Ασυμβίβαστη ratione materiae με την ΕΣΔΑ η προσφυγή του Πρώην Προέδρου της Βουλής της Ρουμανίας!
ΑΠΟΦΑΣΗ
Dragnea κατά Ρουμανίας της 04.11.2021 (αρ. προσφ. 75317/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δικαίωμα σε δίκαιη δίκη. Απόρριψη ένστασης για ακύρωση εκτέλεσης καταδικαστικής απόφασης.
Ο προσφεύγων, πρώην Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων και πρώην Πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 2 ετών με αναστολή για το αδίκημα της κατάχρησης εξουσίας κατά τη διάρκεια προεκλογικής εκστρατείας.
Στη συνέχεια, υπέβαλε ένσταση για να μην εκτελεστεί η καταδικαστική απόφαση, με το σκεπτικό ότι δύο από τους πέντε δικαστές της έδρας δεν είχαν υπογράψει την απόφαση και είχε αποσυρθεί από τα καθήκοντά του πριν οριστικοποιηθεί το σκεπτικό της απόφασης. Επικαλέστηκε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη) της ΕΣΔΑ.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι το ποινικό σκέλος του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ ισχύει για ποινικές διαδικασίες σχετικά με ένδικα μέσα που χαρακτηρίζονται ως έκτακτα στο εσωτερικό δίκαιο, όπου το εθνικό δικαστήριο καλείται να καθορίσει την ποινική κατηγορία. Παρατήρησε ότι στην παρούσα υπόθεση, η εξέταση από το Ανώτατο Δικαστήριο της ένστασης του προσφεύγοντος είχε περιοριστεί στη διαπίστωση του κατά πόσο το γεγονός ότι δύο από τους πέντε δικαστές της έδρας δεν είχαν υπογράψει την καταδικαστική απόφαση συνιστούσε λόγο για μη εκτέλεση της απόφασης. Ως εκ τούτου, στην απόφασή του στις 24 Απριλίου 2017 το Ανώτατο Δικαστήριο δεν ασχολήθηκε με τον καθορισμό της «κατηγορίας» κατά του προσφεύγοντος, αλλά είχε απλώς αποφανθεί ότι ο λόγος που επικαλέστηκε ο προσφεύγων προς υποστήριξη της ένστασής του δεν λειτούργησε ως απαγόρευση της εκτέλεσης της τελεσίδικης απόφασης της 22ας Απριλίου 2016 με την οποία καταδικάστηκε, σύμφωνα με τους σκοπούς του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Επομένως, η καταγγελία του προσφεύγοντος ήταν ασυμβίβαστη ratione materiae με το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ. Το ΕΔΔΑ κήρυξε ομόφωνα την προσφυγή απαράδεκτη.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6 παρ. 1
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Nicolae-Liviu Dragnea, είναι Ρουμάνος υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1962 και ζει στο Turnu Magurele (Ρουμανία). Είναι πρώην Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων και πρώην Πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος.
Τον Μάιο του 2015 ο προσφεύγων καταδικάστηκε από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο και Δικαιοσύνης («το Ανώτατο Δικαστήριο») σε φυλάκιση ενός έτους, με αναστολή, για κατάχρηση εξουσίας. Ο προσφεύγων και οι άλλοι διάδικοι άσκησαν έφεση. Τον Απρίλιο του 2016 το Ανώτατο Δικαστήριο, που συνεδρίασε αποτελούμενο από πέντε δικαστές και έναν βοηθό δικαστή, έκανε δεκτή της έφεση που άσκησε η εισαγγελία και απέρριψε την έφεση του προσφεύγοντος. Σε απόφασή του στις 22 Απριλίου 2016 το δικαστήριο έκρινε ότι η καταδίκη του προσφεύγοντος από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο αρκετά επιεικής και ότι θα πρέπει να επιβληθεί βαρύτερη ποινή (φυλάκιση δύο ετών, με αναστολή), λόγω του ευρύτερου πλαισίου εντός του οποίου διαπράχθηκε το αδίκημα και ιδιαίτερα το γεγονός ότι το είχε διαπράξει κατά τη διάρκεια προεκλογικής εκστρατείας. Όλοι οι δικαστές της έδρας συμμετείχαν στην έκδοση της απόφασης και υπέγραψαν το πρωτότυπο της απόφασης, που συντάχθηκε αυθημερόν. Στη συνέχεια, τον Μάιο 2016 και Ιούλιο 2016 αντίστοιχα, δύο από τους δικαστές (L.L.Z. και L.D.S.) αποσύρθηκαν από τα καθήκοντά τους πριν καθαρογραφεί το σκεπτικό της απόφασης, που συντάχθηκε από τον βοηθό δικαστή που είχε λάβει μέρος σε όλες τις ακροάσεις. Τον Φεβρουάριο του 2017 το κείμενο της απόφασης υπογράφηκε από τους τρεις από τους δικαστές του εφετείου, τον βοηθό δικαστή και τον Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Στη θέση των δύο δικαστών που συνταξιοδοτήθηκαν υπέγραψε ο Πρόεδρος, σύμφωνα με το άρθρο 406 § 4 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Η υπογραφή μπήκε στον κενό χώρο που υπήρχε για τις υπογραφές των Δικαστών L.D.S. και L.L.Z., συνοδευόμενη κάθε φορά από το παρακάτω χειρόγραφο κείμενο: «Υπογεγραμμένο από την Πρόεδρο του Ανώτατου Δικαστήριο για λογαριασμό των συνταξιούχων δικαστών L.D.S. και L.L.Z».
