Η ποινική καταδίκη διευθύνοντος συμβούλου εταιρείας για σχόλια περί αντιεπαγγελματικής συμπεριφοράς δικηγόρου, παραβίασε την ελευθερία της έκφρασης!
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ματάλας κατά Ελλάδας της 25.03.2021 (αριθ. προσφ. 1864/18)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ποινική καταδίκη διευθύνοντος συμβούλου ελληνικής ανώνυμης εταιρείας για συκοφαντική δυσφήμιση για σχόλια τα οποία είχε διατυπώσει υπό την ιδιότητά του σχετικά με μία πρώην νομικό σύμβουλο της εταιρείας σχετικά με την εργασία της. Αξιολογικές κρίσεις και πραγματικά περιστατικά. Ελευθερία της έκφρασης.
Συγκεκριμένα της απέστειλε επίσημο έγγραφο που ανέφερε ότι καταδικάζει την αντιεπαγγελματική και αντίθετη προς τα χρηστά ήθη συμπεριφορά που επέδειξε και ότι υπήρχε ένδειξη κακόβουλης πρόθεσης εκ μέρους της να βλάψει τα συμφέροντα της εταιρείας και ότι η πληροφόρηση που παρείχε ήταν ελλιπής και εσφαλμένη.
Η δικηγόρος που έλαβε την επιστολή κατέθεσε έγκληση σε βάρος του για συκοφαντική δυσφήμιση. Τα εγχώρια δικαστήρια τον καταδίκασαν αμετάκλητα σε ποινή φυλάκισης 5 μηνών με αναστολή. Ωστόσο, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι τα ελληνικά δικαστήρια απέτυχαν να αξιολογήσουν το σύνολο των πραγματικών περιστατικών, χαρακτηρίζοντας ως «γεγονότα» αξιολογικές κρίσεις χωρίς να παρέχουν επαρκή αιτιολογία.
Κατά το Στρασβούργο, οι δηλώσεις του προσφεύγοντος συνιστούσαν αξιολογικές κρίσεις που βασίζονταν σε πραγματικά περιστατικά, ενώ η γλώσσα που χρησιμοποίησε ήταν ήπια και όχι προσβλητική. Επιπλέον, το επίσημο έγγραφο αυτό απεστάλη ιδιωτικά και ο προσφεύγων δεν είχε δημοσιεύσει ούτε είχε θέσει με άλλο τρόπο τους ισχυρισμούς του στη διάθεση του κοινού.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ) και καταδίκασε την Ελλάδα σε ηθική βλάβη 9.000 ευρώ και σε 4.200 ευρώ για δικαστικά έξοδα .
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, ο κ. Θεόδωρος Ματάλας, είναι Έλληνας υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1968 και ζει στην Κηφισιά.
Το 2007 ο προσφεύγων διορίστηκε Διευθύνων Σύμβουλος της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία AGROGI A.E. Ζήτησε από όλους τους υπαλλήλους να του παράσχουν πληροφορίες σχετικά με τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες. Η εγκαλούσα νομική σύμβουλος, ενημέρωσε προφορικά τον προσφεύγοντα σχετικά με τις εκκρεμούσες νομικές υποθέσεις εναντίον της εταιρείας. Ο προσφεύγων αμφισβητώντας την ακρίβεια των εν λόγω πληροφοριών, την απομάκρυνε από τη θέση της. Επειδή ισχυριζόταν ότι δεν είχε ενημερωθεί πλήρως για τις εκκρεμούσες νομικές υποθέσεις κατά της εταιρείας, ο προσφεύγων απέστειλε επίσημο έγγραφο στο οποίο ανέγραφε, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«…Καταδικάζουμε την αντιεπαγγελματική και αντίθετη προς τα χρηστά ήθη συμπεριφορά που έχετε επιδείξει στην εταιρεία μας… είναι ένδειξη κακόβουλης πρόθεσης από την πλευρά σας να βλάψετε τα συμφέροντα της εταιρείας… Οι πληροφορίες που μας είχατε παράσχει μέχρι στιγμής ήταν ελλιπείς και εσφαλμένες…».
Στις 22 Απριλίου 2008, η ανωτέρω δικηγόρος υπέβαλε έγκληση εναντίον του, ισχυριζόμενη ότι τέλεσε εναντίον της το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης. Στα δικαστήρια ουσίας κρίθηκε ένοχος. Στην συνέχεια ο Άρειος Πάγος απέρριψε την αναίρεση του προσφεύγοντος. Του επιβλήθηκε αμετάκλητα ποινή φυλάκισης 5 μηνών με αναστολή.
Βασιζόμενος στο άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι η ποινική του καταδίκη για συκοφαντική δυσφήμιση παραβίασε το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η καταδίκη του προσφεύγοντος ισοδυναμούσε με «παρέμβαση από δημόσια αρχή» στο δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης. Διαπίστωσε ότι η παρέμβαση ορίζονταν από το νόμο, και τέθηκε το ερώτημα εάν ήταν «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία».
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η άσκηση κατηγοριών εναντίον της εγκαλούσας δικηγόρου για μη επαγγελματική και κακόβουλη συμπεριφορά θα μπορούσε να βλάψει την υπόληψη και την καριέρα της. Το Δικαστήριο έπρεπε να εξισορροπήσει το δικαίωμά της εγκαλούσας στο σεβασμό της υπόληψής της με το δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι επικρίσεις προς την εγκαλούσα είχαν χαρακτηριστεί ως «γεγονότα» από τα εθνικά δικαστήρια χωρίς να παράσχουν πειστική αιτιολογία. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι αυτές οι αναφορές στο έγγραφο που απεστάλη ήταν αξιολογικές κρίσεις που στηρίζονταν σε πραγματικά περιστατικά. Τα σχετικά επιχειρήματα του προσφεύγοντος δεν είχαν αντιμετωπιστεί από τα εθνικά δικαστήρια. Το Δικαστήριο σημείωσε ότι η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε ήταν ήπια και όχι προσβλητική. Επιπλέον, το επίσημο έγγραφο απεστάλη ιδιωτικά και ο προσφεύγων δεν είχε δημοσιεύσει ούτε είχε θέσει με άλλο τρόπο τους ισχυρισμούς του στη διάθεση του κοινού και έτσι, οι ισχυρισμοί του θα μπορούσαν να είχαν περιορισμένο αντίκτυπο για την υπόληψη της εγκαλούσας.
Το Δικαστήριο σημείωσε επίσης ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν έλαβαν υπόψη το συνολικό πλαίσιο – μια συνεχιζόμενη διαφορά με τον προσφεύγοντα – κατά το οποίο τα σχόλια είχαν διατυπωθεί και δεν αξιολόγησαν οποιαδήποτε βλάβη στη φήμη της δικηγόρου.
Συνολικά, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η φύση και το πλαίσιο του επίμαχου κειμένου δεν έπρεπε να είχε ως αποτέλεσμα την επιβολή ποινής φυλάκισης, ακόμη και με αναστολή, δεδομένου ότι η κύρωση είχε αναπόφευκτα ένα ανασταλτικό αποτέλεσμα στο δικαίωμα του ελεύθερου λόγου.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η Ελλάδα οφείλει να καταβάλει στον προσφεύγοντα 9.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 4.200 ευρώ για έξοδα και δαπάνες (επιμέλεια www.echrcaselaw.com ).
