H συστηματική ποινική δίωξη ιδιοκτήτη εφημερίδας για δημοσίευση δηλώσεων ηγετών «τρομοκρατικών» οργανώσεων παραβίασε την ελευθερία της έκφρασης.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ali Gürbüz κατά Τουρκίας της 12-3-2019 (αριθ. προσφ. 52497/08, 6741/12, 7110/12, 15056/12, 15057/12 και 15059/12)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Επτά ποινικές διαδικασίες εναντίον ιδιοκτήτη ημερήσιας εφημερίδας, επειδή δημοσίευσε δηλώσεις ηγετών «τρομοκρατικών» οργανώσεων σύμφωνα με την τουρκική νομοθεσία. Απαλλαγή του μετά από πολυετείς διαδικασίες. Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε τη συστηματική ποινική του δίωξη, ανεξάρτητα από το πραγματικό περιεχόμενο των άρθρων του. Οι δημοσιευμένες δηλώσεις περιείχαν ασήμαντα μηνύματα, χωρίς να εμπεριέχεται οποιαδήποτε πρόκληση σε βία, ένοπλη αντίσταση ή εξέγερση. Κατά το ΕΔΔΑ, ο φόβος του προσφεύγοντος μήπως καταδικαστεί του είχε αναπόφευκτα ασκήσει πίεση, με αποτέλεσμα την αυτολογοκρισία του, ενώ οι διώξεις εναντίον του θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως κρατική προσπάθεια για αυθαίρετη κατάργηση δημοσιεύσεων. Δικαίωμα του κοινού να ενημερώνεται για άλλες απόψεις σύμφωνα με την ελευθερία λήψης ή μετάδοσης πληροφοριών και ιδεών και ανάγκη αξιολόγησης των προθέσεων των επαγγελματιών των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Παρέμβαση δυσανάλογη με τους επιδιωκόμενους νόμιμους σκοπούς (προστασία της εθνικής ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας). Παραβίαση του Άρθρου 10 (ελευθερία έκφρασης) της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων Ali Gürbüz, γεννήθηκε το 1971 και ζει στην Κολωνία (Γερμανία). Την εποχή εκείνη ήταν ο ιδιοκτήτης της καθημερινής εφημερίδας Ülkede Özgür Gündem.
Μεταξύ του 2004 και του 2006 του ασκήθηκαν επτά ποινικές διώξεις εναντίον του για παραβιάσεις του αντιτρομοκρατικού νόμου 3713 για τη δημοσίευση 11 άρθρων σχετικά με το PKK (Κουρδικό Εργατικό Κόμμα, μια παράνομη ένοπλη οργάνωση) στην εφημερίδα του. Μεταξύ άλλων θεμάτων, τα άρθρα αφορούσαν τις Χριστουγεννιάτικες ευχές του PKK / Kongra-Gel, και των δηλώσεων κρατουμένων ότι η λύση στο κουρδικό πρόβλημα απαιτούσε διάλογο με τον Αμπντουλάχ Öτλαν.
Το 2007, το Πλημμελειοδικείο διαπίστωσε ότι ο κ. Gürbüz ήταν ένοχος για την κατηγορία της δημοσίευσης δηλώσεων τρομοκρατικής οργάνωσης και τον καταδίκασε σε πρόστιμα. Οι δικαστικές αποφάσεις ακυρώθηκαν αργότερα από το Ανώτατο Δικαστήριο, επειδή το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάσισε εν τω μεταξύ να διαγράψει τη λέξη «ιδιοκτήτες» από το άρθρο 6 (4) του νόμου αριθ. 3713.
Κατά συνέπεια, ο κ. Gürbüz αθωώθηκε, το 2011, σε όλες τις διαδικασίες εναντίον του.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ..
Άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης)
Κατά πόσο υπήρξε παρέμβαση
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι η ποινική διαδικασία (με βάση επτά διαφορετικές διώξεις) είχε συστηματικά κινηθεί και ανοιχτεί κατά του Gürbüz, βάσει του νόμου αριθ. 3713, για δημοσίευση δηλώσεων από εκπροσώπους μίας οργάνωσης που χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση σύμφωνα με το τουρκικό δίκαιο. Απαλλάχθηκε από κάθε διαδικασία, η οποία διήρκεσε μεταξύ πέντε και επτά ετών, χωρίς να τεθεί υπό κράτηση.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι δημοσιεύσεις αποτελούνταν από ασήμαντα μηνύματα και διαπίστωσε ότι η αυτόματη εφαρμογή του νόμου αριθ. 3713 σε οποιαδήποτε δήλωση προέρχεται από τρομοκρατική οργάνωση, ανεξάρτητα από το πραγματικό περιεχόμενό της, ήταν ικανή να έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα στην ελευθερία της έκφρασης και τη δημόσια συζήτηση. Επιπλέον, μολονότι τελικά ο προσφεύγων απαλλάχθηκε, η διαδικασία είχε παραταθεί για μακρές περιόδους κατά τις οποίες ο φόβος της καταδίκης είχε αναπόφευκτα ασκήσει πίεση στον κ. Gürbüz, με αποτέλεσμα να υπαχθεί σε αυτολογοκρισία. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των διώξεων και τη διάρκεια της δίωξης, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μορφή εκβιασμού, εκφοβίζοντας τον ιδιοκτήτη της εφημερίδας και αποθαρρύνοντάς τον από τη δημοσίευση άρθρων σχετικά με ζητήματα γενικού συμφέροντος. Εν τέλει, οι διαδικασίες αυτές αποτελούνταν πραγματικούς και αποτελεσματικούς περιορισμούς, παρά τον απόλυτο χαρακτήρα της αθώωσής του που απλώς τερμάτισε την ύπαρξη του κινδύνου καταδίκης, χωρίς να μειώνεται το γεγονός ότι η διαδικασία αυτή άσκησε πίεση στον κ. Gürbüz για ορισμένο χρονικό διάστημα. Κατά συνέπεια, υπήρξε παρέμβαση στο δικαίωμα του κ. Gürbüz στην ελευθερία έκφρασης.
