Μείωση συντάξεων γήρατος στα πλαίσια της κρίσης δημοσιονομικού ελλείμματος στην Ιταλία. Μη δικαίωση των συνταξιούχων
ΑΠΟΦΑΣΗ
Aielli κ.α. και Arboit κ.α. κατά Ιταλίας της 19.07.2018 (αριθμ. προσφ. 27166/18 και 27167/18)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η ιταλική κυβέρνηση προκειμένου να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης του δημοσιονομικού ελλείμματος προχώρησε σε μικρή μείωση των συντάξεων γήρατος. Οι προσφεύγοντες επιδίωξαν την αποκατάσταση της αναπροσαρμογής των συντάξεων. Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι μειώσεις δεν ήταν τόσο σημαντικές ώστε οι προσφεύγοντες να αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες τους και ότι δεν υπήρξε καμία νομοθετική παρέμβαση στην εκκρεμούσα διαδικασία. Επομένως, δεν παραβιάστηκαν το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου (προστασία περιουσίας) και το άρθρο 6 (δίκαιη δίκη).
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου
άρθρο 6
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Οι 10.059 προσφεύγοντες είναι όλοι Ιταλοί υπήκοοι.
Στο πλαίσιο της κρίσης δημοσιονομικού ελλείμματος και των συνεπειών του, η ιταλική κυβέρνηση υιοθέτησε, στις 6 Δεκεμβρίου 2011, το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 201 (γνωστό ως διάταγμα “Save Italy”), που μετατράπηκε στο νόμο αριθ. 214/2011. Το άρθρο 24 του εν λόγω νόμου με τίτλο «Μέτρα μείωσης του δημόσιου χρέους» προέβλεπε τη δέσμευση, το 2012 και το 2013, της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των συντάξεων γήρατος, οι οποίες υπερβαίνουν το τριπλάσιο της ελάχιστης εγγυημένης σύνταξης που ορίζει το Ιταλικό Εθνικό Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων (INPS).
Το Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο αποφάνθηκε σχετικά με τη συμμόρφωση αυτής της διάταξης με το Σύνταγμα ως απάντηση σε ερώτημα των τακτικών Δικαστηρίων, έκρινε στην απόφαση του αριθ. 70 της 10ης Μαρτίου 2015 ότι η νομοθετική παρέμβαση δεν ήταν αναλογική ή εύλογη και κατάλληλη και την κήρυξε αντισυνταγματική.
Στις 21 Μαΐου 2015 η κυβέρνηση εξέδωσε το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 65/2015, το οποίο μετατράπηκε στο νόμο αριθ. 109/2015, ο οποίος τροποποίησε την επίδικη διάταξη με αναδρομική ισχύ. Στην απόφαση αριθ. 250, της 25ης Οκτωβρίου 2017, το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι ο νομοθέτης προέβη σε νέα και ισορροπημένη εκτίμηση των διακυβευομένων συνταγματικών αρχών και συμφερόντων.
Μετά την έναρξη ισχύος του Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 65/2015, οι προσφεύγοντες, όλοι συνταξιούχοι έστειλαν προειδοποίηση στο INPS.
Επικαλούμενοι την απόφαση αριθ. 70/2015 του Συνταγματικού Δικαστηρίου, επιδίωξαν την αποκατάσταση της αυτόματης αναπροσαρμογής των συντάξεων τους όπως εφαρμόζονταν πριν από το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 201/2011. Στη συνέχεια, υπέβαλαν το ζήτημα στα εθνικά Δικαστήρια, υποστηρίζοντας ότι το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 65/2015 ήταν αντισυνταγματικό. Καθώς τότε το Συνταγματικό Δικαστήριο διαπίστωσε, με την απόφαση αριθ. 250/2017, ότι το νέο νομοθετικό διάταγμα δεν έθετε ζήτημα συνταγματικότητας, οι προσφεύγοντες αποφάσισαν να αποσύρουν την υπόθεση ενώπιον των τακτικών δικαστηρίων.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ….
