Οι επιεικείς ποινές με αναστολή σε αστυνομικούς για πυροβολισμούς και σοβαρό τραυματισμό πολίτη παραβιάζουν το δικαίωμα στη ζωή
ΑΠΟΦΑΣΗ
Hasan Köse κατά Τουρκίας της 18.12.2018 (αριθ. προσφ. 15014/11)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δικαίωμα στη ζωή. Επιεικής ποινή με αναστολή σε αστυνομικό. Συνέπειες αναστολής. Αστυνομικός, που εκνευρίστηκε σε έλεγχο φορτηγών επειδή ο προσφεύγων και ο αδελφός του ζήτησαν την αστυνομική του ταυτότητα, πυροβόλησε τον προσφεύγοντα τρεις φορές στην κοιλιακή χώρα. Ο σοβαρός τραυματισμός του του άφησε αναπηρία. Τα Τουρκικά δικαστήρια καταδίκασαν τον αστυνομικό σε ποινή 5 μηνών φυλάκιση με αναστολή. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι έχει το δικαίωμα άσκησης εξουσίας ελέγχου σε περιπτώσεις προφανούς δυσαναλογίας μεταξύ της σοβαρότητας της πράξης και της επιβληθείσας ποινής. Κατά το Στρασβούργο για ένα τόσο σοβαρό αδίκημα η ποινή που επιβλήθηκε στον αστυνομικό ήταν εξαιρετικά επιεικής και η αναστολή της στέρησε την ποινή από την πραγματική έκτισή της και την τιμωρία του κατηγορουμένου και δεν διασφάλιζε την αποτελεσματική πρόληψη παρόμοιων παράνομων πράξεων. Παραβίαση του δικαιώματος προστασίας της ζωής.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Αρθρο 2
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Hasan Köse είναι Τούρκος υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1972 και ζει στη Σμύρνη.
Η υπόθεση αφορούσε την καταγγελία του ότι ένας αστυνομικός τον πυροβόλησε και τον τραυμάτισε σοβαρά χωρίς να τιμωρηθεί ουσιαστικά και πρακτικά.
Ο προσφεύγων ισχυρίσθηκε ότι πυροβολήθηκε τον Ιανουάριο του 2007 από έναν από τους αστυνομικούς που είχαν σταματήσει τον ίδιο και τον αδελφό του, ενώ οδηγούσαν το φορτηγό τους για δουλειά. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι αστυνομικοί εκνευρίστηκαν όταν τα αδέλφια ζήτησαν να δουν τις ταυτότητές τους. Οι τελευταίοι άρχισαν να χτυπούν τον αδελφό του και ψέκασαν τον προσφεύγοντα με δακρυγόνα. Όταν ο προσφεύγων άρπαξε ένα ξύλο για να υπερασπιστεί τον εαυτό του, ένας από τους αξιωματικούς τον πυροβόλησε τρεις φορές, χτυπώντας τον στην κοιλιά.
Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση. Οι νοσοκομειακοί γιατροί θεώρησαν ότι το τραύμα του ήταν απειλητικό για τη ζωή του. Το 2008 διαγνώστηκε με μετατραυματική διαταραχή άγχους και σοβαρή κατάθλιψη, αποτέλεσμα των πυροβολισμών, ενώ μια έκθεση του 2010 που εξέδωσε ένα νοσοκομείο στη Σμύρνη διαπίστωσε ότι η ικανότητά του προς εργασία μειώθηκε κατά 27%.
Κατά τη διάρκεια της επακόλουθης έρευνας και δίκης, ο αστυνομικός υποστήριξε ότι είχε κατά λάθος πυροβολήσει τον προσφεύγοντα κατά τη διάρκεια της συμπλοκής.
Ωστόσο, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο αστυνομικός ήταν ένοχος χρήσης υπερβολικής βίας και πρόκλησης σοβαρής σωματικής βλάβης που συνιστούσε απειλή για τη ζωή. Το δικαστήριο καταδίκασε τον αστυνομικό σε φυλάκιση πέντε μηνών με αναστολή. Η έφεση του προσφεύγοντος για την αναστολή της ποινής του αστυνομικού απορρίφθηκε το 2010.
Οι διαδικασίες ενώπιον του Υπουργείου Εσωτερικών για αποζημίωση εξακολουθούν να εκκρεμούν.
Βασιζόμενος ιδίως στο άρθρο 2 (δικαίωμα στη ζωή), ο κ. Köse παραπονέθηκε ότι τα εθνικά δικαστήρια είχε επιβάλει πολύ ελαφριά ποινή στον αστυνομικό που τον είχε πυροβολήσει και τραυματίσει, η οποία, εν πάση περιπτώσει, ποτέ δεν εκτελέστηκε στην πράξη.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η θετική υποχρέωση του κράτους βάσει του άρθρου 2 της Σύμβασης για την προστασία της ζωής από το νόμο απαιτεί από την εσωτερική έννομη τάξη να αποδείξει την ικανότητά της να επιβάλλει το ποινικό δίκαιο έναντι εκείνων που έχουν παραβιάσει το δικαίωμα στη ζωή άλλου.
Το ΕΔΔΑ ενώ καταλείπει ουσιαστικά στα εθνικά δικαστήρια την επιλογή των κατάλληλων κυρώσεων και ποινών, οφείλει και έχει το δικαίωμα να ασκήσει εξουσία ελέγχου και να παρέμβει σε περιπτώσεις πρόδηλης δυσαναλογίας μεταξύ της σοβαρότητας της πράξης και της επιβληθείσας ποινής.
Το Δικαστήριο έχει ήδη κρίνει σε αρκετές υποθέσεις ότι η διαδικασία που προβλέπεται από τον Ποινικό Κώδικα και επιτρέπει την αναστολή της εκτέλεσης αποφάσεων σχετικά με τους κρατικούς υπαλλήλους, οδηγεί στην ατιμωρησία των δραστών.
Το Δικαστήριο έχει ήδη διαπιστώσει ότι η διαδικασία αναστολής των αποφάσεων ήταν μία από τις κύριες πρακτικές που υιοθέτησαν τα Τουρκικά δικαστήρια και που επέτρεψαν στους δράστες παρόμοιων αδικημάτων να αποφύγουν την πραγματική έκτιση της ποινής και την τιμωρία. Αυτό συμβαίνει επειδή η εφαρμογή της αναστολής στερεί από την απόφαση όλες τις έννομες συνέπειες, συμπεριλαμβανομένης της έκτισης ποινής.
Συμπερασματικά, το ΕΔΔΑ θεωρεί ότι το ποινικό σύστημα, όπως εφαρμόστηκε εν προκειμένω, τιμωρώντας τον αστυνομικό κατηγορούμενο για σοβαρή σωματική βλάβη του προσφεύγοντος, που του άφησε αναπηρία, αποδείχτηκε ότι απέχει πολύ από την αυστηρότητα και έχει ελάχιστα αποτρεπτικά αποτελέσματα ικανά να διασφαλίσουν την αποτελεσματική πρόληψη παράνομων πράξεων, όπως αυτές που κατήγγειλε ο προσφεύγων και έτσι διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου επιδίκασε ποσό 28.000 ευρώ για αποζημίωση και 40.000 ευρώ για ηθική βλάβη(επιμέλεια echrcaselaw.com).