Κατά πόσο η παρέμβαση ήταν δικαιολογημένη
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι οι δημοσιεύσεις αφορούσαν θέματα, όπως η εκπαίδευση που παρέχεται από την οργάνωση, τις Χριστουγεννιάτικες ευχές, τις διώξεις των πρόσφατων ένοπλων συγκρούσεων, τις εκδηλώσεις που διοργανώνονται σε ορισμένες πόλεις, τη λύση στο κουρδικό πρόβλημα και τους επαίνους μίας οργάνωσης για την επιτυχία σε αθλητικές διοργανώσεις. Οι δικαστικές αρχές είχαν κινήσει τις διαδικασίες αποκλειστικά επειδή το περιεχόμενο αυτό προέρχεται από οργανώσεις που χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατικές δυνάμει του τουρκικού δικαίου, χωρίς να προβούν σε κατάλληλη ανάλυση της ουσίας των αμφισβητούμενων παρατηρήσεων ή του πλαισίου μέσα στου οποίου είχαν γραφτεί. Ούτε ισχυρίστηκαν ότι αυτά τα άρθρα περιείχαν επικλήσεις στη βία, στην ένοπλη αντίσταση ή στην εξέγερση, ή ότι αποτελούσαν ρητορική μίσους, ουσιώδη στοιχεία που πρέπει να εξεταστούν κατά την άποψη του Δικαστηρίου.
Έτσι, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η έναρξη της ποινικής διαδικασίας κατά του κ. Gürbüz μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αντίδραση των αρχών με στόχο να καταπνίξουν, σύμφωνα με το ποινικό δίκαιο, τη δημοσίευση των δηλώσεων από ηγέτες οργανώσεων που χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατικές σύμφωνα με το τουρκικό δίκαιο, χωρίς να εξετάζεται το περιεχόμενό τους, μολονότι θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι συμβάλλουν στη δημόσια συζήτηση. Επιπλέον, η επανειλημμένη ποινική δίωξη των ιδιοκτητών, εκδοτών περιοδικών, μόνο για τον λόγο ότι είχαν δημοσιεύσει δηλώσεις που καλύπτονταν από τον νόμο αριθ. 3713, ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα την εν μέρει τιμωρία των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης και τον περιορισμό της ικανότητάς τους να δημοσιοποιούν μια γνώμη – υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι δεν υποστηρίζουν άμεσα ή έμμεσα τρομοκρατικά εγκλήματα – η οποία ήταν μέρος μιας δημόσιας συζήτησης. Τέλος, η επιβολή μέτρων που λαμβάνονται αυτόματα κατά των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης βάσει του νόμου αριθ. 3713, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι προθέσεις τους ή το δικαίωμα του κοινού να ενημερώνεται για άλλες απόψεις σχετικά με μια κατάσταση σύγκρουσης, δεν θα μπορούσε να συμφιλιωθεί με την ελευθερία λήψης ή μετάδοσης πληροφοριών ή ιδεών. Κατά συνέπεια, το γεγονός ότι οι πολυάριθμες ποινικές διαδικασίες κατά του κ. Gürbüz είχαν παραταθεί για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, λόγω σοβαρών ποινικών διώξεων, δεν ανταποκρίνεται σε μία πιεστική κοινωνική ανάγκη, δεν ήταν ανάλογες προς τους επιδιωκόμενους νόμιμους σκοπούς (προστασία της εθνικής ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας) και δεν ήταν απαραίτητες σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Υπήρχε συνεπώς παραβίαση του άρθρου 10 της Σύμβασης.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Τουρκία πρέπει να καταβάλει στον κ. Gürbüz 3.500 ευρώ για ηθική βλάβη(επιμέλεια echrcaselaw.com).
