Έρευνες σε σπίτια πριν κινηθεί ποινική δίωξη. Πρέπει να παρέχονται νομοθετικά επαρκείς εγγυήσεις εναντίον της αυθαιρεσίας των αρχών. Παραβίαση του δικαιώματος σε ειρηνική απόλαυση της κατοικίας.

ΑΠΟΦΑΣΗ

Brazzi κατά Ιταλίας της 27.09.2018 (αριθ. προσφ. 57278/11)

βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Κατ’ οίκον έρευνα και δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή. Διερεύνηση φορολογικού αδικήματος και έρευνα των φορολογικών αρχών στην κατοικία του προσφεύγοντος, όπου κατοικούσαν η σύζυγος και τα παιδιά του.  Το ιταλικό δίκαιο δεν προσέφερε επαρκείς εγγυήσεις έναντι του κινδύνου κατάχρησης εξουσίας από τις αρχές που διεξάγουν την έρευνα, ενώ δεν υπήρχε αποτελεσματική δικαστική εποπτεία ή εκ των υστέρων επανεξέταση των μέτρων. Παρότι η έρευνα δεν είχε καμία χρηματοοικονομική επίπτωση στον προσφεύγοντα, καθώς δεν είχε ως αποτέλεσμα τη κατάσχεση περιουσιακών του στοιχείων, έπληττε το δικαίωμά του για ειρηνική απόλαυση των περιουσιακών του στοιχείων και της κατοικίας του. Παραβίαση του άρθρου 8 της Σύμβασης.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 8

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων Marco Brazzi, είναι Ιταλός και Γερμανός υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1965. Ζει στο Μόναχο (Γερμανία) και είναι εγγεγραμμένος  στο μητρώο Ιταλών που διαμένουν στο εξωτερικό. Η υπόθεση αφορά έρευνα που πραγματοποίησαν οι ιταλικές φορολογικές αρχές σε σπίτι που είχε στη κατοχή του ο κ. Brazzi στην Ιταλία από το 2009 και στο οποίο διέμενε με τη γυναίκα του και τα παιδιά του κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.

Τον Ιούλιο του 2010, το γραφείο του Εισαγγελέα της Matua κίνησε ποινική έρευνα εναντίον του κ. Brazzi με την υποψία της φοροδιαφυγής. Τον Αύγουστο του 2010 έγινε έρευνα στο σπίτι του στην Ιταλία βάση εντάλματος το οποίο εκδόθηκε από το γραφείο του Εισαγγελέα. Εντούτοις, δεν κατασχέθηκαν έγγραφα. Η υπόθεση στη συνέχεια διεκόπη αφού ο κ. Brazzi είχε διευκρινίσει και ξεκαθαρίσει τη φορολογική του κατάσταση κατά τη διάρκεια της αντίστοιχης διαδικασίας, ιδίως αποδεικνύοντας ότι η Γερμανία ήταν ο κύριος τόπος κατοικίας του. Ο προσφεύγων  εν τω μεταξύ προσέφυγε ενώπιον του Ακυρωτικού Δικαστηρίου για παράνομη έρευνα, αλλά η προσφυγή του κηρύχθηκε απαράδεκτη.

Βασιζόμενος στο άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής), ο κ. Brazzi διαμαρτύρεται για παραβίαση του δικαιώματός του σεβασμού της οικίας του. Επικαλούμενος το άρθρο 6 (δικαίωμα δίκαιης δίκης) και το άρθρο 13 (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής), καταγγέλλει ότι δεν είχε πρόσβαση σε κανένα αποτελεσματικό ένδικο μέσο αναφορικά με τις καταγγελίες βάσει του άρθρου 8.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ….

Άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής)

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η εν λόγω έρευνα συνιστούσε παρέμβαση των δημοσίων αρχών στο δικαίωμα του κ. Brazzi στην ιδιωτική του ζωή. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, η παρέμβαση στα δικαιώματα που προστατεύει το άρθρο 8 πρέπει να έχει επαρκώς προσιτή και προβλέψιμη νομική βάση, συμβατή με την αρχή του κράτους δικαίου. Εν προκειμένω, η αμφισβητούμενη έρευνα βασίστηκε στα άρθρα 247επ. του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, η οποία δεν εγείρει ζήτημα προσβασιμότητας ή προβλεψιμότητας.

Όσον αφορά τη συμβατότητα αυτών των διατάξεων με το κράτος δικαίου, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η εν λόγω έρευνα είχε διαταχθεί από την εισαγγελία την ίδια ημέρα με την έναρξη της διαδικασίας της ποινικής έρευνας εναντίον του κ. Brazzi, μετά από απόπειρα των φορολογικών αρχών να ερευνήσουν νωρίτερα εκείνη την ημέρα, στο πλαίσιο ενός διοικητικού φορολογικού ελέγχου. Η έρευνα έλαβε έτσι χώρα  σε ένα ιδιαίτερα πρώιμο σημείο της ποινικής διαδικασίας. Το Δικαστήριο είχε διαπιστώσει προηγουμένως ότι μια  έρευνα η οποία διεξάγεται σε τέτοιο στάδιο έπρεπε να περιβάλλεται από κατάλληλες και επαρκείς διασφαλίσεις και διαβεβαιώσεις ότι δεν χρησιμοποιούνταν από τις αρχές που διεξήγαγαν την έρευνα για να λάβουν ενοχοποιητικές πληροφορίες σχετικά με άτομα που δεν είχαν ακόμη χαρακτηριστεί ως ύποπτα για διάπραξη αδικήματος. Η προστασία των φυσικών προσώπων έναντι αυθαίρετων παρεμβάσεων της δημόσιας εξουσίας στα δικαιώματα που εγγυάται το άρθρο 8 απαιτεί αυστηρό νομικό πλαίσιο και περιορισμό των εξουσιών αυτών.

