Η μείωση των συντάξεων σε καιρό δημοσιονομικής κρίσης δεν παραβιάζει το δικαίωμα προστασίας της περιουσίας
ΑΠΟΦΑΣΗ
Mockienė κατά Λιθουανίας της 27-07-2017 (αριθμ. προσφ. 75916/13)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η προσφεύγουσα ήταν αξιωματικός και λάμβανε σύνταξη μετά τη συνταξιοδότησή της από το Τμήμα Φυλακών τον Ιανουάριο του 2004. Την 1η Ιανουαρίου 2010 τέθηκε σε ισχύ ένας προσωρινός νόμος, ο οποίος περιέκοψε και μείωσε διάφορες παροχές κοινωνικής μέριμνας, συμπεριλαμβανομένης της παροχής συντάξεων, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι η μείωση των συντάξεων παροχής υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και η απουσία αποζημίωσης για τη μείωση τους ήταν σύμφωνη με το Σύνταγμα.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι δεν υπήρξε καμία ένδειξη ότι η κα Mockienė επιφορτίζονταν υπερβολικό βάρος και ότι υπήρξε τραγική αλλαγή στην ποιότητα ζωής της κατά την οικονομική κρίση που αντιμετώπιζε η Λιθουανία εξαιτίας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Για το λόγο αυτό, αποφασίστηκε ότι η προσφυγή της βάσει του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου και με βάσει τις αρχές της ισότητας έπρεπε να απορριφθεί ως απαράδεκτη.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου
Άρθρο 14
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Danutė Mockienė, είναι υπήκοος της Λιθουανίας η οποία γεννήθηκε το 1959 και κατοικεί στο Mažeikiai.
Η κα Mockienė ήταν αξιωματικός της αστυνομίας και λάμβανε σύνταξη υπηρεσίας μετά τη συνταξιοδότησή της από το Τμήμα Φυλακών τον Ιανουάριο του 2004. Η εν λόγω σύνταξη υπηρεσίας καταβάλλεται σε ιδιώτες για τη συνεισφορά τους ή τις υπηρεσίες τους προς το κράτος. Δεν συνδέεται με τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Την 1η Ιανουαρίου 2010 τέθηκε σε ισχύ ένας προσωρινός νόμος, ο οποίος περιέκοψε και μείωσε διάφορες παροχές κοινωνικής μέριμνας, συμπεριλαμβανομένης της παροχής συντάξεων, κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Ως αποτέλεσμα, από την 1η Ιανουαρίου 2010 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013 η σύνταξη υπηρεσίας της κας Mockienė μειώθηκε περίπου 15%. Ο νόμος δεν της παραχωρούσε το δικαίωμα αποζημίωσης για τη μείωση που υπέστη στη σύνταξή της κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο εξέδωσε αρκετές αποφάσεις το 2012 και το 2015, στις οποίες έκρινε ότι η μείωση των συντάξεων παροχής υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και η απουσία αποζημίωσης για τη μείωση τους ήταν σύμφωνη με το Σύνταγμα.
Εν τω μεταξύ, η κα Mockienė άσκησε αγωγή κατά του κράτους ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων ζητώντας την επιστροφή της σύνταξής της στο επίπεδο πριν από το 2010 και αποζημίωση για τη περίοδο κατά την οποία της καταβάλλονταν μειωμένη σύνταξη, χωρίς όμως επιτυχία.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου εφαρμόζεται στην περίπτωση της προσφεύγουσας καθώς δικαιολογημένα προσδοκούσε ότι θα εξακολουθούσε να καταβάλλεται ολόκληρη η σύνταξη υπηρεσίας κατά την συνταξιοδότηση της από το Τμήμα Φυλακών. Επιπλέον, η προσωρινή μείωση της σύνταξής της είχε ως αποτέλεσμα την παρέμβαση στο δικαίωμά της για ειρηνική απόλαυση των περιουσιακών της στοιχείων που εγγυάται το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου, το οποίο είχε προβλεφθεί ρητά από το νόμο με τη νέα νομοθεσία που εισήχθη το 2010. Η παρέμβαση αυτή σχεδιάστηκε για να μειωθούν οι κρατικές δαπάνες κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, να σταθεροποιηθεί η αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος και να διασφαλιστεί η ικανότητα του κράτους να παρέχει προστασία στις πιο ευάλωτες ομάδες. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι η προσωρινή μείωση των συντάξεων παροχής υπηρεσιών και άλλων παροχών κοινωνικής μέριμνας αποσκοπούσαν νόμιμο σκοπό αναφορικά και τη προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος.
