Ποινική καταδίκη με βάση γραπτές μαρτυρικές καταθέσεις στο εξωτερικό. Αδυναμία κατηγορουμένου να εξετάσει τους μάρτυρες στο ακροατήριο.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Dadayan κατά Αρμενίας της 6.09.2018 (αριθ. προσφ. 14078/12)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Καταδίκη κατηγορουμένου με βάση καταθέσεις μαρτύρων σε προδικασία σε άλλη χώρα και που δεν μπορούσε ούτε να τους εξετάσει ούτε να αμφισβητήσει τις μαρτυρίες τους. Στη συζήτηση της υπόθεσης στα Δικαστήρια της Αρμενίας ο κατηγορούμενος ζήτησε να προσκληθούν και να εξεταστούν οι μάρτυρες. Αυτό δεν κατέστη δυνατόν. Τα Δικαστήρια τον καταδίκασαν στηριζόμενα στις γραπτές καταθέσεις των μαρτύρων αυτών. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι τα εθνικά Δικαστήρια δεν έκαναν αρκετές προσπάθειες για να προσέλθουν να καταθέσουν οι μάρτυρες ούτε αναζήτησε εναλλακτικό τρόπο εξέτασής τους μέσω βιντεοκλήσης. Παραβίαση του δικαιώματος του κατηγορουμένου να εξετάσει τους μάρτυρες κατηγορίας.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 6 παρ. 3δ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Garik Dadayan, είναι Αρμένιος υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1954 και ζει στο Ερεβάν (Αρμενία).
Στις 11 Μαρτίου 2010, οι αστυνομικές αρχές συνέλαβαν δύο άνδρες, τον H.O. και Σ.Τ., όταν προσπαθούσαν να πουλήσουν 15 γραμμάρια εμπλουτισμένου ουρανίου που μόλις είχαν μεταφέρει από την Αρμενία με τρένο.
Οι αρχές της Γεωργίας ενημέρωσαν τις αρμενικές υπηρεσίες ασφαλείας ότι ο H.O. και S.T. είχε αγοράσει τη ραδιενεργή ουσία από τον προσφεύγοντα.
Οι δύο κατηγορούμενοι λαθρέμποροι εξετάστηκαν ως μάρτυρες στη Γεωργία τον Απρίλιο του 2010. Και οι δύο δήλωσαν ότι είχαν πληρώσει τον κ. Dadayan για να ταξιδέψουν από τη Ρωσία στην Αρμενία και για να τους μεταφέρει το ουράνιο στο σιδηροδρομικό σταθμό του Ερεβάν.
Οι Η.Ο. και S.T. στη συνέχεια διώχθηκαν ποινικά στη Γεωργία και καταδικάστηκαν τον Μάρτιο του 2011, ενώ ο κ. Dadayan συνελήφθη και διώχθηκε στην Αρμενία.
Κατά τη διάρκεια της δίκης του, ο προσφεύγων ζήτησε οι H.O. και S.T. να παραστούν ενώπιον του δικαστηρίου για να εξεταστούν. Ωστόσο, οι αρχές της Γεωργίας αρνήθηκαν επειδή οι καταδίκες των δύο ανδρών εξακολουθούν να είναι ανοικτές σε ένδικα μέσα.
Ο κ. Dadayan κρίθηκε ένοχος τον Μάιο του 2011 και καταδικάστηκε σε κάθειρξη επτά ετών. Το δικαστήριο βασίστηκε στις μαρτυρίες και καταθέσεις των H.O. και S.T., στις εγκληματολογικές εξετάσεις που διενεργήθηκαν στη Γεωργία και στην Αρμενία οι οποίες επιβεβαίωσαν ότι η λαθραία ουσία περιείχε εμπλουτισμένο ουράνιο, στα αρχεία τηλεφωνικών κλήσεων μεταξύ του κ. Dadayan και H.O . καθώς και στις σφραγίδες εξόδου και εισόδου στο διαβατήριο του κ. Dadayan αποδεικνύοντας ότι είχε φθάσει στο Ερεβάν από τη Μόσχα στις 10 Μαρτίου 2010.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι μία από τις απαιτήσεις μιας δίκαιης δίκης ήταν η δυνατότητα του κατηγορούμενου να εξετάσει τους μάρτυρες παρουσία του δικαστή ο οποίος τελικά έπρεπε να αποφασίσει σχετικά με την υπόθεση. Αυτό συνέβαινε επειδή οι παρατηρήσεις ενός δικαστή σχετικά με τη συμπεριφορά και την αξιοπιστία ενός μάρτυρα θα μπορούσαν να έχουν συνέπειες για τον κατηγορούμενο.
Στην υπόθεση του κ. Dadayan, οι μάρτυρες S.T. και Η.Ο. είχαν απουσιάσει από τη δίκη του επειδή οι αρχές της Γεωργίας αρνήθηκαν να επιτρέψουν τη μεταφορά τους στην Αρμενία. Ωστόσο, δεν υπήρχε κανένας σημαντικός λόγος για το Δικαστήριο να δεχθεί τις δηλώσεις αυτών των μαρτύρων ως αποδεικτικών στοιχείων χωρίς οι ίδιοι να εξεταστούν ενώπιον του Δικαστηρίου. Πράγματι, το Δικαστήριο δεν είχε προβεί σε άλλες προσπάθειες για να προσπαθήσει να διαπιστώσει εάν θα ήταν δυνατή η μεταφορά των δύο μαρτύρων στην Αρμενία εάν και όταν οι καταδίκες τους κατέστησαν αμετάκλητες. Ούτε είχε προβλέψει άλλα μέσα για την εξέταση τους, για παράδειγμα μέσω σύνδεσης βίντεο.
Επιπλέον, οι δηλώσεις τους ήταν καθοριστικές για την υπόθεση, διότι ήταν η μόνη βάση βάσει της οποίας τα δικαστήρια θα μπορούσαν να αποφασίσουν εάν ο κ. Dadayan είχε εμπλακεί στην πώληση εμπλουτισμένου ουρανίου.
Επομένως, η μη ακρόαση-εξέταση αυτών των μαρτύρων επηρέασε ουσιαστικά τα υπερασπιστικά τους δικαιώματα.
Αντ’ αυτού, τα δικαστήρια είχαν βασίσει τα συμπεράσματά τους σε μάρτυρες οι οποίοι δεν είχαν καν εξεταστεί.
Τέλος, δεν υπήρχαν επαρκείς διαδικαστικές εγγυήσεις για την αντιστάθμιση αυτών των μειονεκτημάτων. Παρόλο που ο προσφεύγων είχε τη δυνατότητα να αμφισβητήσει το παραδεκτό των μαρτυριών των S.T και H.O., δεν ήταν σε θέση να αμφισβητήσει τις δηλώσεις τους κατά τη φάση της έρευνας που διεξήχθη στη Γεωργία, ενώ η δίωξη και η καταδίκη του ήταν στην Αρμενία.
Δεν υπήρχε τίποτα που να δείχνει ότι το δικαστήριο είχε προσεγγίσει τα εν λόγω αποδεικτικά στοιχεία με ιδιαίτερη προσοχή.
Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, γενικά, ο κ. Dadayan δεν είχε δίκαιη δίκη, κατά παράβαση του άρθρου 6 §§ 1 και 3 (δ).
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Αρμενία πρέπει να καταβάλει στον κ. Dadayan το ποσό των 2.400 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.000 ευρώ για δικαστικά έξοδα και λοιπές δαπάνες(επιμέλεια echrcaselaw.com).
