Μεροληψία πραγματογνώμονα λόγω της επαγγελματικής σχέσης που είχε με την αντίδικη πλευρά. Η απόρριψη του αιτήματος για εξαίρεση της έκθεσής του παραβίασε την ισότητα των όπλων
ΑΠΟΦΑΣΗ
Test-Achats κατά Βελγίου της 13.12.2022 (αρ. προσφ. 77039/12)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ισότητα των όπλων και δίκαιη δίκη.
Η προσφεύγουσα ένωση άσκησε αγωγή σε ασφαλιστική εταιρεία για μεταχείριση ηλικιωμένων ασφαλισμένων κατά παράβαση της αρχής απαγόρευσης των διακρίσεων. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο διέταξε πραγματογνωμοσύνη. Ο ορισθείς πραγματογνώμονας συνδεόταν με επαγγελματική σχέση με την αντίδικο ασφαλιστική εταιρεία. Το Εφετείο απέρριψε το αίτημα της προσφεύγουσας για εξαίρεση της έκθεσης πραγματογνωμοσύνης. Άσκησε καταγγελία για παραβίαση της ισότητας των όπλων και της αρχής της αντιδικίας.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε ότι η ύπαρξη αυτής της επαγγελματικής σχέσης θα μπορούσε να προκαλέσει δικαιολογημένες ανησυχίες ως προς την μεροληψία του πραγματογνώμονα και, κατά συνέπεια, της δικαστικής διαδικασίας στο σύνολό της. Έχοντας υπόψη, τον αποφασιστικό αντίκτυπο της έκθεσης εμπειρογνωμόνων σε αυτές τις διαδικασίες και την απόρριψη του αιτήματος της προσφεύγουσας για εξαίρεση της έκθεσης, το Δικαστήριο έκρινε ότι η διαδικασία δεν ήταν σύμφωνη με την αρχή της ισότητας των όπλων. Συνεπώς, διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης.
Όσον αφορά την αρχή της αντιδικίας, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι τα επιχειρήματα των διαδίκων εξετάστηκαν στην έκθεση του πραγματογνώμονα στο βαθμό που σχετίζονταν με το έργο που του ανατέθηκε και δόθηκαν απαντήσεις στα σχετικά ερωτήματα. Ως εκ τούτου έκρινε ότι δεν παραβιάστηκε η αρχή της αντιδικίας.
Το Δικαστήριο επιδίκασε στην προσφεύγουσα ένωση 4.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 4.000 ευρώ για έξοδα.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6 παρ. 1
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΙΑΚΑ
Η προσφεύγουσα ένωση, Test-Achats, είναι μια ένωση εγγεγραμμένη στο Βέλγιο. Ο στόχος της, όπως αναφέρεται στο καταστατικό, είναι η προάσπιση και η εκπροσώπηση των συμφερόντων των καταναλωτών και η διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εν γένει και για την καταπολέμηση κάθε μορφής διακρίσεων.
Το 2004 η Test-Achats άσκησε αγωγή κατά μιας ασφαλιστικής εταιρείας, ζητώντας να εγκαταλείψει πρακτικές οι οποίες η προσφεύγουσα ένωση θεώρησε ότι εισάγουν διακρίσεις σε βάρος ορισμένων ασφαλισμένων λόγω της ηλικίας τους. Το 2005 ο Πρόεδρος του Εμπορικού Δικαστηρίου των Βρυξελλών έκανε δεκτή την αγωγή της.
Η ασφαλιστική εταιρεία άσκησε έφεση.
Το 2006 το Εφετείο των Βρυξελλών διέταξε μια πρόσθετη έκθεση πραγματογνωμοσύνης και διόρισε εμπειρογνώμονα, ο οποίος υπέβαλε την τελική του έκθεση το 2008. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας η Test-Achats αμφισβήτησε την ουδετερότητα του οριζόμενου από το δικαστήριο πραγματογνώμονα.
Ειδικότερα, υποστήριξε ότι ενώ η υπόθεσή της εκκρεμούσε ενώπιον του εφετείου, είχε συναφθεί εταιρική σχέση το 2009 μεταξύ του αντιδίκου και ενός πανεπιστημιακού ινστιτούτου υπό την προεδρία του ίδιου εμπειρογνώμονα. Ζήτησε η έκθεση πραγματογνωμοσύνης που υποβλήθηκε στις 10 Απριλίου 2008 να αποκλειστεί από τη διαδικασία.