Στη παρούσα υπόθεση, η ιταλική νομοθεσία δεν προέβλεπε προηγούμενη εποπτεία και έλεγχο των ερευνών που είχαν παραγγελθεί κατά τη διάρκεια των προκαταρτικών ερευνών.

Δεν υπήρχε πρόβλεψη σχετικά με το αξίωμα του εισαγγελέα, υπό την ιδιότητα του ως επιβλέποντα της έρευνας, να ζητήσει την άδεια ενός δικαστή ή ακόμη και να ενημερώσει τον τελευταίο σχετικά με την απόφασή του να διεξάγει έρευνα. Συνεπώς, η έλλειψη προηγούμενης δικαστικής εποπτείας θα μπορούσε να αντισταθμιστεί από τον μεταγενέστερο δικαστικό έλεγχο, μετά την πράξη, ως προς τη νομιμότητα και την αναγκαιότητα του μέτρου. Με άλλα λόγια, ο ενδιαφερόμενος έπρεπε να είναι σε θέση να επιτύχει αποτελεσματικό έλεγχο και εξέταση από δικαστήριο του  πραγματικού και νομικού χαρακτήρα του εν λόγω μέτρου και της εκτέλεσης του. Έτσι, όταν μια πράξη η οποία είχε ήδη λάβει χώρα χαρακτηρίζονταν ως παράνομη, το μέσο προσφυγής ή τα διαθέσιμα διορθωτικά μέτρα έπρεπε να είναι ικανά να παράσχουν στο πρόσωπο κατάλληλη αποζημίωση. Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο είχε διαπιστώσει σε ορισμένες περιπτώσεις, ότι η  επανεξέταση ενός μέτρου από τα ποινικά δικαστήρια και η κρίση ότι αυτό έχει τεθεί κατά παράβαση του άρθρου 8, θα μπορούσε να αποτελέσει τη νομική βάση για χορήγηση κατάλληλης αποζημίωσης, όταν το δικαστήριο προέβαινε σε αποτελεσματική επανεξέταση της νομιμότητας και της αναγκαιότητας του αμφισβητούμενου μέτρου και, ενδεχομένως, στον αποκλεισμό κάθε απόδειξης που προέκυψε από την ποινική διαδικασία.

Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη εδώ, καθώς η έρευνα δεν είχε ως αποτέλεσμα τη συγκέντρωση οποιουδήποτε αποδεικτικού στοιχείου για τη δίωξη και η διαδικασία τέθηκε στο αρχείο από τον δικαστή της προκαταρκτικής εξέτασης. Επιπλέον, ο εν λόγω δικαστής δεν είχε εξετάσει τη νομιμότητα ή την αναγκαιότητα του εντάλματος έρευνας, αλλά είχε απλώς εγκρίνει την αίτηση του εισαγγελέα για την περάτωση της υπόθεσης. Ο προσφεύγων δεν μπόρεσε επίσης να προβεί σε επανεξέταση του μέτρου επειδή το συγκεκριμένο ένδικο βοήθημα βάσει του άρθρου 257 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας θα μπορούσε να προβλεφθεί μόνο όταν η έρευνα είχε ως αποτέλεσμα την κατάσχεση περιουσίας. Ακολούθως ισχυρίστηκε ότι κανένας δικαστής δεν εξέτασε τη νομιμότητα ή την αναγκαιότητα του εντάλματος έρευνας του εισαγγελέα στο σπίτι του κ. Brazzi. Κατά συνέπεια, δεδομένου ότι δεν υπήρξε τέτοια εξέταση ή, ενδεχομένως, διαπίστωση παράνομης συμπεριφοράς, ο ενδιαφερόμενος δεν μπορούσε να επιτύχει κατάλληλη αποκατάσταση/αποζημίωση της φερόμενης ζημίας.

Ως εκ τούτου, δεδομένου ότι δεν υπήρξε προηγούμενη δικαστική εποπτεία ή οποιαδήποτε αποτελεσματική εκ των υστέρων επανεξέταση των μέτρων, το ιταλικό δίκαιο δεν προσέφερε επαρκείς εγγυήσεις έναντι του κινδύνου κατάχρησης εξουσίας από τις αρχές που διεξάγουν την ποινική έρευνα. Συνεπώς, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, έστω και αν το μέτρο είχε νομική βάση στο εσωτερικό δίκαιο, η εθνική νομοθεσία δεν παρείχε στον κ. Brazzi τις απαραίτητες διασφαλίσεις κατά της κατάχρησης ή αυθαιρεσίας πριν ή μετά την έρευνα. Ως αποτέλεσμα, δεν είχε επωφεληθεί από την «αποτελεσματική εποπτεία» που απαιτείται από το κράτος δικαίου σε μια δημοκρατική κοινωνία. Η παρέμβαση στο δικαίωμα του κ. Brazzi για σεβασμό στη κατοικία του δεν ήταν ως εκ τούτου «σύμφωνη με το νόμο» κατά την έννοια του άρθρου 8 § 2 της Σύμβασης.

Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του Άρθρου 8 της Σύμβασης.

Άρθρο 41 (δίκαιη ικανοποίηση)

Ο κ. Brazzi δεν υπέβαλε καμία αξίωση για δίκαιη ικανοποίηση. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν ήταν αναγκαίο να του χορηγηθεί οποιοδήποτε ποσό ως δίκαιη ικανοποίηση(επιμέλεια echrcaselaw.com).