Η έξωση από οίκημα του ενός συντρόφου μετά το θάνατο του άλλου συνιστά παραβίαση του δικαιώματος στην κατοικία
ΑΠΟΦΑΣΗ
Yevgeniy Zakharov κατά Ρωσίας της 14-3-2017 (αριθμ. προσφ. 66610/10)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δικαίωμα στην κατοικία. Μετά το διαζύγιό του ο προσφεύγων μετακόμισε με τη νέα του σύντροφο, με την οποία έζησαν μαζί 10 χρόνια σε ένα από τα τρία δωμάτια ενός κοινόχρηστου διαμερίσματος βάση μιας συμφωνίας κοινωνικής μίσθωσης. Το ζευγάρι δεν παντρεύτηκε ποτέ. Μετά το θάνατο της συντρόφου του ο προσφεύγων απεβλήθη από την κατοικία του , καθώς δεν του επέτρεπαν να κάνει χρήση του δωματίου γιατί δεν είχε κανένα νομικό δικαίωμα. Εκείνος προσέφυγε στα εθνικά δικαστήρια. Σε πρώτο βαθμό έγινε δεκτό το αίτημά του για στέγαση, αλλά στο επόμενο στάδιο ανετράπη η απόφαση καθώς το δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπήρχε καμία απόδειξη ότι η θανούσα πλέον σύντροφός του θα επέτρεπε στον κ. Zakharov να διαμένει στο δωμάτιο ως μέλος της οικογένειας και όχι ως προσωρινός κάτοικος. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι ο προσφεύγων είχε αναπτύξει επαρκή και συνεχόμενη σύνδεση με το δωμάτιο της θανούσας συντρόφου του στο κοινόχρηστο διαμέρισμα, έχοντας διαμένει εκεί για 10 χρόνια, ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί ως κατοικία του σύμφωνα με το άρθρο 8 της Σύμβασης. Η άρνηση των εγχώριων δικαστηρίων να τον αναγνωρίσουν ως μέλος της οικογένειας της θανούσας συντρόφου του οικογένεια και συνεπώς, να αναγνωρίσουν το δικαίωμά του να καταλάβει το δωμάτιό της, ανέρχονταν σε επέμβαση του δικαιώματος σεβασμού της οικίας του. Διαπίστωσε παραβίαση της σύμβασης .
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Yevgeniy Zkharov, είναι Ρώσος υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1944 και ζει στο Καλίνινγκραντ (Ρωσία).
Ο κ. Zkharov χώρισε το 1999 και μετακόμισε με τη νέα του σύντροφο, τη Β, με την οποία έζησαν μαζί για τα επόμενα 10 χρόνια σε ένα από τα τρία δωμάτια ενός κοινόχρηστου διαμερίσματος βάση μιας συμφωνίας κοινωνικής μίσθωσης.
Δεν παντρεύτηκαν και ο Zkharov δεν είχε καταχωρηθεί ως επίσημος ένοικος του δωματίου. Όταν η Β. απεβίωσε τον Μάιο 2009, οι λοιποί ένοικοι του διαμερίσματος κλείδωσαν τον κ. Zkharov έξω και η τοπική αρχή στέγασης τον ενημέρωσε ότι έπρεπε να εκκενώσει το δωμάτιο, καθώς ο ίδιος δεν είχε κανένα νομικό δικαίωμα στο δωμάτιο.
Μετά από αυτά εκκίνησε τις νομικές διαδικασίες, υποστηρίζοντας ότι έπρεπε να αντιμετωπιστεί ως μέλος της οικογένειας θανούσας συντρόφου του, και υποστήριξε ότι είχε το δικαίωμα να καταλάβει το δωμάτιό της. Υποστήριξε συγκεκριμένα ότι δεν είχε κανένα άλλο μέρος να μείνει – δεδομένου ότι η πρώην σύζυγός του κατέχει πλέον το διαμέρισμα στο οποίο είχε καταχωρηθεί ότι διέμενε ο ίδιος κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 10 ετών και η ίδια ζούσε εκεί με τη καινούργια της οικογένεια – και αναγκάζονταν να ζει στο σχολείο, όπου εργαζόταν ως νυχτοφύλακας.