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 65/2015 δεν είχε επηρεάσει το ονομαστικό ποσό της σύνταξης, αλλά είχε μειώσει τον μηχανισμό για την αναγωγή της σύνταξης σε συνάρτηση με το κόστος ζωής. Κατά την εφαρμογή της επίμαχης διάταξης στο μηχανισμό τιμαριθμικής αναπροσαρμογής για το 2012, δεν υπήρξε καμία επίπτωση στις συντάξεις κάτω από το τριπλάσιο του βασικού ελάχιστου ποσού και για τις άλλες κατηγορίες συντάξεων, όπως αυτές που λάμβαναν οι προσφεύγοντες, η μείωση αντιστοιχούσε σε 1,62% και 2,7% της οφειλόμενης σύνταξης. Παρόμοιο αποτέλεσμα με ελαφρά άνοδο θα μπορούσε να παρατηρηθεί για το 2013. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, το μέτρο δεν φαίνεται να είχε σημαντική επίπτωση στο ύψος των συντάξεων των προσφευγόντων για το 2012 και το 2013.
Όσον αφορά το φερόμενο συνεχιζόμενο αποτέλεσμα του μέτρου από το 2014, το Δικαστήριο επισήμανε ότι, σύμφωνα με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου, η νομοθετική εξουσία των κρατών επεκτάθηκε στη μείωση ή την τροποποίηση των παροχών κοινωνικής ασφάλισης.
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι ο νομοθέτης υποχρεώθηκε να παρέμβει σε ένα δύσκολο οικονομικό πλαίσιο. Το εν λόγω νομοθετικό διάταγμα είχε ως στόχο να εξασφαλίσει την ανακατανομή υπέρ των χαμηλότερων συντάξεων, διατηρώντας παράλληλα τη βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης για τις μελλοντικές γενιές. Το περιθώριο ελιγμών της ιταλικής κυβέρνησης περιορίστηκε λόγω των περιορισμένων πόρων και του κινδύνου να αναληφθεί δράση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για υπερβολικό δημοσιονομικό έλλειμμα.
Το Δικαστήριο αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στην απόφαση αριθ. 250/2017 του Συνταγματικού Δικαστηρίου, όπου διαπίστωσε ότι οι ρυθμίσεις για πολλές διαφορετικές κατηγορίες συντάξεων και η κλιμακούμενη εφαρμογή του μηχανισμού δέσμευσης είναι δίκαιες και σύμφωνες με την αρχή της αναλογικότητας. Επιπλέον, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι μια διάταξη του νομοθετικού διατάγματος αριθ. 65/2015 επέτρεπε στους προσφεύγοντες να ανακτήσουν, από το 2014 και μετά, μέρος της αναπροσαρμογής που είχε περιοριστεί για το 2012 και το 2013.
Εν κατακλείδι, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι συνέπειες της μεταρρύθμισης δεν ήταν τόσο αυστηρές ώστε οι δυσχέρειες των προσφευγόντων να κινδυνεύουν να καλύψουν τα έξοδα διαβίωσης σε βαθμό που θα ήταν ασυμβίβαστο με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου Επομένως, η παρέμβαση δεν μπορούσε να θεωρηθεί ότι τους επιβάλλει υπερβολικό βάρος. Κατά συνέπεια, η καταγγελία ήταν αβάσιμη και έπρεπε να απορριφθεί.
Άρθρο 6
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι, κατ ‘αρχήν, ο νομοθέτης δεν αποκλείστηκε από τη ρύθμιση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την εφαρμοστέα νομοθεσία, σχετικά με αστικές υποθέσεις, με νέες διατάξεις με αναδρομική ισχύ.
Οι προσφεύγοντες είχαν προσφύγει για την υπόθεση τους στα εθνικά Δικαστήρια μετά την έναρξη ισχύος του νομοθετικού διατάγματος αριθ. 65/2015, αμφισβητώντας την εφαρμογή της νομοθεσίας αυτής. Δεν υπήρξε καμία νομοθετική παρέμβαση στην εκκρεμούσα διαδικασία κατά την έννοια της νομολογίας του Δικαστηρίου. Η καταγγελία αυτή επίσης κρίθηκε αβάσιμη και έπρεπε να απορριφθεί (επιμέλεια echrcaselaw.com).
