Ανάρτηση στο Facebook που προσέβαλλε την τιμή του Προέδρου της Ένωσης Επιμελητηρίων και Χρηματιστηρίων. Η καταδίκη για εξύβριση παραβίασε την ελευθερία της έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Doğudan κατά Τουρκίας της 26.09.2023 (αρ. προσφ. 12256/21)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Καταδίκη του προσφεύγοντος για ανάρτηση που είχε δημοσιεύσει στον λογαριασμό του στο Facebook. Στην ανάρτηση αυτή εξαπέλυε κατηγορίες κατά του Προέδρου της Ένωσης Επιμελητηρίων και Χρηματιστηρίων της Τουρκίας βλάπτοντας την τιμή και την υπόληψή του.Κατηγορήθηκε για εξύβριση και καταδικάστηκε σε πρόστιμο.
Επικαλούμενος το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι παραβιάστηκε το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι η ποινική καταδίκη του προσφεύγοντος συνιστά παρέμβαση στην άσκηση του δικαιώματός του στην ελευθερία της έκφρασης. Όσον αφορά την αναγκαιότητα της επέμβασης, οι αποφάσεις των εθνικών δικαστηρίων δεν αποδείκνυαν ότι στάθμισαν ορθά το δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης έναντι του δικαιώματος του αντιδίκου στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής, σύμφωνα με τα σχετικά κριτήρια που θεσπίζει η νομολογία του Δικαστηρίου. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπήρχε εύλογη σχέση αναλογικότητας μεταξύ της παρέμβασης στην άσκηση του δικαιώματος του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης και του νόμιμου σκοπού της προστασίας της φήμης του θιγόμενου προσώπου.
Συνεπώς, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης του άρθρου 10 της Σύμβασης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Καταδίκη του προσφεύγοντος για ανάρτηση που είχε δημοσιεύσει στον λογαριασμό του στο Facebook.
Τον Οκτώβριο του 2018 ο προσφεύγων δημοσίευσε στον λογαριασμό του στο Facebook μια φωτογραφία του M.R.H. μαζί με σύνδεσμο σε άρθρο του Τύπου με τίτλο “R.H., ο Πρόεδρος της Ένωσης Επιμελητηρίων και Χρηματιστηρίων της Τουρκίας: υπάρχει ορατή επιβράδυνση στην αγορά, δεν κυκλοφορεί το χρήμα”. Το δημοσίευμα συνοδευόταν από το ακόλουθο κείμενο:
“Έχετε ξεζουμίσει τον λαό μέχρι το παντελόνι (…) και συνεχίζετε να το κάνετε, (…) τον έχετε πηδήξει, έτσι δεν είναι […] (…)”.
Κατόπιν ποινικής δίωξης με την κατηγορία της εξύβρισης που ασκήθηκε εναντίον του σε σχέση με το δημοσίευμα, ο προσφεύγων καταδικάστηκε από το ποινικό δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης σε πρόστιμο 1.740 τουρκικών λιρών (περίπου 250 ευρώ κατά την οικεία ημερομηνία) δυνάμει του άρθρου 125 του Ποινικού Κώδικα. Το δικαστήριο έκρινε ότι, κάνοντας δημοσίως τα προαναφερθέντα σχόλια για τον M.R.H., ο προσφεύγων τον κατηγόρησε για μια πράξη κατά τρόπο που έβλαπτε την τιμή, την αξιοπρέπεια και την υπόληψή του και ότι ως εκ τούτου διέπραξε το καταγγελλόμενο αδίκημα.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε απαράδεκτη την ατομική προσφυγή του προσφεύγοντος για τον λόγο ότι ήταν προδήλως αβάσιμη, κρίνοντας ότι εν προκειμένω δεν υπήρξε επέμβαση στα δικαιώματα και τις ελευθερίες που προβλέπονται στο Σύνταγμα και ότι, εν πάση περιπτώσει, η επέμβαση αυτή δεν συνιστούσε παραβίαση.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Επικαλούμενος το άρθρο 10 της Σύμβασης, ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι η ποινική του καταδίκη προσέβαλε το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης.
Όσον αφορά την προκαταρκτική ένσταση ότι δεν υπήρξε σημαντική ζημία, το Δικαστήριο σημείωσε, όπως και η Κυβέρνηση, ότι το ποσό του προστίμου που επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα δεν φαίνεται να ήταν πολύ υψηλό. Το Δικαστήριο έκρινε ότι, παρά το σχετικά μέτριο ύψος του, το επίμαχο πρόστιμο μπορούσε να είχε αποτρεπτική επίδραση στην άσκηση του δικαιώματος του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης, ιδίως ενόψει του ποινικού χαρακτήρα του (βλ. ÖmürÇağdaşErsoy κατά Τουρκίας της 15.06.2021, αριθ. προσφ. 19165/19, § 59, και τις παραπομπές που αναφέρονται σε αυτό). Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο απέρριψε την ένσταση αυτή.