Τον Μάιο του 2010, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκανε αποδεκτή τη προσφυγή του, κατ΄ ουσίαν, με την αιτιολογία ότι συγκατοικούσε με τη Β για 10 χρόνια. Ωστόσο το Εφετείο ακύρωσε την απόφαση αυτή και απέρριψε τους ισχυρισμούς του, κρίνοντας ότι δεν υπήρχε καμία αδιάσειστη απόδειξη ότι η Β. θα επέτρεπε στον κ. Zakharov να διαμένει στο δωμάτιο ως μέλος της οικογένειας και όχι ως προσωρινός κάτοικος. Βάσισε το εν λόγω συμπέρασμα, λόγω του γεγονότος ότι ο ίδιος ήταν καταχωρημένος ως διαμένοντας στην οικία της πρώην συζύγου του για όσα χρόνια διέμενε στο δωμάτιο της Β. και δεν είχε ζητήσει να διαγραφεί από το μητρώο παρά μόνο μετά το θάνατό της.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Κατά το ΕΔΔΑ ο κ. Zakharov είχε αναπτύξει επαρκή και συνεχόμενη σύνδεση με το δωμάτιο της θανούσας συντρόφου του στο κοινόχρηστο διαμέρισμα, έχοντας διαμένει εκεί για δέκα χρόνια, ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί ως κατοικία του σύμφωνα με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ. Η άρνηση των εγχώριων δικαστηρίων να τον αναγνωρίσουν ως μέλος της οικογένειας της θανούσας συντρόφου του και συνεπώς, να αναγνωρίσουν το δικαίωμά του να καταλάβει το δωμάτιό της, ανέρχονταν σε επέμβαση του δικαιώματος σεβασμού της οικίας του. Το Δικαστήριο δέχθηκε ότι η εν λόγω παρέμβαση είχε νομική βάση στο εσωτερικό δίκαιο (συγκεκριμένα, στο Κώδικα Στέγαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας το 2004) και αποσκοπούσε στο νόμιμο σκοπό προστασίας της τοπικής αρχής στέγασης καθώς και του ιδιοκτήτη του διαμερίσματος και των δικαιωμάτων των ατόμων που έχουν ανάγκη στέγασης.
Ωστόσο, το Εφετείο παρέλειψε να σταθμίσει τα ανταγωνιστικά δικαιώματα που διακυβεύονται στην εν λόγω υπόθεση, κυρίως των συμφερόντων των υπόλοιπων ενοικιαστών των άλλων δύο δωματίων του κοινόχρηστου διαμερίσματος εναντίον του δικαιώματος σεβασμού της οικίας του κ. Zakharov. Πράγματι, το δικαστήριο είχε δώσει πρωταρχική σημασία στο γεγονός ότι ο κ. Ζakharov είχε καταχωρηθεί ως διαμένοντας αλλού για μια δεκαετία με τη Β. χωρίς να επιδιώκει να το σταθμίσει ως προς τα επιχειρήματά του σχετικά με την ανάγκη του για το εν λόγω δωμάτιο. Συνεπώς το εθνικό Δικαστήριο παρέλειψε να καθοριστεί η αναλογικότητα της παρέμβασης του δικαιώματος σεβασμού της οικίας του κ. Zkharov. Η επέμβαση στο δικαίωμα σεβασμού της οικίας του προσφεύγοντος δεν ήταν, ως εκ τούτου «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία», κατά παράβαση του άρθρου 8 της Σύμβασης.
Το ΕΔΔΑ καταδίκασε τη Ρωσία να καταβάλλει στον κ. Zakharov 5.000 ευρώ για την ηθική του βλάβη.
