Η διαφορετική μεταχείριση, για χορήγηση ιθαγένειας, μεταξύ αδελφών ανάλογα με την ημερομηνία γέννησης δεν συνιστά διάκριση
ΑΠΟΦΑΣΗ
Zeggai κατά Γαλλίας της 13.10.2022 (αρ. προσφ. 12456/19)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο προσφεύγων υπέβαλε αίτηση για πιστοποιητικό γαλλικής ιθαγένειας, η οποία απορρίφθηκε. Ο ίδιος γεννήθηκε στη Γαλλία, πριν από την ανεξαρτησία της Αλγερίας, από γονείς που εκείνη την εποχή ήταν Γάλλοι υπήκοοι. Ζούσε στη Γαλλία με τους αδερφούς και τις αδερφές του, οι οποίοι γεννήθηκαν μετά την ανεξαρτησία της Αλγερίας, και οι οποίοι απέκτησαν την γαλλική υπηκοότητα. Στο παρελθόν είχε στην κατοχή του γαλλική ταυτότητα και κάρτα ψηφοφόρου, που του χορηγήθηκε κατά λάθος από τις γαλλικές αρχές.
Επικαλούμενος το άρθρο 14 (απαγόρευση των διακρίσεων) σε συνδυασμό με το άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής), ο προσφεύγων υποστήριξε ιδίως ότι είχε πέσει θύμα διάκρισης μεταξύ ατόμων που γεννήθηκαν στη Γαλλία από γονείς γαλλικής καταγωγής πριν από την ανεξαρτησία της Αλγερίας και ατόμων που γεννήθηκαν στη Γαλλία από γονείς γαλλικής καταγωγής μετά την ανεξαρτησία της Αλγερίας, όπως τα αδέρφια του.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι γονείς του, οι οποίοι γεννήθηκαν στη Γαλλική Αλγερία, δεν είχαν κάνει χρήση της δυνατότητας αναγνώρισης ως Γάλλων υπηκόων μέσω υπογραφής δήλωσης αναγνώρισης. Δεν είχε κανένα λόγο να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της διάκρισης μεταξύ των ανήλικων τέκνων που υπάγονταν στο τοπικό καθεστώς της Αλγερίας ανάλογα με την ημερομηνία γέννησής τους, δηλαδή πριν ή μετά την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Αλγερίας. Έκρινε ότι αυτή η διάκριση, εκείνη την εποχή, ήταν κατάλληλη για τον νόμιμο στόχο που επιδιώκονταν, ήτοι τα ανήλικα παιδιά να έχουν αυτόματα το ίδιο καθεστώς με τους γονείς τους αναφορικά με την Γαλλική υπηκοότητα, λαμβάνοντας υπόψη το ερώτημα αν οι γονείς τους παρέμειναν Γάλλοι υπήκοοι, ακριβώς λόγω της ανεξαρτησίας της Αλγερίας.
Το Δικαστήριο παρατήρησε περαιτέρω ότι η διαφορετική μεταχείριση μεταξύ του προσφεύγοντος και των αδελφών του δεν αφορούσε στην αρχή της πρόσβασης στη γαλλική ιθαγένεια αλλά στους τρόπους πρόσβασης σε αυτήν. Ενώ επισημαίνει ότι το εναγόμενο κράτος είχε κάνει λάθος κατά την έκδοση δελτίου ταυτότητας και εκλογικής κάρτας σε άτομο που δεν είχε πλέον γαλλική υπηκοότητα, διαπίστωσε ότι αυτό το θέμα δεν είχε καμία σχέση με το ερώτημα που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου σχετικά με το εάν η διαφορετική μεταχείριση την οποία επικαλείται ο προσφεύγων ενέχει διακρίσεις.
Έχοντας υπόψη το ευρύ περιθώριο εκτίμησης που παρέχεται στο εναγόμενο κράτος, το ΕΔΔΑ δέχθηκε ότι τα μέτρα που λήφθηκαν ήταν ανάλογα με τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό. Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η διαφορετική μεταχείριση που κατήγγειλε ο προσφεύγων, στην απόλαυση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής του ζωής, είχε επομένως βασιστεί σε αντικειμενική και λογική αιτιολόγηση. Συνεπώς δεν διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 14 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 14,
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Mohamed Zeggai, γεννήθηκε το 1956 και ζει στη Χάβρη. Γεννήθηκε στη Γαλλία, όπου ζει έκτοτε. Οι γονείς του γεννήθηκαν το 1926 και 1936 στη γαλλική Αλγερία και είχε γαλλική υπηκοότητα εκ γενετής.