Όσον αφορά την ένσταση της Κυβέρνησης ότι η προσφυγή ήταν προδήλως αβάσιμη, το Δικαστήριο θεώρησε ότι τα επιχειρήματα που προβάλλονται σχετικά με την ένσταση αυτή εγείρουν ζητήματα που απαιτούν εξέταση της ουσίας της προσφυγής.
Διαπιστώνοντας περαιτέρω ότι η προσφυγή δεν ήταν προδήλως αβάσιμη ή απαράδεκτη για οποιονδήποτε άλλο λόγο που αναφέρεται στο άρθρο 35 της Σύμβασης, το Δικαστήριο την κήρυξε παραδεκτή.
Η ποινική καταδίκη του προσφεύγοντος συνιστά παρέμβαση στην άσκηση του δικαιώματός του στην ελευθερία της έκφρασης (βλέπε, τηρουμένων των αναλογιών, ÖmürÇağdaşErsoy). Η παρέμβαση αυτή είχε νομική βάση, συγκεκριμένα το άρθρο 125 του Ποινικού Κώδικα. Το Δικαστήριο μπορούσε επίσης να δεχθεί ότι η επέμβαση επιδίωκε, μεταξύ άλλων, τον νόμιμο σκοπό της προστασίας της υπόληψης ή των δικαιωμάτων άλλων (βλ. VedatŞorli κατά Τουρκίας, αριθ. 42048/19, § 42, 19 Οκτωβρίου 2021).
Όσον αφορά την αναγκαιότητα της επέμβασης, το Δικαστήριο υπενθύμισε τις γενικές αρχές σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής και της ελευθερίας της έκφρασης, οι οποίες συνοψίζονται, μεταξύ άλλων, στην απόφαση Couderc και HachetteFilipacchiAssociés κατά Γαλλίας ([GC], αριθ.προσφ. 40454/07, §§ 83-93, ΕΔΔΑ 2015 (αποσπάσματα)) και στην απόφαση Tarman κατά Τουρκίας της 21.11.2017 (αριθ. προσφ. 63903/10, §§ 36-38).
Στην προκειμένη περίπτωση, οι αποφάσεις των εθνικών δικαστηρίων δεν αποδείκνυαν ότι στάθμισαν ορθά το δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης έναντι του δικαιώματος του αντιδίκου στον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής, σύμφωνα με τα σχετικά κριτήρια που θεσπίζει η νομολογία του Δικαστηρίου (Couderc και HachetteFilipacchiAssociés, και Tarman, αμφότερες προαναφερθείσες). Το ποινικό δικαστήριο είχε απλώς αναφέρει ότι ο προσφεύγων είχε αποδώσει μια πράξη στον αντίδικο κατά τρόπο που να πλήττει την τιμή, την αξιοπρέπεια και την υπόληψή του. Το Συνταγματικό Δικαστήριο, από την πλευρά του, διατύπωσε τη γενική άποψη ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν υπήρξε παρέμβαση στα δικαιώματα και τις ελευθερίες που προβλέπονται στο Σύνταγμα και ότι, σε κάθε περίπτωση, η παρέμβαση αυτή δεν συνιστούσε παραβίαση. Το ΕΔΔΑ υπογράμμισε επίσης ότι από τις αποφάσεις των εθνικών δικαστηρίων απουσίαζε η ανάλυση της αναλογικότητας της ποινής του προστίμου που επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα. Θεώρησε ότι, εν πάση περιπτώσει, δεν υπήρχε εύλογη σχέση αναλογικότητας μεταξύ της παρέμβασης στην άσκηση του δικαιώματος του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης και του νόμιμου σκοπού της προστασίας της φήμης του θιγόμενου προσώπου.
Συνεπώς, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης του άρθρου 10 της Σύμβασης.
Δίκαιη Ικανοποίηση (Άρθρο 41)
Ο προσφεύγων δεν υπέβαλε, εντός της ταχθείσας προθεσμίας, αίτημα δίκαιης ικανοποίησης ούτε επανέλαβε το αίτημα που περιείχε η προσφυγή του. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο του Στρασβούργουέκρινε ότι δεν συντρέχει λόγος να του επιδικαστεί οποιοδήποτε ποσό εν προκειμένω (επιμέλεια: echrcaselaw.com).