Τον Φεβρουάριο του 2017 ο προσφεύγων υπέβαλε ένσταση για να μην εκτελεστεί η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου με το σκεπτικό ότι οι δικαστές L.D.S. και L.L.Z δεν ήταν πλέον εν ενεργεία κατά την υπογραφή της απόφασης και ότι, κατά συνέπεια, το σκεπτικό της απόφασης δεν ήταν πλέον αποτέλεσμα ομοφωνίας μεταξύ όλων των μελών της έδρας.
Σε απόφαση της 24ης Απριλίου 2017, το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την ένσταση του προσφεύγοντος. Έκρινε ότι το γεγονός ότι οι δύο δικαστές δεν υπέγραψαν την απόφαση λόγω της συνταξιοδότησής τους δεν ήταν συνθήκη ικανή να εμποδίσει την ορθή εκτέλεση της καταδικαστικής απόφασης, η οποία επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα. Κατά την άποψη του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η απόφαση της 22ας Απριλίου 2016 είχε καταστεί τελεσίδικη κατά τον χρόνο της δημοσίευσης και δεν υπήρχαν άλλοι λόγοι, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επικαλέστηκε ο προσφεύγων προς υποστήριξη της ένστασής του, που να αποκλείουν την εφαρμογή της.
Επικαλούμενος το Άρθρο 6 § 1 της ΕΣΔΑ (δικαίωμα σε δίκαιη δίκη), ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι παραβιάστηκε το εν λόγω δικαίωμά του, εξαιτίας της απόρριψης από το Ανώτατο Δικαστήριο της ένστασής του για ακύρωση της εκτέλεσης της απόφασης που εκδόθηκε στις 22 Απριλίου 2016.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το ΕΔΔΑ διευκρίνισε ότι το αντικείμενο της προσφυγής ήταν η διαδικασία που οδήγησε στην έκδοση της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου της 24ης Απριλίου 2017 σχετικά με την ένσταση του προσφεύγοντος για ακύρωση της εκτέλεσης της απόφασης και όχι η διαδικασία, στην οποία καταδικάστηκε ο προσφεύγων δυνάμει της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου της 22ας Απριλίου 2016.
Το ΕΔΔΑ πρόσθεσε ότι καθήκον του ήταν να εξετάσει εάν η καταγγελία του προσφεύγοντος ήταν συμβατή ratione materiae με το άρθρο 6 § 1 της ΕΣΔΑ. Παρατήρησε σχετικά ότι το ποινικό σκέλος του άρθρου 6 της Σύμβασης ήταν εφαρμοστέο σε ποινικές διαδικασίες οι οποίες αφορούσαν ένδικα μέσα που χαρακτηρίζονται ως έκτακτα στο εσωτερικό δίκαιο όταν καλείται το εθνικό δικαστήριο να καθορίσει την κατηγορία.
Το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι σύμφωνα με το ρουμανικό ποινικό δίκαιο η ένσταση αναφορικά με την εκτέλεση απόφασης δεν έχει τα χαρακτηριστικά ενός τακτικού ή έκτακτου ένδικου μέσου το οποίο επιτρέπει μια υπόθεση που είχε οριστικά κριθεί να ανοίξει εκ νέου και να διαπιστωθεί ξανά η «ποινική κατηγορία» ή η «νομιμότητα» μιας καταδίκης, αλλά σχετίζονται μόνο με περιστατικά που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως εμπόδιο για την εκτέλεση τελεσίδικης καταδικαστικής απόφασης και ότι παρήγαγε αποτελέσματα κατά τη φάση της εκτέλεσης της απόφασης.
Στην προκειμένη περίπτωση, ο προσφεύγων επέλεξε να παραπονεθεί, μέσω ένστασης για την εκτέλεση της ποινής του δεδομένων των παρατυπιών που φέρεται να διαπράχθηκαν κατά την υπογραφή της τελεσίδικης απόφασης της 22ας Απριλίου 2016, η οποία τον καταδίκαζε. Το Δικαστήριο του Στρασβούργου επισήμανε ότι η εξέταση της ένστασης του προσφεύγοντος από το Ανώτατο Δικαστήριο περιορίστηκε στο να διαπιστώσει, εάν το γεγονός ότι δύο από τους πέντε δικαστές της έδρας δεν είχαν υπογράψει την καταδικαστική απόφαση, αποτελούσε λόγο για την ακύρωση της εκτέλεσης της απόφασης.
Ως εκ τούτου, ακόμη και αν υποτεθεί ότι αυτό ήταν ένα έκτακτο ένδικο μέσο, στην απόφασή του της 24ης Απριλίου 2017 το Ανώτατο Δικαστήριο δεν είχε καθορίσει την «κατηγορία» εις βάρος του προσφεύγοντος, αλλά απλώς είχε αποφασίσει ότι ο λόγος που είχε επικαλεστεί για να υποστηρίξει την ένστασή του δεν λειτούργησε ως εμπόδιο για την επιβολή της τελεσίδικης καταδίκης του σύμφωνα με τους σκοπούς του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα στοιχεία και το εύρος του ελέγχου που διενήργησε το δικαστήριο εξετάζοντας την ένσταση του προσφεύγοντος, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι αυτή η καταγγελία ήταν ασυμβίβαστη ratione materiae με το άρθρο 6 § 1 της ΕΣΔΑ κατά την έννοια του άρθρου 35 § 3 (α), και την απέρριψε σύμφωνα με το άρθρο 35 § 4 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
