Αγωγή δικαστή κατά εφημερίδας για συκοφαντική δυσφήμιση. Έλλειψη αμεροληψίας και παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης για καταδίκη της εφημερίδας
ΑΠΟΦΑΣΗ
Editorial Board of Grivna Newspaper κατά Ουκρανίας της 16.04.2019 (αρ. 41214/08 και 49440/08)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αγωγή δυσφήμησης δικαστή κατά εφημερίδας για δύο άρθρα που αναφέρονται σε αυτόν. Αναφορές σε καταγγελίες διαφθοράς εναντίον του και παρουσίαση φωτογραφιών, εκ των οποίων η μία τον παρουσίαζε με επίσημη ενδυμασία και έφερε τη λεζάντα: «Θα τους αποζημιώσω σύμφωνα με τις πράξεις τους (Παλαιά Διαθήκη)». Η προσφεύγουσα εφημερίδα διαμαρτυρήθηκε για την αμεροληψία του Δικαστή που εξέτασε την υπόθεση στον πρώτο βαθμό και για παραβίαση της ελευθερίας έκφρασής της. Το Στρασβούργο έκρινε ότι φόβοι της προσφεύγουσας εταιρείας, μπορούσαν να θεωρηθούν ότι δικαιολογούνται αντικειμενικά. Αν και η έλλειψη αμεροληψίας του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου μπορούσε να θεραπευθεί με την εξέταση της αιτίασης αυτής ενώπιον του Εφετείου ή του Ανώτατου Δικαστηρίου, κανένα από τα δύο δικαστήρια δεν την έλαβε υπόψη. Παραβίαση του άρθρου 6 (δικαίωμα ακρόασης) της ΕΣΔΑ. Παραβίαση του άρθρου 10 όσον αφορά τις αποφάσεις των ουκρανικών δικαστηρίων για έξι αποσπάσματα στο πρώτο επίδικο άρθρο, για τη φωτογραφία με τη βιβλική αναφορά και για δύο δηλώσεις στο δεύτερο άρθρο.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 6
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα εταιρία, Editorial Board of Grivna Newspaper, εδρεύει στο Kherson (Ουκρανία) και εκδίδει την περιφερειακή εφημερίδα Grivna.
Η υπόθεση αφορά αγωγή για δυσφήμιση που ασκήθηκε από δικαστή κατά της προσφεύγουσας εταιρείας μετά τη δημοσίευση στην εφημερίδα Grivna δύο άρθρων για το πρόσωπό του το 2006.
Και τα δύο άρθρα επικεντρώθηκαν στο γεγονός ότι το Κοινοβούλιο καθυστέρησε το διορισμό του δικαστή μετά από καταγγελίες για διαφθορά εναντίον του. Το πρώτο κάλυψε την κοινοβουλευτική συζήτηση σχετικά με τους ισχυρισμούς περί διαφθοράς. Το δεύτερο αναφερόταν στην αγωγή για δυσφήμιση που ο δικαστής είχε ασκήσει για το πρώτο άρθρο, και ότι εκείνος είχε εμπλακεί σε μια επίθεση εναντίον ενός θιγόμενου διαδίκου.
Τα δικαστήρια βρήκαν τα άρθρα προσβλητικά και βλαπτικά για την υπόληψη του δικαστή και δε συμφώνησαν ότι ήταν ενημερωτικά. Αναφορικά με το πρώτο άρθρο, τα δικαστήρια εξέτασαν τα σχόλια σύμφωνα με τα οποία ένας συγγενής του στο Ανώτατο Δικαστήριο τον είχε βοηθήσει να «αισθάνεται πιο σίγουρος», την παρουσίαση μιας φωτογραφίας που αποδόθηκε υπό «συγκεκριμένο πρίσμα» και ελήφθη χωρίς τη συγκατάθεσή του, αλλά και σε αποσπάσματα από μια έκθεση σχετικά με το υποτιθέμενο δίκτυο προσώπων επιρροής του δικαστή. Αναφορικά δε συγκεκριμένα με τη φωτογραφία, αυτή βρισκόταν στην πρώτη σελίδα του άρθρου, καλύπτοντας περίπου το ένα έκτο της σελίδας. Ο δικαστής έφερε επίσημη ενδυμασία, είχε ουδέτερη έκφραση και καθόταν σε ένα γραφείο. Κάτω από τη φωτογραφία υπήρχε η παρακάτω λεζάντα: «Θα τους αποζημιώσω σύμφωνα με τις πράξεις τους (Παλαιά Διαθήκη)».
