Αναίτια και απροειδοποίητη έρευνα σε κατοικία Ρομά! Παραβίαση δικαιώματος σεβασμού της κατοικίας!
ΑΠΟΦΑΣΗ
L.F. κατά Ουγγαρίας της 19.05.2022 (αρ. προσφ. 621/14)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Προστασία δικαιώματος σεβασμού κατοικίας από αυθαίρετες έρευνες των αρχών.
Ο προσφεύγων και η οικογένεια του, τα μέλη της οποίας συνέχισαν την υπόθεση λόγω θανάτου του πρώτου, ανήκουν στην κοινότητα των Ρομά. Σε ανύποπτο χρόνο αρμόδιοι υπάλληλοι του Δήμου εισέβαλαν στο σπίτι τους για επιθεώρηση – έρευνα χωρίς καμία αιτιολογία. Ο προσφεύγων προσέφυγε στα εγχώρια δικαστήρια. Οι αιτιάσεις του απορρίφθηκαν με την αιτιολογία ότι η έρευνα έγινε για πολεοδομικό έλεγχο και για διασταύρωση στοιχείων λόγω χορήγησης στεγαστικού επιδόματος. Ο αποβιώσας προσφεύγων άσκησε προσφυγή για παραβίαση της κατοικίας του και για ρατσιστικά κίνητρα.
Το ΕΔΔΑ αφού εξέτασε την υπόθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πολεοδομικοί κανονισμοί που επικαλέστηκαν οι εγχώριες αρχές δεν είχαν εφαρμογή. Περαιτέρω διαπίστωσε ότι και οι διατάξεις σχετικά με τις προϋποθέσεις χορήγησης στεγαστικού επιδόματος, δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν ως νομική βάση για την έλεγχο – επιθεώρηση γιατί την επίδικη χρονική περίοδο το επίδομα είχε χορηγηθεί κατόπιν ελέγχου των απαιτούμενων κριτηρίων.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η παρέμβαση στο δικαίωμα σεβασμού της κατοικίας του προσφεύγοντος δεν ήταν «σύμφωνη με το νόμο», κατά παράβαση του άρθρου 8, και επιδίκασε ποσό 4.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 3.956 ευρώ για έξοδα.
Όσον αφορά την διακριτική μεταχείριση λόγω του ότι ανήκε στην κοινότητα των Ρομά, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι για το θέμα αυτό δεν είχε εξαντλήσει τα εγχώρια ένδικα μέσα.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, ο κ. L.F., που απεβίωσε μετά την άσκηση προσφυγής, ήταν Ούγγρος υπήκοος. Γεννήθηκε το 1956 και ζούσε στο Gyöngyöspata (Ουγγαρία). Οι νόμιμοι κληρονόμοι του, σύζυγος και παιδιά, υπεισήλθαν στην υπόθεση για λογαριασμό του.
Στις 13 Οκτωβρίου 2011 μέλη αντιπροσωπείας του δήμου συνοδευόμενοι από την αστυνομία, εμφανίστηκαν στο σπίτι του προσφεύγοντος. Τα μέλη της αντιπροσωπείας επιθεώρησαν και μέτρησαν κάθε δωμάτιο στο διαμέρισμα του προσφεύγοντος, ενώ έξω περίμεναν οι αστυνομικοί. Ο προσφεύγων δεν ενημερώθηκε για τον σκοπό της επίσκεψης.
Και άλλες οικογένειες Ρομά στο Gyöngyöspata υποβλήθηκαν επίσης προφανώς σε παρόμοιους ελέγχους. Οι έλεγχοι έγιναν φαινομενικά στο πλαίσιο της προετοιμασίας του δημάρχου Gyöngyöspata να εισαγάγει ένα κοινωνικό σύστημα βασισμένο στην ιδέα ότι τα επιδόματα πρέπει να καταβάλλονται μόνο σε κατοίκους που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της κοινότητας και σέβονται το νόμο και την τάξη.
Ο προσφεύγων υπέβαλε δύο μηνύσεις στις 19 Οκτωβρίου 2011 και στις 25 Ιουνίου 2012, ισχυριζόμενος παράνομη είσοδο στην ιδιωτική του κατοικία. Στη δεύτερη καταγγελία επέστησε επίσης την προσοχή των αρχών σε ένα πιθανό ρατσιστικό κίνητρο πίσω από την επιθεώρηση – έλεγχο.
Μετά από έρευνες, η αστυνομία αποφάσισε δύο φορές να μην ξεκινήσει ποινικές διαδικασίες. Ο προσφεύγων αμφισβήτησε την τελευταία απόφαση και οι διωκτικές αρχές διέταξαν περαιτέρω έρευνα, την οποία αποφάσισαν να διακόψουν στη συνέχεια.
