Καυστική κριτική σε δικαστή από εφημερίδα για συμμετοχή του σε εκδήλωση άλλης εφημερίδας. Δικαίωμα άσκησης κριτικής σε δικαστές εάν υπάρχει πραγματική βάση των αναγραφόμενων.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Narodni List d.d. κατά Κροατίας της 8.11.2018 (αρ. προσφ. 2782/12)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ελευθερία του Τύπου και κριτική σε δικαστές. Εκδότης εφημερίδας επέκρινε δικαστή με άρθρο του γιατί παρευρέθηκε στα εγκαίνια λειτουργίας μίας αντίπαλης εφημερίδας και γιατί στο παρελθόν είχε εκδώσει ένταλμα έρευνας στις εγκαταστάσεις της εφημερίδας του. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι το άρθρο είχε καλύψει ένα θέμα δημοσίου συμφέροντος, δηλαδή τη λειτουργία του δικαστικού συστήματος, και, αν και ο τρόπος έκφρασης ήταν καυστικός, δεν ήταν προσβλητικός. Κατά το Στρασβούργο η χρήση καυστικού τόνου σε σχόλια που απευθύνονται σε δικαστές δεν είναι ασυμβίβαστη με το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης. Οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να ασκούν κριτική στο δικαστικό σύστημα εφόσον οι απόψεις που εκφράζουν έχουν επαρκή πραγματική βάση. Η επιδικασθείσα αποζημίωση των 7000 περίπου ευρώ κατά του εκδότη θα μπορούσε να αποθαρρύνει την δημόσια συζήτηση του τύπου σχετικά με ζητήματα που αφορούν το κοινό. Παραβίαση της ελευθερίας έκφρασης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Narodni List D.D., είναι ο εκδότης του εβδομαδιαίου περιοδικού Narodni List. Το γραφείο του περιοδικού εδρεύει στο Zadar (Κροατία).
Το 2010, τα εγχώρια δικαστήρια διαπίστωσαν ότι ένα άρθρο που δημοσίευσε ο προσφεύγων ήταν προσβλητικό και αποτελούσε προσωπική επίθεση εναντίον ενός δικαστή του Δικαστηρίου του Zadar. Το άρθρο, που δημοσιεύθηκε το 2008, επέκρινε τον δικαστή για το γεγονός ότι πήγε σε μια κοινωνική εκδήλωση για να γιορτάσει την έκδοση νέας εφημερίδας από έναν αμφιλεγόμενο τοπικό επιχειρηματία, παρά την ύπαρξη μιας πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων. Το άρθρο ανέφερε επίσης ένα περιστατικό το οποίο έλαβε δύο χρόνια νωρίτερα, όταν ο ίδιος δικαστής είχε εκδώσει ένταλμα έρευνας στις εγκαταστάσεις του προσφεύγοντος εκδότη, ύστερα από κατηγορίες ενός άλλου δικαστή ότι ένας από τους φωτογράφους του τον είχε φωτογραφίσει χωρίς την άδειά του μπροστά σε κτίριο δικαστηρίου. Το άρθρο αναφέρεται στο ένταλμα έρευνας ως «παράνομο και ότι είχε ως αποτέλεσμα «ένα κοπάδι αστυνομικών να κάνουν επιδρομή στα γραφεία τους». Ο τίτλος ήταν «Ο δικαστής Β θα πρέπει να τεθεί στο πάγκο».
Ο εν λόγω δικαστής άσκησε αγωγή εναντίον του εκδότη για δυσφήμηση. Το 2010 τα εγχώρια δικαστήρια διαπίστωσαν ότι το άρθρο ήταν προσβλητικό και ότι ανέρχονταν σε προσωπική επίθεση στον δικαστή, παραβιάζοντας το δικαίωμά του στην υπόληψη και στην αξιοπρέπειά του, καταδίκασαν δε τον εκδότη να καταβάλει στον δικαστή αποζημίωση ύψους 50.000 κροατικών κούνων (HRK) (περίπου 6.870 ευρώ). Η απόφαση κατέστη αμετάκλητη αφού όλα τα ένδικα μέσα που άσκησε ο εκδότης της εφημερίδας απορρίφθηκαν.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 10 σε θέματα γενικού συμφέροντος είναι διευρυμένο, όπως έπραξε και σε υπόθεση σχετική με τις παρατηρήσεις για τη λειτουργία του δικαστικού συστήματος. Ως εκ τούτου, θεώρησε ότι το άρθρο, το οποίο υπογραμμίζει μια συμπεριφορά που θεωρείται απρόσφορη για έναν δικαστή, δηλαδή η προσέλευσή του σε εκδήλωση που διοργάνωσε ένας αμφιλεγόμενος τοπικός επιχειρηματίας και η έκδοση αδικαιολόγητου εντάλματος έρευνας, αφορούσε ένα ζήτημα δημόσιου συμφέροντος.
Κάποιες φορές είναι απαραίτητο να προστατευθεί η δικαστική εξουσία από σοβαρές επιθέσεις που είναι ουσιαστικά αβάσιμες, δεδομένης της σπουδαιότητας της διατήρησης της εμπιστοσύνης του κοινού στο δικαστικό σύστημα και του γεγονότος ότι οι δικαστές δεν μπορούν να αντιδράσουν μέσω του καθήκοντος της διακριτικής τους ευχέρειας.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα άτομα δεν έχουν το δικαίωμα να ασκούν κριτική στο δικαστικό σύστημα, εφόσον οι απόψεις που εκφράζουν έχουν επαρκή πραγματική βάση, είτε πρόκειται για πραγματικούς ισχυρισμούς, είτε για αξιολογικές κρίσεις.
Τα εγχώρια δικαστήρια διαπίστωσαν ότι το άρθρο περιείχε αξιολογικές κρίσεις, οι οποίες ήταν προσβλητικές, χωρίς να εξετάζεται αν είχαν επαρκή βάση πραγματικών περιστατικών. Ωστόσο, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η κριτική που ασκήθηκε με τις φράσεις «κοπάδι αστυνομικών επιδρομών» και «πρέπει να διαπομπευθούν», αν και καυστική, δεν ήταν προσβλητική. Η χρήση καυστικού τόνου σε σχόλια που απευθύνονται σε δικαστή δεν ήταν κατ’ αρχήν ασυμβίβαστη με το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης στο πλαίσιο της Σύμβασης.
Τέλος, το Δικαστήριο δυσκολεύτηκε να δεχθεί ότι η ζημία που υπέστη η υπόληψη του δικαστή ήταν τόσο σοβαρή ώστε να δικαιολογεί την επιδίκαση ποσού 50.000 HRK. Πιο συγκεκριμένα, το ποσό αυτό αντιστοιχούσε στα δύο τρίτα του ποσού που απένεμαν τα κροατικά δικαστήρια για ψυχική οδύνη που προκλήθηκε από τον αδικαιολόγητο θάνατο ενός αδελφού. Ένα τέτοιο μεγάλο ποσό θα μπορούσε, κατά την άποψη του Δικαστηρίου, να αποθαρρύνει την δημόσια συζήτηση σχετικά με θέματα που απασχολούν το κοινό.
Επομένως, η παρέμβαση στην ελευθερία έκφρασης του προσφεύγοντος εκδότη δεν ήταν «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία», κατά παράβαση του άρθρου 10.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Κροατία πρέπει να καταβάλει στον προσφεύγοντα εκδότη ποσό 5.000 ευρώ για την ηθική του βλάβη(επιμέλεια echrcaselaw.com).
