Ενημέρωση στη Χίο Αφγανών μεταναστών στα ελληνικά ότι μπορούσαν να προσφύγουν κατά της απέλασης σε διοικητικό δικαστήριο χωρίς να προσδιορίζεται ποιο είναι αυτό και πού βρίσκεται αφού στη Χίο δεν εδρεύει τέτοιο δικαστήριο! Παραβίαση της ΕΣΔΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ

 O.S.A. κ.α. κατά Ελλάδας της 21.03.2019  (αριθ. προσφ. 39065/16)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Μετανάστες και απέλαση.  Νομική και διαδικαστική ενημέρωση στα ελληνικά, σε γλώσσα που δεν γνώριζαν. Νομιμότητα κράτησης και δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστικό έλεγχο και παροχή πληροφοριών.Το Στρασβούργο έκρινε ότι, ενόψει των περιστάσεων, οι προσφεύγοντες δεν είχαν πρόσβαση σε ένδικα μέσα για την αμφισβήτηση των αποφάσεων που διέτασσαν την απέλαση τους και την παράταση της προσωρινής κράτησής τους. Οι προσφεύγοντες ήταν υπήκοοι του Αφγανιστάν, οι οποίοι κατανοούσαν μόνο τη διάλεκτο farsi και δεν είχαν δικηγόρους για να τους βοηθήσουν. Τα επίσημα έγγραφα είχαν συνταχθεί στα ελληνικά όπως και το φυλλάδιο που πληροφορούσε ότι μπορούσαν να προσφύγουν κατά της απέλασης σε διοικητικό δικαστήριο χωρίς όμως να προσδιορίζεται ποιο είναι το αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο και πού βρίσκεται αυτό, αφού στη Χίο που βρισκόταν δεν εδρεύει διοικητικό δικαστήριο. Κατά το ΕΔΔΑ, ωστόσο, η κράτηση ήταν νόμιμη και το κατώτατο όριο σοβαρότητας για να χαρακτηριστεί ως απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση δεν είχε επιτευχθεί. Παραβίαση του Άρθρου 5 § 4 (δικαίωμα λήψης ταχείας απόφασης σχετικά με τη νομιμότητα της κράτησης) της ΕΣΔΑ.

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 5

Άρθρο 3

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Οι προσφεύγοντες O.S.A., Μ.Α.Α., Α.Μ. και A.A.S. είναι υπήκοοι του Αφγανιστάν που γεννήθηκαν το 1967, το 1990, 1982 και 1968 αντίστοιχα.

Στις 21.03.2016 οι τέσσερις προσφεύγοντες έφθασαν στη Χίο με τις οικογένειές τους. Συνελήφθησαν και τοποθετήθηκαν στο κέντρο της Βιάλ, στο οποίο διενεργούνταν η αναγνώριση, ταυτοποίηση και καταχώρηση των μεταναστών.

Την ίδια μέρα η αστυνομία της Χίου διέταξε την κράτηση των προσφευγόντων. Στις 24 Μαρτίου 2016 διέταξε την απέλαση και την παράταση της κράτησής τους εν αναμονή της απέλασης για μέγιστη περίοδο 6 μηνών. Οι εν λόγω αποφάσεις, συνταγμένες στα ελληνικά, επιδόθηκαν στους προσφεύγοντες την ίδια ημέρα. Επίσης τους χορηγήθηκε φυλλάδιο στα ελληνικά επίσης, στο οποίο αναφερόταν ότι μπορούσαν να προσφύγουν σε διοικητικό δικαστήριο κατά της απόφασης απέλασης, χωρίς να διευκρινίζεται σε πιο συγκεκριμένα δικαστήριο και που είναι αυτό, αφού στη Χίο δεν υπήρχε διοικητικό δικαστήριο.

Στις 04.04.2016, οι προσφεύγοντες δήλωσαν την πρόθεσή τους να υποβάλουν αίτηση ασύλου. Στις 22 Απριλίου και στις 7 Μαΐου 2016 οι αστυνομικές αρχές  για το Βόρειο Αιγαίο αποφάσισαν να αναστείλουν την απέλαση των προσφευγόντων μέχρι την ημερομηνία εξέτασης των αιτήσεων ασύλου. Οι προσφεύγοντες έλαβαν έγγραφα που ίσχυαν ως προσωρινά πιστοποιητικά εγγραφής και άρθηκε η απόφαση απαγόρευσης να εγκαταλείψουν το νησί της Χίου.

Δεδομένου ότι ο τρίτος και ο τέταρτος των προσφευγόντων δεν υπέβαλαν έκθεση στις αρμόδιες αρχές σχετικά με την ημερομηνία καταχώρισης των αιτήσεων ασύλου τους, οι αιτήσεις τους αρχειοθετήθηκαν.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 5 § 4 (δικαίωμα λήψης ταχείας απόφασης σχετικά με τη νομιμότητα της κράτησης)

Το ζήτημα που έπρεπε να εξετάσει το Δικαστήριο ήταν αν οι προσφεύγοντες μπορούσαν να ασκήσουν έφεση χωρίς εμπόδια στις 24.03.2016, ημερομηνία κατά την οποία ελήφθησαν οι αποφάσεις με τις οποίες διατάχθηκε η απέλαση τους και η παράταση της κράτησής τους.