Ο προσφεύγων προσέβαλε ανεπιτυχώς την απόφαση διακοπής ενώπιον των διωκτικών αρχών, οι οποίες τελικά διαπίστωσαν τον Ιούλιο του 2013 ότι η επιθεώρηση – έλεγχος δεν συνιστούσε ποινικό αδίκημα καθώς ο δήμαρχος εξουσιοδοτήθηκε με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να επανεξετάζει ετησίως ή ανάλογα με τις ανάγκες τις κοινωνικές παροχές/επιδόματα.
Επικαλούμενος το άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της κατοικίας), ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι δεν υπήρχε νομική βάση για την είσοδο του δημάρχου και των συναδέλφων του στο σπίτι του και ότι η έρευνα των αρχών σχετικά με τις καταγγελίες του ήταν αναποτελεσματική.
Υποστήριξε επίσης ότι σκοπός της επιθεώρησης ήταν η παρενόχλησή του λόγω της Ρομά εθνικότητάς του και ότι οι ανακριτικές αρχές δεν είχαν προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για να εξετάσουν το ενδεχόμενο ρατσιστικό κίνητρο πίσω από το περιστατικό, κατά παράβαση του άρθρου 14 (απαγόρευση των διακρίσεων) και του άρθρου 8.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 8
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η επιθεώρηση – έλεγχος στο σπίτι του προσφεύγοντος συνιστούσε παρέμβαση στο δικαίωμά του για σεβασμό της κατοικίας του.
Το επιχείρημα του δημάρχου για να δικαιολογήσει την παρέμβαση στις ανακριτικές αρχές ήταν η ανάγκη εξακρίβωσης, πρώτον, εάν το σπίτι του προσφεύγοντος είχε συμμορφωθεί με τους σχετικούς πολεοδομικούς κανονισμούς και, δεύτερον, τις συνθήκες διαβίωσης της οικογένειας, επειδή η σύζυγος του προσφεύγοντος ήταν δικαιούχος στεγαστικών επιδομάτων.
Όσον αφορά την πρώτη εξήγηση, ωστόσο, το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι οι περιφερειακές αρχές είχαν εξετάσει την υπόθεση – μετά την πρώτη απόφαση της αστυνομίας για την υπόθεση – και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πολεοδομικοί κανονισμοί που επικαλέστηκε ο δήμαρχος δεν είχαν εφαρμογή. Οι μεταγενέστερες αποφάσεις που εκδόθηκαν δεν είχαν ως εκ τούτου, αναφερθεί σε αυτούς τους κανονισμούς ως νομική βάση για την επιθεώρηση.
Όσον αφορά το επίδομα στέγασης, το γραφείο του δημάρχου δεν βασίστηκε σε καμία διάταξη της εθνικής νομοθεσίας αναφορικά με την πρώτη έρευνα, υποβάλλοντας μόνο στη δεύτερη σειρά ερευνών ότι η επιθεώρηση – έλεγχος βασίστηκε στο Δημοτικό Διάταγμα με αρ. 3/2009, που προέβλεπε επιτόπιους ελέγχους πριν από την παροχή των στεγαστικών επιδομάτων και την επακόλουθη ετήσια επιθεώρηση.
Το Δικαστήριο επεσήμανε ωστόσο ότι οι σχετικές διατάξεις του διατάγματος δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν ως νομική βάση για την επιθεώρηση. Η τελευταία απόφαση σχετικά με τις παροχές που αφορούσε την οικία του προσφεύγοντος είχε εκδοθεί τον Ιούλιο του 2011 και κατά τον χρόνο της επιθεώρησης, τον Οκτώβριο του 2011, δεν εκκρεμούσε καμία επίσημη διαδικασία για το θέμα αυτό. Επομένως, ακόμη και αν υποτεθεί ότι το διάταγμα επέτρεπε στις τοπικές αρχές ελέγχους με σκοπό να επανεξετάσουν την παροχή επιδομάτων, ήταν κάτι σαφώς μη σχετικό με τη υπόθεση του προσφεύγοντος ελλείψει εκκρεμούς επίσημης διαδικασίας.
Καθώς ούτε η Κυβέρνηση ούτε οι αρχές είχαν βασιστεί σε άλλο νόμο για να δικαιολογήσουν την επιθεώρηση – έλεγχο, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παρέμβαση στα δικαιώματα του προσφεύγοντος δεν ήταν «σύμφωνη με το νόμο», κατά παράβαση του άρθρου 8.
Άρθρο 14 σε συνδυασμό με άρθρο 8
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο προσφεύγων δεν είχε επαναλάβει το επιχείρημά του ότι η επιθεώρηση – έλεγχος των αρχών είχε ρατσιστικές αποχρώσεις στις διαδικασίες σχετικά με την υπόθεσή του. Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο απέρριψε την εν λόγω καταγγελία για μη εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ουγγαρία έπρεπε να καταβάλει στους κληρονόμους του προσφεύγοντος, από κοινού 4.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 3.956 ευρώ για έξοδα και δαπάνες (επιμέλεια echrcaselaw.com).