Το Δικαστήριο κατέληξε, μεταξύ άλλων, στο συμπέρασμα ότι οι ισχυρισμοί του δεύτερου άρθρου σχετικά με τον θιγόμενο διάδικο δεν είχαν βασιστεί σε «αδιαμφισβήτητα γεγονότα».
Οι αποφάσεις των δικαστηρίων έκαναν δεκτές τις αγωγές και η προσφεύγουσα εταιρεία έπρεπε να καταβάλει το ποσό των 148 ευρώ για δικαστικά έξοδα αναφορικά με το πρώτο άρθρο και 7.450 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση όσον αφορά το δεύτερο.
Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας που αφορούσε το πρώτο άρθρο, το Ανώτατο Δικαστήριο παρέπεμψε την υπόθεση σε άλλη περιφέρεια κατόπιν αιτήματος της προσφεύγουσας εταιρείας, στην οποία εξέφρασε αμφιβολίες για την αμεροληψία του δικαστή του πρώτου βαθμού. Αυτή η παραπομπή, ωστόσο, δεν έλαβε χώρα, επειδή ο δικαστής είχε ήδη εκδώσει την απόφαση.
Βασιζόμενη στο άρθρο 6 § 1 (δικαίωμα ακρόασης), η προσφεύγουσα εταιρία καταγγέλλει ειδικότερα ότι ο δικαστής που εξέτασε την υπόθεσή του δεν ήταν αμερόληπτος. Επίσης, καταγγέλλει παραβίαση του άρθρου 10 (ελευθερία της έκφρασης ) σχετικά με τις αποφάσεις του εγχώριου δικαστηρίου που της καταλόγισαν ευθύνη για δυσφήμιση.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Παραβίαση του Άρθρου 6 § 1 (δικαίωμα σε αμερόληπτο δικαστήριο)
Ο δικαστής καταλαμβάνει μια εξέχουσα θέση στο «δικαστικό σύστημα» της περιοχής στην οποία υπάγεται. Η διαδικασία για αλλαγή τοπικής αρμοδιότητας, είχε ως στόχο να εξασφαλίσει τις απαραίτητες εγγυήσεις, ώστε οι διάδικοι να μην έχουν αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία των δικαστηρίων.
Το γεγονός ότι η αίτηση αλλαγής τοπικής αρμοδιότητας τελικά έγινε δεκτή, αποδεικνύει ότι οι φόβοι της προσφεύγουσας εταιρείας δεν είχαν κριθεί αβάσιμοι από το Ανώτατο Δικαστήριο. Δεδομένου ότι ο δικαστής της υπόθεσης απέτυχε να διαθέσει επαρκή χρόνο, ώστε να ολοκληρωθεί η εν λόγω διαδικασία και στέρησε από την αίτηση αυτή την πρακτική αποτελεσματικότητά της, οι φόβοι της προσφεύγουσας για αμεροληψία μπορούν να θεωρηθούν ότι δικαιολογούνται αντικειμενικά.
Είναι αλήθεια ότι η προσφεύγουσα είχε πρόσβαση στο Εφετείο, το οποίο είχε πλήρη δικαιοδοσία για την εκτίμηση πραγματικών και νομικών ισχυρισμών. Η αμεροληψία αυτού του δικαστηρίου δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Αυτό μπορεί να θεωρείτο αρκετό για την αποκατάσταση της παραβίασης της απαίτησης αμεροληψίας του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου. Ωστόσο, όσον αφορά την αντιμετώπιση των καταγγελιών της προσφεύγουσας εταιρίας σε σχέση με φερόμενη έλλειψη αμεροληψίας, ούτε το Εφετείο, ούτε το Ανώτατο Δικαστήριο δεν τις έλαβε υπόψη. Ως εκ τούτου, δεν θεράπευσαν την εν λόγω έλλειψη.
Κατά συνέπεια, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης λόγω της έλλειψης αντικειμενικής αμεροληψίας εκ μέρους του δικαστή της δίκης κατά τη διαδικασία που αφορά το πρώτο άρθρο.
Παραβίαση του άρθρου 10 – όσον αφορά τις αποφάσεις των ουκρανικών δικαστηρίων για τα έξι αποσπάσματα στο πρώτο άρθρο, τη φωτογραφία με την βιβλική αναφορά και για δύο δηλώσεις στο δεύτερο άρθρο.
Μη παραβίαση του άρθρου 10 – όσον αφορά τις αποφάσεις των ουκρανικών δικαστηρίων όσον αφορά τα υπόλοιπα αμφισβητούμενα στοιχεία των δύο άρθρων.
Δίκαιη ικανοποίηση: 4 000 ευρώ (ηθική βλάβη)(επιμέλεια echrcaselaw.com).