Συναφώς, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι προσφεύγοντες, οι οποίοι ήταν Αφγανοί υπήκοοι, αντιλαμβάνονταν μόνο τη διάλεκτο Farsi και ότι οι αποφάσεις που τους επιδόθηκαν είχαν συνταχθεί στα ελληνικά. Επιπλέον, δεν ήταν σαφές ότι οι προσφεύγοντες, οι οποίοι δεν είχαν συνεπικουρηθεί από δικηγόρο στο κέντρο της Βιάλ, είχαν επαρκή νομική γνώση για να κατανοήσουν το ενημερωτικό φυλλάδιο που τους παρέχεται και το οποίο αναφέρονταν με γενικούς όρους σε ένα «διοικητικό δικαστήριο» χωρίς να διευκρινίζει ποιο ήταν αυτό. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχαν διοικητικά δικαστήρια στο νησί της Χίου, όπου βρίσκονταν οι προσφεύγοντες και το πλησιέστερο δικαστήριο ήταν στο νησί της Λέσβου. Τέλος, οι προσφεύγοντες δεν είχαν εκπροσωπηθεί από δικηγόρο από την ΜΚΟ που ήταν παρούσα στο κέντρο κράτησης.

Η κυβέρνηση δεν παρέσχε λεπτομέρειες σχετικά με τη διαδικασία χορήγησης νομικής συνδρομής και, συγκεκριμένα, δεν διευκρίνισε αν ο αριθμός των δικηγόρων και τα κεφάλαια που είχαν στη διάθεσή τους οι ΜΚΟ επαρκούσαν για να καλύψουν τις ανάγκες όλων των ατόμων που διέμεναν στο κέντρο κράτησης, τα οποία κατά τον κρίσιμο χρόνο αριθμούσε πάνω από χίλιους ανθρώπους.

Ακόμη και αν υποτεθεί ότι τα ένδικα μέσα ήταν αποτελεσματικά, το Δικαστήριο δεν αντιλήφθηκε τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν οι προσφεύγοντες να τα έχουν ασκήσει. Θεώρησε ότι, υπό τις περιστάσεις της υπόθεσης, τα ένδικα μέσα δεν ήταν διαθέσιμα στους προσφεύγοντες.

Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 5 § 4.

Άρθρο 5 § 2 (δικαίωμα άμεσης ενημέρωσης των κατηγοριών)

Ενόψει της διαπίστωσής του σχετικά με το άρθρο 5 § 4, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν είναι αναγκαίο να εξεταστεί η καταγγελία από την άποψη της παρούσας διάταξης.

Άρθρο 5 § 1 (δικαίωμα στην ελευθερία και στην ασφάλεια)

Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι είχε προηγουμένως εξετάσει τη νομιμότητα της κράτησης των αιτούντων ασύλου στο Κέντρο της Βιάλ στην απόφασή J.R. κ.α. κατά Ελλάδας (αρ. 22696/16). Σε αυτή το Δικαστήριο είχε διαπιστώσει ότι η κράτηση των προσφευγόντων δεν ήταν αυθαίρετη και δεν μπορούσε να θεωρηθεί παράνομη κατά την έννοια του άρθρου 5 § 1 (στ) της Σύμβασης.

Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι προσφεύγοντες στην παρούσα υπόθεση είχαν κρατηθεί για ένα μήνα, από τις 21 Μαρτίου έως τις 21 Απριλίου 2016, υπό τις ίδιες περιστάσεις με τους προσφεύγοντες στις υποθέσεις J.R. κ.α. είχαν απελευθερωθεί το πολύ ένα μήνα μετά την πρόθεσή τους να υποβάλουν αίτηση ασύλου.

Επομένως, η καταγγελία ήταν προδήλως αβάσιμη και έπρεπε να απορριφθεί.

Άρθρο 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης)

Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι, στις υποθέσεις J.R. κ.α., εξέτασε τις συνθήκες κράτησης στη Βιάλ και διαπίστωσε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 σχετικά με την ίδια περίοδο κράτησης στη φυλακή. Όπως και στην υπόθεση J.R. και άλλοι, η παρούσα υπόθεση χαρακτηρίστηκε από τη βραδεία περίοδο κατά την οποία κρατούνταν οι προσφεύγοντες. Είχαν τοποθετηθεί στο κέντρο της Βιάλ στις 21 Μαρτίου 2016, και από τις 21 Απριλίου 2016 και μετά μπορούσαν να βγαίνουν έξω κατά τη διάρκεια της ημέρας και να επιστρέφουν τη νύχτα.

Δεδομένου ότι η κράτηση των προσφευγόντων διήρκεσε 30 μέρες, το Δικαστήριο έκρινε ότι το κατώτατο όριο σοβαρότητας δεν είχε επιτευχθεί ώστε να χαρακτηρίζεται ως απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση.

Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα όφειλε να καταβάλει σε καθέναν από τους  προσφεύγοντες 650 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.000 ευρώ από κοινού για έξοδα και τις δαπάνες(επιμέλεια echrcaselaw.com).