Μη εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων που ακύρωναν αποφάσεις διάλυσης ΜΚΟ. Καταδίκη για παραβιάσεις της ΕΣΔΑ
ΑΠΟΦΑΣΗ
Α.Ο. Falun Dafa κ.α. κατά Δημοκρατίας της Μολδαβίας της 29.06.2021 (αρ. προσφ. 29458/15)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Παραβίαση της ΕΣΔΑ λόγω μη εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων. Διάλυση ΜΚΟ που ασχολούντο με διαλογισμό γιατί είχαν ως σύμβολο την σβάστικα. Ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και ελευθερία σκέψης και συνείδησης.
Οι προσφεύγοντες είναι δύο μη κυβερνητικοί οργανισμοί που ασκούσαν το Falun Gong (άσκηση διαλογισμού απαγορευμένη στην Κίνα) και οι πρόεδρος και ιδρυτής αυτών. Τα εγχώρια δικαστήρια, αποφάσισαν τη διάλυση των ΜΚΟ για το λόγο ότι το έμβλημα τους είναι η σβάστικα και ότι προκαλούσαν μίσος και αναταραχή λόγω αυτού. Κατόπιν ασκηθείσας αναίρεσης το Ανώτατο Δικαστήριο, ακύρωσε τις αποφάσεις των κατώτερων δικαστηρίων και έκρινε παραβίαση των δικαιωμάτων των προσφευγόντων που κατοχυρώνονται από τα άρθρα 9 και 11 της ΕΣΔΑ, αλλά απέρριψε το αίτημα για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.
Η απόφαση όμως του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν έχει εκτελεστεί ακόμα με συνέπεια οι ΜΚΟ να μη διαθέτουν δικαίωμα άσκησης των δραστηριοτήτων τους.
Το ΕΔΔΑ δεν εξέτασε το θέμα επί της ουσίας γιατί ήδη είχε κριθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο του καθ΄ού κράτους η παραβίαση του άρθρου 9 και 11 της ΕΣΔΑ με την αιτιολογία ότι η απαγόρευση του συμβόλου και η διάλυση τους παραβίασαν το δικαίωμά τους στην ελευθερία σκέψης και συνείδησης και στο δικαίωμά τους στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και δεν ήταν απαραίτητη σε μία δημοκρατική κοινωνία γιατί δεν εξυπηρετούσε επιτακτική κοινωνική ανάγκη.
Δεδομένου ότι το Ανώτατο Δικαστήριο δεν απένειμε χρηματική ικανοποίηση στους προσφεύγοντες και το καθ΄ού κράτος δεν εκτέλεσε την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που ακύρωσε τις αποφάσεις για διάλυση των ΜΚΟ, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση των άρθρων 9 και 11 της Σύμβασης, και απέμεινε αποζημίωση το ποσό των 4.500 ευρώ.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 9,
Άρθρο 11
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι προσφεύγοντες είναι οι A.O. Falun Dafa, A.O. Qigong Falun Gong Moldova, Tatiana Chiriac και Dumitru Roman. Οι δύο πρώτοι προσφεύγοντες είναι δύο μη κυβερνητικοί οργανισμοί (ΜΚΟ) εγγεγραμμένοι στη Δημοκρατία της Μολδαβίας. Οι δύο τελευταίοι είναι Μολδαβοί και Ρουμάνοι υπήκοοι οι οποίοι γεννήθηκαν το 1970 και το 1965 αντίστοιχα και ζουν στο Chișinău. Είναι οι πρόεδροι και ιδρυτές των δύο πρώτων οργανισμών.
Οι παραπάνω ΜΚΟ είχαν ως αντικείμενο την άσκηση του Falun Gong, μιας πνευματικής άσκησης απαγορευμένη στην Κίνα, ο στόχος της οποίας είναι η επίτευξη πνευματικότητας μέσω ηθικής ορθότητας, ασκήσεων και διαλογισμού. Το διεθνές σύμβολο των οργανισμών και το σύμβολο που είναι καταχωρημένο στο Υπουργείο Δικαιοσύνης της Μολδαβίας είναι το Φάλουν, το οποίο απεικονίζεται από μια μεγάλη και τέσσερις μικρές κίτρινες αριστερόστροφες σβάστικες και τέσσερα μικρά σύμβολα yin-yang σε κόκκινο και πορτοκαλί φόντο.
Σε δύο διαφορετικές ημερομηνίες, ένας τρίτος ΜΚΟ κίνησε δικαστική διαδικασία εναντίον του Υπουργείου Δικαιοσύνης και των προσφευγόντων ΜΚΟ, ζητώντας την απαγόρευση του συμβόλου και τη διάλυσή τους με το επιχείρημα ότι είχαν την σβάστικα ως σύμβολο και ότι διέδιδαν το μίσος και προκαλούσαν κοινωνική αναταραχή. Οι προσφεύγοντες αντιτάχθηκαν σε αυτό, υποστηρίζοντας ότι το σύμβολό τους δεν ήταν ναζιστική σβάστικα και ότι είχε καταχωρηθεί σε περισσότερες από 80 χώρες σε όλο τον κόσμο. Αρνήθηκαν επίσης τις κατηγορίες σχετικά με τη πρόκληση μίσους και ταραχών και επικαλέστηκαν τα άρθρα 9 και 11 της ΕΣΔΑ.
Σε δύο αποφάσεις της 11.02.2015 και της 07.12.2016, τα εθνικά δικαστήρια έκαναν δεκτές τις αγωγές κατά του Υπουργείου Δικαιοσύνης και των προσφευγόντων ΜΚΟ, απαγόρευσαν το σύμβολό τους και διέταξαν τη διάλυσή τους. Κατά συνέπεια, το σύμβολο των προσφευγόντων οργανισμών συμπεριλήφθηκε στο Μητρώο Σημάτων Εξτρεμιστικής Φύσης με εντολή του Υπουργού Δικαιοσύνης.