Μέχρι την ημερομηνία της ανεξαρτησίας της Αλγερίας, στις 5 Ιουλίου 1962, όλα τα άτομα που γεννήθηκαν στη γαλλική επικράτεια της Αλγερίας είχαν γαλλική υπηκοότητα. Σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός υπαγόταν στην τοπική νομοθεσία (ισλαμικός νόμος). Όσοι είχαν υποβάλει ειδική αίτηση για το σκοπό αυτό ενώπιον δικαστηρίου τους χορηγήθηκε καθεστώς γαλλικού δικαίου (γαλλικός Αστικός Κώδικας).
Σύμφωνα με το Διάταγμα αριθ. 62-825 της 21 Ιουλίου 1962 και το Ν. 66-945 της 20 Δεκεμβρίου 1966 για την τροποποίηση του εν λόγω διατάγματος, άτομα που υπάγονταν στο Γαλλικό καθεστώς και διέμεναν στην Αλγερία την ημερομηνία της επίσημης ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων της ψηφοφορίας αυτοδιάθεσης διατήρησαν την γαλλική τους ιθαγένεια, ανεξάρτητα από την κατάστασή τους όσον αφορά την Αλγερινή ιθαγένεια. Άτομα από την Αλγερία, που υπάγονταν στο τοπικό καθεστώς καθώς και στα παιδιά τους, προσφέρθηκε η δυνατότητα, στη Γαλλία, να αποκτήσουν αναγνώριση της γαλλικής ιθαγένειας με την υπογραφή σχετικής δήλωσης. Αυτή η επιλογή παρέμεινε ανοιχτή σε αυτούς μέχρι τις 23 Μαρτίου 1967.
Ο προσφεύγων έλαβε γαλλικό δελτίο ταυτότητας και εκλογικό δελτίο το 2005. Στις 13 Δεκεμβρίου 2011, ο Γραμματέας του Περιφερειακού Δικαστηρίου της Χάβρης απέρριψε το αίτημά του για την χορήγηση πιστοποιητικού γαλλικής ιθαγένειας.
Στις 20 Νοεμβρίου 2012 ο Υπουργός Δικαιοσύνης, στον οποίο ο προσφεύγων είχε καταθέσει διοικητική προσφυγή, επικύρωσε την απόρριψη αυτή και του πρότεινε να υποβάλει αίτηση στον Υπουργό Εσωτερικών για την επαναφορά της γαλλικής του ιθαγένειας με διάταγμα.
Στις 31 Ιουλίου 2012 ο προσφεύγων υπέβαλε εκ νέου αίτηση για πιστοποιητικό γαλλικής ιθαγένειας με βάση την απόκτηση της γαλλικής υπηκοότητας από τη γέννησή του και τη διαμονή του στη Γαλλία. Του αρνήθηκαν και πάλι το πιστοποιητικό με το σκεπτικό ότι το άρθρο 44 του Κώδικα Γαλλικής Ιθαγένειας δεν ίσχυε για αυτόν αφού, πρώτον, ο ίδιος δεν είχε γεννηθεί από αλλοδαπούς γονείς και, δεύτερον, ενέπιπτε στις ειδικές διατάξεις του Διατάγματος αρ. 62-825 της 21 Ιουλίου 1962.
Στις 18 Φεβρουαρίου 2014 ο προσφεύγων άσκησε αγωγή ενώπιον του Πρωτοδικείου της Λιλ με σκοπό να διεκδικήσει τη γαλλική ιθαγένεια. Σε απόφαση της 3ης Νοεμβρίου 2015 το δικαστήριο κήρυξε την αίτησή του παραδεκτή και την απέρριψε. Ο προσφεύγων άσκησε έφεση στο Εφετείο Douai. Με απόφαση της 15 Δεκεμβρίου 2016, το Εφετείο επικύρωσε την απόφαση της 3 Νοεμβρίου 2015.
Ο προσφεύγων άσκησε αναίρεση κατά της απόφασης της 15 Δεκεμβρίου 2016 και το Ακυρωτικό Δικαστήριο απέρριψε την αναίρεση με απόφαση της 05 Σεπτεμβρίου 2018.