Το 2010 το εφετείο ακύρωσε την απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου και απέρριψε την αξίωση της Test-Achats, διαπιστώνοντας ότι υπήρχε αντικειμενική και εύλογη αιτία για τη διαφορετική μεταχείριση από την ασφαλιστική εταιρεία. Κατά την έκδοση της απόφασής του, το εφετείο επικαλέστηκε, ειδικότερα, την πρόσθετη έκθεση εμπειρογνωμόνων που υποβλήθηκε από τον εμπειρογνώμονα του οποίου η ουδετερότητα αμφισβητήθηκε από την Test-Achats. Το εφετείο έκρινε επίσης ότι ο πραγματογνώμονας είχε απαντήσει επί της ουσίας στα ερωτήματα που έθεσαν τα μέρη που σχετίζονταν με το έργο που του είχε ζητηθεί να εκτελέσει.
Το 2012 το Ακυρωτικό Δικαστήριο απέρριψε δύο αναιρέσεις που υποβλήθηκαν από την Test-Achats.
Η ένωση άσκησε καταγγελία για παραβίαση του άρθρου 6 (δικαίωμα σε δίκαιη ακρόαση) της ΕΣΔΑ όσον αφορά την αρχή της ισότητας των όπλων, και όσον αφορά την αρχή της αντιδικίας.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 6 (δικαίωμα σε δίκαιη ακρόαση / αρχή της ισότητας των όπλων)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η ύπαρξη αυτής της εταιρικής σχέσης θα μπορούσε αναγκαστικά να προκαλέσει αντικειμενικά δικαιολογημένες αμφιβολίες από την πλευρά της Test-Achats ως προς τη δίκαιη διαδικασία της έκθεσης πραγματογνωμοσύνης και, κατά συνέπεια, της δικαστικής διαδικασίας στο σύνολό της. Αυτό ήταν ιδιαίτερα αληθές δεδομένου ότι, ακυρώνοντας την απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, το εφετείο είχε βασίσει τα πορίσματά του αποφασιστικά επί της επίδικης έκθεσης, αν και η προσφεύγουσα ένωση είχε ρητά ζητήσει να εξαιρεθεί η έκθεση. Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο σημείωσε ότι η Test-Achats είχε την ευκαιρία να ασκήσει κριτική επί του περιεχομένου και επί της μορφής της πραγματογνωμοσύνης ενώπιον του εφετείου. Ωστόσο, έχοντας υπόψη τη φύση της σχέσης μεταξύ του πραγματογνώμονα και του αντιπάλου της Test-Achats στη διαδικασία, τον αποφασιστικό αντίκτυπο της έκθεσης εμπειρογνωμόνων σε αυτές τις διαδικασίες και την απόρριψη του αιτήματος της Test-Achats για εξαίρεση της έκθεσης, οι παραπάνω σκέψεις ήταν επαρκείς για να διαπιστώσει το Δικαστήριο ότι η διαδικασία δεν ήταν σύμφωνη με την αρχή της ισότητας των όπλων.
Συνεπώς, διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης.
Άρθρο 6 (δικαίωμα σε δίκαιη ακρόαση / αρχή της αντιδικίας)
Η Test-Achats υποστήριξε ότι ο πραγματογνώμονας δεν είχε απαντήσει σε ορισμένες ερωτήσεις που έθεσε.
Σε αυτό το σημείο, το εφετείο είχε σημειώσει ότι ο πραγματογνώμονας είχε απαντήσει ότι ορισμένες από τις ερωτήσεις που έθεσε η προσφεύγουσα δεν είχαν σχέση με το έργο που του είχε ανατεθεί.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι τα ερωτήματα είχαν σταλεί στον πραγματογνώμονα, ο οποίος είχε δώσει εξηγήσεις γιατί δεν έκρινε σκόπιμο να απαντήσει. Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το άρθρο 6 § 1 δεν υποχρέωνε τα δικαστήρια να απαντούν λεπτομερώς σε κάθε επιχείρημα που προβάλλεται. Αυτό αφορούσε ιδιαίτερα τους εμπειρογνώμονες.
Επιπλέον, το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι η Test-Achats είχε την ευκαιρία να επικρίνει το περιεχόμενο και τη μορφή της έκθεσης εμπειρογνωμόνων ενώπιον του εφετείου. Το δικαστήριο αυτό είχε διαπιστώσει ότι τα επιχειρήματα των διαδίκων εξετάστηκαν στην έκθεση του πραγματογνώμονα στο βαθμό που σχετίζονταν με το έργο που του ανατέθηκε. Σημείωσε ότι το εν λόγω σκεπτικό είχε τότε επικυρωθεί από το Ακυρωτικό Δικαστήριο. Το Δικαστήριο δεν είδε κανένα ισχυρό λόγο να υποκαταστήσει την άποψή του με εκείνη των εθνικών δικαστηρίων στο σημείο αυτό. Οι εκτιμήσεις ήταν επαρκείς ώστε το Δικαστήριο να συμπεράνει ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης όσον αφορά την αρχή της αντιδικίας.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο επιδίκασε στην προσφεύγουσα ένωση 4.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 4.000 ευρώ για έξοδα (επιμέλεια echrcaselaw.com).