Μετά την κοινοποίηση της παρούσας υπόθεσης στην κυβέρνηση, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος υπέβαλε Αιτήσεις Αναίρεσης, ζητώντας την ακύρωση των ανωτέρω δικαστικών αποφάσεων. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ζήτησε επίσης την αναγνώριση παραβίασης των άρθρων 9 και 11 της Σύμβασης και απονομή χρηματικής ικανοποίησης για ηθική βλάβη.
Στις 2 Οκτωβρίου και στις 27 Νοεμβρίου 2019, το Ανώτατο Δικαστήριο δέχθηκε τις Αιτήσεις Αναίρεσης του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, ακύρωσε τις επίμαχες αποφάσεις και διέταξε την επανεξέταση της ουσίας των υποθέσεων. Διαπίστωσε επίσης παραβίαση των δικαιωμάτων των προσφευγόντων που κατοχυρώνονται από τα άρθρα 9 και 11 της ΕΣΔΑ, αλλά απέρριψε το αίτημα του Κυβερνητικού Εκπροσώπου να τους απονεμηθεί χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.
Με τον τρόπο αυτό, το Ανώτατο Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η παρέμβαση στα δικαιώματα των προσφευγόντων που κατοχυρώνονται από τα άρθρα 9 και 11 της ΕΣΔΑ δεν ήταν απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία, διότι δεν αντιστοιχούσε σε επιτακτική κοινωνική ανάγκη. Διαπίστωσε επίσης ότι τα δικαστήρια που είχαν προηγουμένως εξετάσει την υπόθεση απέτυχαν να προβούν σε έλεγχο αναλογικότητας και δεν είχαν εξετάσει την αναγκαιότητα της παρέμβασης.
Στη συνέχεια, κατά την επανεξέταση της ουσίας των υποθέσεων, απορρίφθηκαν τελικά οι αγωγές που αφορούσαν την απαγόρευση του συμβόλου των προσφευγόντων και τη διάλυσή τους.
Μετά την ολοκλήρωση των ανωτέρω διαδικασιών, οι προσφεύγοντες ζήτησαν την εκτέλεση των ανωτέρω αποφάσεων. Συγκεκριμένα, ζήτησαν από τον Υπουργό Δικαιοσύνης να εξαιρέσει το σύμβολό τους από το Μητρώο Σημάτων Εξτρεμιστικής Φύσης. Ωστόσο, ο Υπουργός Δικαιοσύνης αρνήθηκε να εκδώσει μια τέτοια εντολή και οι δικαστικές αποφάσεις δεν έχουν εκτελεστεί ως σήμερα.
Οι προσφεύγοντες διαμαρτυρήθηκαν σύμφωνα με τα άρθρα 9 και 11 της Σύμβασης ότι η απαγόρευση του συμβόλου και η διάλυση των ΜΚΟ παραβίασαν το δικαίωμά τους στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας και το δικαίωμά τους στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Οι προσφεύγοντες ισχυρίστηκαν ότι τα δικαιώματά τους που κατοχυρώνονται από τα άρθρα 9 και 11 της Σύμβασης παραβιάστηκαν ως αποτέλεσμα της απαγόρευσης του συμβόλου τους και της διάλυσης των οργανισμών.
Η Κυβέρνηση επανέλαβε τη θέση τους ότι οι προσφεύγοντες είχαν απωλέσει το καθεστώς του θύματος ως αποτέλεσμα της έκδοσης των αποφάσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου της 02.10 και 27.11.2019 και της αναγνώρισης των παραβιάσεων των δικαιωμάτων τους που κατοχυρώνονται από τα άρθρα 9 και 11 τη Σύμβαση.
Η κυβέρνηση συμφώνησε ότι οι προσφεύγοντες υπέστησαν παραβίαση των δικαιωμάτων τους σύμφωνα με τα άρθρα 9 και 11 της ΕΣΔΑ. Η αναγνώρισή τους βασίζεται στη διαπίστωση παραβιάσεων από το Ανώτατο Δικαστήριο .
Λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογία του (βλ. ιδίως, Vajnai κατά Ουγγαρίας, αρ. προσφ. 33629/06, Association Rhino κ.α. κατά Ελβετίας της 11.10.2011, αριθ. προσφ. 48848/07 και Adana TAYAD κατά Τουρκία2 της 21.07.2020, αρ. προσφ.59835/10) το Δικαστήριο δεν διαπίστωσε κανένα λόγο για να απομακρυνθεί από το συμπέρασμα του Ανώτατου Δικαστηρίου και δεν θεώρησε απαραίτητο να επανεξετάσει το βάσιμο αυτών των καταγγελιών.
Δεδομένου ότι το Ανώτατο Δικαστήριο δεν απένειμε χρηματική ικανοποίηση στους προσφεύγοντες και η Κυβέρνηση δεν εκτέλεσε μέχρι έκδοσης της απόφασης του ΕΔΔΑ τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου, το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος σκέψης και συνείδησης (άρθρο 9) και του δικαιώματος του συνεταιρίζεσθαι (άρθρο11), η οποία προκύπτει από την απαγόρευση του συμβόλου των προσφευγόντων οργανώσεων και τη διάλυσή τους.
Δίκαιη Ικανοποίηση: το ΕΔΔΑ επιδίκασε ποσό 4.500 ευρώ για ηθική βλάβη και το ποσό 1.500 ευρώ για έξοδα και δαπάνες (επιμέλεια echrcaselaw.com).