Αφού τον προσέγγισε ο προσφεύγων, ο Υπουργός Εσωτερικών του υπενθύμισε με επιστολή του με ημερομηνία 10 Νοεμβρίου 2020 ότι είχε τη δυνατότητα να ζητήσει την επανένταξή του ως Γάλλος υπήκοος, αναφέροντας ότι η κυβέρνηση είχε ζητήσει, με οδηγία της 25 Οκτωβρίου 2016, από τους Νομάρχες να επιστήσουν ιδιαίτερη προσοχή στην εξέταση των αιτημάτων που υποβάλλονται από άτομα στην κατάστασή του. Ομοίως, ο Υπουργός Δικαιοσύνης, τον οποίο είχε επίσης προσεγγίσει ο προσφεύγων, του υπενθύμισε αυτή τη δυνατότητα σε επιστολή της 1ης Δεκεμβρίου 2020.
ΤΟ ΣΤΡΑΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 14 σε συνδυασμό με το άρθρο 8
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι η διαφορετική μεταχείριση για την οποία παραπονέθηκε ο προσφεύγων αφορούσαν άτομα που γεννήθηκαν στη Γαλλία των οποίων οι γονείς είχαν γεννηθεί Γάλλοι στο γαλλικό έδαφος της Αλγερίας.
Οι εν λόγω γονείς είχαν περιέλθει στο τοπικό καθεστώς και είχαν απωλέσει τη γαλλική ιθαγένεια μετά την ανεξαρτησία της Αλγερίας επειδή δεν είχαν υπογράψει δήλωση αναγνώρισης της γαλλικής υπηκοότητας και τα παιδιά τους είχαν επομένως διαφορετική μεταχείριση ανάλογα με το αν είχαν γεννηθεί πριν ή μετά την ανεξαρτησία. Η διαφοροποίηση που κατήγγειλε ο προσφεύγων σχετίζεται επομένως με τις συνθήκες γέννησης και, πιο συγκεκριμένα, με την ημερομηνία γέννησης.
Εκτός από το γεγονός ότι είχε γεννηθεί πριν από την ανεξαρτησία της Αλγερίας, ενώ τα αδέρφια του και οι αδερφές είχαν γεννηθεί μετά από εκείνη την ημερομηνία, όταν οι γονείς τους δεν είχαν πλέον γαλλική υπηκοότητα, ο προσφεύγων βρισκόταν σε παρόμοια κατάσταση με τη δική τους όσον αφορά τις συνθήκες γέννησής του. Είχαν όλοι γεννηθεί στην ηπειρωτική Γαλλία από τους ίδιους γονείς, οι οποίοι είχαν γεννηθεί Γάλλοι στη γαλλική επικράτεια της Αλγερίας. Επομένως, οι ομοιότητες μεταξύ της κατάστασης του προσφεύγοντος και των αδελφών του φάνηκε να υπερισχύει των όποιων διαφορών.
Όσον αφορά τον σκοπό της διαφορετικής μεταχείρισης μεταξύ προσφεύγοντος και των αδελφών του, μπορούσε να φανεί από τις παρατηρήσεις της Κυβέρνησης ότι, στο πλαίσιο της προσχώρησης της ανεξαρτησίας της Αλγερίας, η πολιτική που υιοθετήθηκε είχε επιδιώξει να διατηρήσει την οικογενειακή ενότητα κατά τη στιγμή της μεταφοράς της κυριαρχίας διασφαλίζοντας ότι τα ανήλικα τέκνα υιοθετούν αυτόματα το καθεστώς των γονέων τους όσον αφορά την Γαλλική υπηκοότητα. Η Γαλλία είχε αποφασίσει εκείνη την εποχή, στο πλαίσιο της κυριαρχικής της διακριτικής ευχέρειας, να αφήσει στην διακριτική ευχέρεια των ατόμων, την επιλογή για διατήρηση ή όχι της γαλλικής ιθαγένειας. Επιπλέον, εκτιμήσεις ασφάλειας δικαίου δικαιολογούσαν τον προσωρινό χαρακτήρα του μηχανισμού που εισήχθη το 1962.
Το Δικαστήριο δεν είδε κανένα λόγο να αμφισβητήσει τη νομιμότητα της διάκρισης μεταξύ των ανήλικων τέκνων ατόμων που υπάγονταν στο τοπικό αστικό καθεστώς της Αλγερίας ανάλογα με την ημερομηνία της γέννησης του παιδιού, δηλαδή πριν ή μετά την ανεξαρτησία της Αλγερίας. Διαπίστωσε ότι αυτή η διάκριση, την εποχή εκείνη, ήταν κατάλληλη για τον επιδιωκόμενο νόμιμο σκοπό, δηλαδή να διασφαλίσει ότι τα ανήλικα τέκνα θα είχαν αυτομάτως το ίδιο καθεστώς με τους γονείς τους όσον αφορά τη γαλλική ιθαγένεια λαμβάνοντας υπόψη ότι το ερώτημα αν οι γονείς τους παρέμειναν Γάλλοι υπήκοοι είχε προκύψει ακριβώς λόγω της ανεξαρτησίας της Αλγερίας.
