Καταδίκη για φτύσιμο διαδηλωτή σε πορτραίτο του Προέδρου Πούτιν! Παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Karuyev κατά Ρωσίας της 18.01.2022 (αρ. προσφ. 4161/13)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Φτύσιμο σε πορτραίτο του Προέδρου της Ρωσίας Πούτιν. Ποινική καταδίκη. Ελευθερία της έκφρασης.
Ο προσφεύγων, Ρώσος υπήκοος, συμμετείχε σε μια εκδήλωση που είχε σκοπό να εκφράσει την ελπίδα για το τέλος στη διακυβέρνηση του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν.
Συγκεκριμένα, διαδηλωτές τοποθέτησαν ένα πορτρέτο του Προέδρου της Ρωσίας έξω από ένα δημόσιο κέντρο υποδοχής στο Cheboksary, βάζοντας δύο γαρύφαλλα μπροστά, για να σηματοδοτήσουν τα χρόνια του στην εξουσία – αντικατοπτρίζοντας τη ρωσική παράδοση να αφήνει κάποιος λουλούδια σε ταφόπλακα δίπλα στην εικόνα του νεκρού.
Ο προσφεύγων 30 λεπτά αργότερα έφτυσε το πορτρέτο. Συνελήφθη τέσσερις ώρες αργότερα και στη συνέχεια καταδικάστηκε για παραβίαση της δημόσιας τάξης και του επιβλήθηκε κράτηση 15 ημερών. Τα εθνικά δικαστήρια ουσιαστικά αποφάνθηκαν ότι είχε δείξει «κατάφωρη ασέβεια προς την κοινωνία» υποβιβάζοντας «την τιμή και την αξιοπρέπεια του λαϊκά εκλεγμένου Προέδρου της Ρωσίας».
Βασιζόμενος στο άρθρο 10 (ελευθερία της έκφρασης) της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων υποστήριξε ότι η πράξη του ήταν έκφραση πολιτικής αντίθεσης και ότι ο πραγματικός σκοπός της καταδίκης του ήταν η επιθυμία καταστολής κάθε κριτικής στον Πρόεδρο Πούτιν.
Η Κυβέρνηση υποστήριξε ότι η σύλληψη του προσφεύγοντος συνιστούσε ανήθικη συμπεριφορά και ότι έγινε με γνώμονα την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε, τι η πράξη του προσφεύγοντος στο πορτρέτο ενός πολιτικού στον απόηχο της επανεκλογής του ήταν έκφραση πολιτικής άποψης. Στο πλαίσιο αυτό, η καταδίκη του προσφεύγοντος καθώς και η 15ήμερη κράτησή του ισοδυναμούσε με παρέμβαση στην ελευθερία της έκφρασης.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ) και επιδίκασε στον προσφεύγοντα 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 2.400 ευρώ για έξοδα.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Dmitriy Sergeyevich Karuyev, είναι Ρώσος υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1992 και ζει στο Cheboksary (Ρωσία).
Στις 6 Μαΐου 2012, ο προσφεύγων, μαζί με άλλους διαδηλωτές, συμμετείχε σε εκδήλωση που είχε σκοπό να εκφράσει την επιθυμία και την ελπίδα για το τέλος της εξουσίας του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν. Συγκεκριμένα, τοποθέτησαν ένα πορτρέτο του Προέδρου της Ρωσίας έξω από ένα δημόσιο κέντρο υποδοχής στο Cheboksary, τοποθετώντας μπροστά στο πορτραίτο του δύο γαρύφαλλα, για να σηματοδοτήσουν τα χρόνια του στην εξουσία – αντικατοπτρίζοντας την ρωσική παράδοση να αφήνει κάποιος λουλούδια σε ταφόπλακα δίπλα στην εικόνα του νεκρού. Ο προσφεύγων μετά από 30 λεπτά έφτυσε το προεδρικό πορτρέτο.
Συνελήφθη τέσσερις ώρες αργότερα και στη συνέχεια καταδικάστηκε για παραβίαση της δημόσιας τάξης και του επιβλήθηκε κράτηση 15 ημερών. Τα δικαστήρια ουσιαστικά αποφάνθηκαν ότι είχε δείξει «κατάφωρη ασέβεια προς την κοινωνία» υποβιβάζοντας «την τιμή και την αξιοπρέπεια του λαϊκά εκλεγμένου Προέδρου της Ρωσίας».
Βασιζόμενος στο άρθρο 10 (ελευθερία της έκφρασης) της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων υποστήριξε ότι η πράξη του ήταν έκφραση της πολιτικής του αντίθεσης και ότι ο πραγματικός σκοπός της καταδίκης του ήταν η επιθυμία καταστολής κάθε κριτικής στον Πρόεδρο Πούτιν.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Η κυβέρνηση υποστήριξε, αφενός, ότι το φτύσιμο στο πορτρέτο του Προέδρου της Ρωσίας ήταν ένα είδος ανήθικης συμπεριφοράς και ότι η καταδίκη του προσφεύγοντος ήταν απαραίτητη για την πρόληψη της διαταραχής.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου έκρινε, από την άλλη πλευρά, ότι η πράξη του προσφεύγοντος στο πορτρέτο ενός πολιτικού στον απόηχο της επανεκλογής του ήταν έκφραση πολιτικής άποψης. Στο πλαίσιο αυτό, η καταδίκη του προσφεύγοντος καθώς και η 15ήμερη κράτησή του ισοδυναμούσε με παρέμβαση στην ελευθερία της έκφρασης.
Επιπλέον, το Δικαστήριο δεν πείστηκε ότι τα στοιχεία του αδικήματος σύμφωνα με το άρθρο 20.1 § 1, διάταξη σύμφωνα με την οποία είχε ασκηθεί δίωξη στον προσφεύγοντα, ίσχυαν στην περίπτωσή του. Το κύριο στοιχείο «παραβίασης της δημόσιας τάξης που εκδηλώνει κατάφωρη ασέβεια προς την κοινωνία» έπρεπε να συνοδεύεται από την απόδειξη χρήσης άσεμνης γλώσσας, παρενόχλησης ή καταστροφής ή βλάβης περιουσίας. Ωστόσο, οι εγχώριες αρχές δεν είχαν προσκομίσει κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι η διαδήλωση είχε προκαλέσει δημόσια αναστάτωση ή οργή από παρευρισκόμενους και περαστικούς. Επί των γεγονότων, η διαδήλωση στην οποία συμμετείχε ο προσφεύγων ήταν ουσιαστικά ειρηνική. Πράγματι, οι αστυνομικοί που ήταν παρόντες κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης δεν έκριναν ότι υπήρχε λόγος να παρέμβουν και ο προσφεύγων συνελήφθη τέσσερις ώρες αργότερα.
Ως εκ τούτου, η δίωξη του προσφεύγοντος δεν είχε σαφή και προβλέψιμη βάση στο εσωτερικό δίκαιο και η καταδίκη του δεν «οριζόταν από το νόμο» κατά την έννοια της ΕΣΔΑ.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρου 10).
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου επιδίκασε, με 6 ψήφους έναντι 1, στον προσφεύγοντα 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 2.400 ευρώ για έξοδα και δαπάνες (επιμέλεια: echrcaselaw.com).