Επιπλέον, το Δικαστήριο δεν βρήκε λόγο να θεωρήσει ότι οι αρχές δεν κατάφεραν να επιτύχουν δίκαιη ισορροπία μεταξύ των θεμελιωδών δικαιωμάτων της κας Mockienė και του γενικού συμφέροντος του συνόλου. Η μείωση της σύνταξής της ήταν περιορισμένη, όχι μόνο σε ποσοτικούς όρους αλλά και χρονικά. Συγκεκριμένα, η σύνταξή της μειώθηκε περίπου 210 ευρώ, η οποία ήταν υψηλότερη από το ελάχιστο όριο στη νέα νομοθεσία και αυτό δεν διήρκεσε περισσότερο από τέσσερα χρόνια. Η μείωση της σύνταξης δεν έθετε την κα Mockienė σε κίνδυνο να μην διαθέτει τα επαρκή μέσα για τη διαβίωσή της. Τέλος, η μείωση της σύνταξης υπηρεσίας ήταν μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος των μέτρων λιτότητας που επηρέασε πολλά άλλα είδη παροχών κοινωνικής ασφάλισης και μισθούς δημοσίων υπαλλήλων.
Συμπερασματικά, δεν υπήρξε καμία ένδειξη ότι η κα Mockienė επιφορτίζονταν υπερβολικό βάρος και ότι υπήρξε τραγική αλλαγή στην ποιότητα ζωής της κατά την οικονομική κρίση που αντιμετώπιζε η Λιθουανία εξαιτίας της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Για το λόγο αυτό, αποφασίστηκε ότι η προσφυγή της βάσει του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου έπρεπε να απορριφθεί ως απαράδεκτη.
Το ΕΔΔΑ υπενθύμισε ότι η διάκριση, στο πλαίσιο του άρθρου 14 της Σύμβασης, σήμαινε διαφορετική μεταχείριση προσώπων, τα οποία βρίσκονταν σε ανάλογες ή σχετικά παρόμοιες καταστάσεις, χωρίς αντικειμενική και λογική αιτιολόγηση. Στην προκειμένη περίπτωση, η κα Mockienė ισχυρίστηκε ότι είχε αντιμετωπιστεί διαφορετικά από άτομα, τα οποία έλαβαν άλλα ειδών κοινωνικών παροχών – συγκεκριμένα, η ίδια καταγγέλλει ότι είχε προβλεφθεί μηχανισμός αποζημίωσης για τη μείωση των συντάξεων λόγω συμπληρώσεως συντάξιμου χρόνου αλλά όχι για τη μείωση συντάξεων παροχής υπηρεσιών. Ωστόσο, το Δικαστήριο δεν ήταν πεπεισμένο ότι αυτές οι ομάδες (δηλαδή οι αποδέκτες των απλών συντάξεων και των δικαιούχων των συντάξεων παροχής υπηρεσιών) βρίσκονταν σε ανάλογες καταστάσεις. Συγκεκριμένα, σημειώθηκε ότι το κράτος βρίσκονταν υπό τη συνταγματική υποχρέωση παροχής συντάξεων σε άτομα που τη δικαιούνται λόγω ανάγκης και σχετίζονται με τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Από την άλλη πλευρά, η παροχή συντάξεων υπηρεσιών ήταν διακριτή, και απονέμονταν με βάση την υπηρεσία και εργασία σε κρατικούς θεσμούς, και εξαρτιόταν από τους οικονομικούς πόρους του κράτους. Συνεπώς, οι δύο αυτές ομάδες δικαιούχων δεν ήταν συγκρίσιμες μεταξύ τους για τους σκοπούς του άρθρου 14, πράγμα που σημαίνει ότι ύπαρξη διαφορετικής μεταχείρισης μεταξύ των δύο ομάδων δεν συνιστούσε διάκριση. Ακολούθως, η προσφυγή βάσει του άρθρου 14 έπρεπε επίσης να απορριφθεί ως απαράδεκτη(επιμέλεια echrcaselaw.com).