Όσον αφορά τον αντίκτυπο στην κατάσταση του ίδιου του προσφεύγοντος, το γαλλικό δίκαιο του προσέφερε διάφορους τρόπους μέσω των οποίων θα μπορούσε να ανακτήσει τη γαλλική του ιθαγένεια: με δήλωση που αποδεικνύει την επιθυμία απόκτησης της γαλλικής υπηκοότητας, με πολιτογράφηση και με επαναφορά του ως Γάλλος υπήκοος. Το Δικαστήριο σημείωσε ειδικότερα ότι η τρίτη από αυτές τις επιλογές, την οποία ο Υπουργός Δικαιοσύνης, ο Υπουργός Εσωτερικών και το Εφετείο του Douai είχαν προτείνει στον προσφεύγοντα, φάνηκε να είναι ιδιαίτερα προσαρμοσμένη στην κατάστασή του.
Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης ότι, σε υπόμνημα της 25 Οκτωβρίου 2016, ο Υπουργός Εσωτερικών επέστησε την προσοχή των Νομαρχών στον χειρισμό των αιτήσεων για επαναφορά της γαλλικής υπηκοότητας που υποβάλλονται από πρόσωπα που, όπως ο προσφεύγων, γεννήθηκαν στη Γαλλία πριν από την 1η Ιανουαρίου 1963 από γονείς που είχαν γεννηθεί Γάλλοι στη γαλλική επικράτεια της Αλγερίας, υπαγόμενοι στο τοπικό αστικό καθεστώς κατάσταση, και που είχαν χάσει τη γαλλική υπηκοότητα καθώς δεν είχαν υπογράψει δήλωση αναγνώρισης της γαλλικής υπηκοότητας πριν από τις 22 Μαρτίου 1967.
Έχοντας υπόψη τα έγγραφα της δικογραφίας και ειδικότερα το υπόμνημα του 2016 του Υπ. Εσωτερικών και τις παρατηρήσεις της Κυβέρνησης, το Δικαστήριο, σημειώνοντας ότι τέτοιες διαδικασίες δε θα έπρεπε να χαρακτηριστούν εκπρόθεσμες, δεν αμφισβήτησε ότι, εάν ο προσφεύγων αποφάσιζε να υποβάλει αίτηση για την επανένταξή του ως Γάλλος υπήκοος, όπως εισηγήθηκε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, ο Υπουργός Εσωτερικών και στο Εφετείο Douai, οι εθνικές αρχές θα έπρεπε να διεκπεραιώσουν την αίτησή του ταχέως.
Το Δικαστήριο παρατήρησε περαιτέρω ότι η διαφορετική μεταχείριση μεταξύ του προσφεύγοντος και των αδελφών του δεν σχετιζόταν με την αρχή της πρόσβασης στη γαλλική ιθαγένεια αλλά με τους διαθέσιμους τρόπους για μια τέτοια πρόσβαση, μειώνοντας έτσι σημαντικά τον αντίκτυπό του στο δικαίωμα σε σεβασμό της ιδιωτικής ζωής. Επισημαίνοντας ότι το εναγόμενο κράτος έπραξε λάθος κατά την έκδοση δελτίου ταυτότητας και κάρτας ψηφοφόρου σε άτομο που δεν είχε πλέον γαλλική υπηκοότητα, διαπίστωσε ότι αυτό το θέμα δεν επηρέασε το ερώτημα που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου για το αν η καταγγελθείσα διαφορετική μεταχείριση του προσφεύγοντος είχε εισάγει διακρίσεις, ανεξάρτητα από τις συνέπειες αυτού του λάθους στο δικαίωμα του προσφεύγοντος στο σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής.
Έχοντας υπόψη το ευρύ περιθώριο εκτίμησης που παρέχεται στο εναγόμενο κράτος, το Δικαστήριο δέχθηκε ότι τα μέτρα που ελήφθησαν ήταν ανάλογα με τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό. Η διαφορετική μεταχείριση για την οποία παραπονέθηκε ο προσφεύγων, όσον αφορά την απόλαυση του δικαιώματός του για σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής, επομένως, βασίστηκε σε μια αντικειμενική και λογική αιτιολόγηση.
Το ΕΔΔΑ δεν διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 14 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ (επιμέλεια: echrcaselaw.com).
