευθέρωσαν μόνο εκείνους που είχαν Τσετσενική ή Ρωσική εθνικότητα. Οι Άβαροι κρατήθηκαν στο σχολείο και ξυλοκοπήθηκαν για αρκετές ώρες. Οι ξυλοδαρμοί συνοδεύονταν από ρατσιστικά σχόλια.

Οι προσφεύγοντες ισχυρίστηκαν ότι οι στρατιώτες έψαχναν παράνομα τα σπίτια τους, συνέλαβαν, κακομεταχειρίστηκαν και σκότωσαν ντόπιους άντρες,  τέσσερα σπίτια πυρπολήθηκαν και απήγαγαν έντεκα ντόπιους. Ισχυρίστηκαν  επίσης διακρίσεις λόγω του ότι ανήκουν στο έθνος Avar, και ισχυρίστηκαν ότι οι εγχώριες αρχές απέτυχαν να πραγματοποιήσουν αποτελεσματική διερεύνηση των γεγονότων

Οι προσφεύγοντες άσκησαν καταγγελία :

Βασιζόμενοι στο άρθρο 14(απαγόρευση διακρίσεων) σε συνδυασμό  με το άρθρο 2 (δικαίωμα στη ζωή), το άρθρο 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης), το άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής), το άρθρο 13 (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής), και στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου (προστασία περιουσίας),

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 14 (σε συνδυασμό με τα άρθρα 2 και 8):

Στρατιώτες έψαχναν τα σπίτια του χωριού χωρίς διακρίσεις. Επιπλέον, δεν ήταν όλοι οι αγνοούμενοι Άβαροι. Η φυλετική προκατάληψη δεν ήταν αιτιώδης παράγοντας για τη στρατιωτική επιχείρηση. Δεν ήταν η κοινότητα Avar, αλλά μεμονωμένα άτομα – φερόμενα μέλη μιας παράνομης ένοπλης ομάδας – που ήταν οι κύριοι στόχοι της επιχείρησης. Συνεπώς, το Δικαστήριο δεν μπορούσε να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι έρευνες και οι εξαναγκαστικές εξαφανίσεις ήταν αποτέλεσμα διαφορετικής μεταχείρισης των κατοίκων του χωριού λόγω της εθνικότητάς τους. Τέλος, οι προσφεύγοντες δεν είχαν ισχυριστεί εκ πρώτης όψεως ότι οι έρευνες ή οι απαγωγές είχαν διακριτικό χαρακτήρα. Ένα τέτοιο κίνητρο δεν είχε διατυπωθεί με σαφήνεια στις καταγγελίες και στα αιτήματα για κίνηση της ποινικής διαδικασίας. Επομένως, οι εγχώριες αρχές δεν είχαν καμία υποχρέωση βάσει της Σύμβασης να το διερευνήσουν.

Συμπέρασμα: Μη παραβίαση (ομόφωνα).

Άρθρο 14 (σε συνδυασμό με το άρθρο 3):

Το εγχώριο δικαστήριο είχε αποδείξει ότι οι στρατιώτες  του τάγματος Vostok είχαν συλλάβει κατοίκους του χωριού, τους κακομεταχειρίστηκαν  και τους κράτησαν  παράνομα. Οι στρατιώτες  είχαν συλλάβει τους άντρες του χωριού, αγνοώντας την εθνική τους καταγωγή. Ωστόσο, στο σχολείο είχαν ανακρίνει τους κατοίκους του χωριού και απελευθέρωσαν μόνο εκείνους που είχαν Τσετσενική ή Ρωσική εθνικότητα. Οι Άβαροι κρατήθηκαν στο σχολείο και ξυλοκοπήθηκαν για αρκετές ώρες. Οι ξυλοδαρμοί συνοδεύτηκαν από ρατσιστικά σχόλια.

Ελλείψει οποιασδήποτε εξήγησης από την κυβέρνηση και λαμβάνοντας υπόψη την αναφερθείσα ένταση μεταξύ Τσετσένων (που στελεχώνουν το τάγμα Vostok) και  Αβάρων (που αποτελούν μέρος του πληθυσμού του χωριού Avar), το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εθνική καταγωγή των προσφευγόντων ήταν μεταξύ τους αιτιώδεις παράγοντες για την παράνομη κράτηση και κακομεταχείριση.

Όσον αφορά τη διαδικαστική υποχρέωση του κράτους σύμφωνα με το άρθρο 14, στις καταγγελίες που υποβλήθηκαν στις ανακριτικές αρχές, αρκετοί προσφεύγοντες είχαν αναφέρει ρητά ρατσιστικές προσβολές που φέρεται να είχαν γίνει εναντίον τους από στρατιωτικό προσωπικό κατά την κράτηση και κακομεταχείριση στο τοπικό σχολείο. Αυτό αποτελούσε επαρκή ώθηση για τη διαδικαστική υποχρέωση του κράτους να διασφαλίσει μια αποτελεσματική έρευνα για το φερόμενο εθνοτικό μίσος.

Ωστόσο, δεν πραγματοποιήθηκε ενδελεχής εξέταση τυχόν φυλετικών κινήτρων. Αντίθετα, η έρευνα είχε αγνοήσει οποιαδήποτε πιθανότητα τα εγκλήματα να οφείλονται στο εθνοτικό μίσος. Δεν υπήρχε τίποτα που να υποδηλώνει ότι οι ανακριτές που είχαν ανακρίνει το στρατιωτικό προσωπικό και τους κατοίκους του χωριού τους ρώτησαν για οποιοδήποτε πιθανό ρατσιστικό υπόβαθρο σε σχέση με το περιστατικό. Ως αποτέλεσμα, το κίνητρο του μίσους δεν είχε συμπεριληφθεί στη νομική ταξινόμηση των εγκλημάτων. Όταν αρκετοί προσφεύγοντες είχαν αμφισβητήσει στο δικαστήριο ότι δεν συμπεριέλαβαν το κίνητρο του μίσους, οι καταγγελίες τους είχαν απορριφθεί.

Συμπέρασμα: παράβαση (ομόφωνα).

Λοιπές Παραβιάσεις

Το Δικαστήριο έκρινε επίσης ομόφωνα ότι υπήρξε:

Αδυναμία του κράτους να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που υπέχουν από το άρθρο 38 ·

Παραβίαση του άρθρου 2 σχετικά με την αναγκαστική εξαφάνιση πολλών προσφευγόντων και την έλλειψη αποτελεσματικής έρευνας για την εξαφάνιση ή το θάνατο του κ. Magomazov.

Μη παραβίαση του άρθρου 2 λόγω του θανάτου του κ. Magomazov ή της φερόμενης αποτυχίας του κράτους να διαφυλάξει τη ζωή του ·

Παραβίαση του άρθρου 3 λόγω κακομεταχείρισης ορισμένων προσφευγόντων, λόγω έλλειψης αποτελεσματικής διερεύνησης της κακομεταχείρισης τους, και λόγω της ψυχικής ταλαιπωρίας πολλών προσφευγόντων που προκλήθηκε από την εξαφάνιση των συγγενών τους.

Παραβίαση του άρθρου 13, σε συνδυασμό με το άρθρο 3, λόγω της έλλειψης αποτελεσματικού εγχώριου ένδικου μέσου σχετικά με την ψυχική ταλαιπωρία που προκλήθηκε στους προσφεύγοντες από την εξαφάνιση των συγγενών τους ·

Παραβίαση του άρθρου 8 λόγω παράνομων ερευνών που πραγματοποιήθηκαν ·

Μη παραβίαση του Άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου ως προς το ουσιαστικό ή διαδικαστικό του σκέλος λόγω περιστατικών εμπρησμού και σχετικής έρευνας ·

Μη παραβίαση του άρθρου 14, σε συνδυασμό με το άρθρο 2 ή το άρθρο 1 του Πρώτου πρωτοκόλλου.

Άρθρο 41: Το ΕΔΔΑ επιδίκασε δίκαιη ικανοποίηση ποσού από 26.000 έως και 60.000 ευρώ για καθέναν από τους προσφεύγοντες για ηθική βλάβη. (επιμέλεια echrcaselaw.com).