Η προσωρινή κράτηση δημοσιογράφου λόγω της δράσης του, παραβιάζει την ελευθερία έκφρασης.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Şahin Alpay κατά Τουρκίας της 20.03.2018 (αριθ. προσφ. 16538/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δίωξη δημοσιογράφου για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση και προσωρινή κράτησή του. Παραβίαση της ελευθερίας έκφρασης. Μη παραβίαση του δικαιώματος αποζημίωσης για παράνομη κράτηση.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 10
Άρθρο 5 § 1
Άρθρο 5 § 4
Άρθρο 5 § 5
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Şahin Alpay, είναι Τούρκος υπήκοος ο γεννήθηκε το 1944. Επί του παρόντος βρίσκεται υπό κράτηση στη Κωνσταντινούπολη. Ο κ. Alpay είναι δημοσιογράφος ο οποίος εργάζονταν από το 2002 στην καθημερινή εφημερίδα Zaman, η οποία θεωρείται ως το κύριο μέσο δημοσίευσης του δικτύου «Gülenist» και έκλεισε μετά την έκδοση του Νομοθετικού Διατάγματος αριθ. 668, το οποίο υιοθετήθηκε στις 27 Ιουλίου 2016. Δίδασκε, επίσης, συγκριτική πολιτική και τουρκική πολιτική ιστορία σε ένα ιδιωτικό Πανεπιστήμιο στη Κωνσταντινούπολη.
Στις 27 Ιουλίου 2016 ο κ. Alpay συνελήφθη στο σπίτι του και τέθηκε υπό κράτηση με την κατηγορία συμμετοχής στην τρομοκρατική οργάνωση FETÖ / PDY («Gülenist Terror Organization / Παράλληλη Κρατική Δομή»). Στις 30 Ιουλίου 2016 προσήλθε ενώπιον του 4ου Δικαστηρίου της Κωνσταντινούπολης και κρατήθηκε προσωρινά, με το σκεπτικό ότι τα άρθρα του προωθούσαν την τρομοκρατική οργάνωση. Τα αιτήματα για απελευθέρωση του κ. Alpay απορρίφθηκαν. Στις 8 Σεπτεμβρίου 2016 ο κ. Alpay υπέβαλλε ατομικό αίτημα ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Στις 10 Απριλίου 2017, ο Εισαγγελέας της Κωνσταντινούπολης κατέθεσε κατηγορητήριο ενώπιον του Δικαστηρίου της Κωνσταντινούπολης αναφορικά με πολλά ύποπτα άτομα για συμμετοχής στην οργάνωση FETÖ / PDY, συμπεριλαμβανομένου του κ Alpay, και ειδικότερα κατηγορώντας τους, σύμφωνα με τα άρθρα 309, 311 και 312 σε συνδυασμό με το άρθρο 220 § 6 του Ποινικού Κώδικα, για απόπειρα ανατροπής της συνταγματικής τάξης, της Τουρκικής Μεγάλο Εθνικής Συνέλευσης και της κυβέρνησης με τη βία, καθώς και για τη διάπραξη αδικημάτων μέσω τρομοκρατικής οργάνωσης χωρίς να είναι μέλη της.
Στις 11 Ιανουαρίου 2018 το Συνταγματικό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση κρίνοντας ότι υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος στην ελευθερία και στην ασφάλεια, καθώς και του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης και του Τύπου. Παρά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, το Δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης απέρριψε τα επακόλουθα αιτήματα απόλυσης του κ. Alpay.
Οι ποινικές διαδικασίες εναντίον του κ. Alpay εκκρεμούν επί του παρόντος ενώπιον του 13ου Κακουργιοδικείου.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Σύμφωνα με το άρθρο 5 § 1, το Δικαστήριο διαπίστωσε ειδικότερα ότι η συνεχιζόμενη προσωρινή κράτηση του κ. Alpay, μετά την σαφή και μη αμφιλεγόμενη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της 11ης Ιανουαρίου 2018 που διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 19 παρ. 3 του Συντάγματος δεν μπορεί να θεωρηθεί ως «νόμιμη» και «σύμφωνη με τη διαδικασία που προβλέπεται από το νόμο», όπως απαιτείται από το δικαίωμα στην ελευθερία και στην ασφάλεια. Σε σχέση με αυτό, το Δικαστήριο παρατήρησε, ειδικότερα, ότι οι λόγοι που δόθηκαν από το 13ο Δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης για την απόρριψη του αιτήματος απελευθέρωσης του κ. Alpay, και η οποία επικυρώθηκε από «οριστική» και «δεσμευτική» απόφαση που εκδόθηκε από την ανώτατη Συνταγματική Δικαστική Αρχή, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ικανοποιεί τις απαιτήσεις του Άρθρου 5 § 1 της Σύμβασης. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η αμφισβήτηση από ένα άλλο δικαστήριο των εξουσιών που παραχωρούνται σε ένα Συνταγματικό Δικαστήριο για την έκδοση οριστικών και δεσμευτικών αποφάσεων σχετικά με ατομικές αιτήσεις, έρχεται σε αντίθεση με τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου και της ασφάλειας δικαίου, έννοιες εγγενείς στην προστασία που παρέχει το άρθρο 5 της Σύμβασης και ακρογωνιαίους λίθους των εγγυήσεων κατά της αυθαιρεσίας.
Το Δικαστήριο τόνισε ότι το γεγονός ότι ο κ. Alpay φυλακίστηκε ακόμη και μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου δημιούργησε σοβαρές αμφιβολίες ως προς την αποτελεσματικότητα της ατομικής προσφυγής ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου σε υποθέσεις που αφορούν το καθεστώς προσωρινής κράτησης.
Ωστόσο, όπως συνέβη, το Δικαστήριο δεν είχε την πρόθεση να απομακρυνθεί από την προηγούμενη διαπίστωση του (Koçintar § 44) ότι το δικαίωμα υποβολής ατομικής αίτησης στο Συνταγματικό Δικαστήριο, αποτελεί αποτελεσματικό ένδικο μέσο εναντίον στερητικών ποινών. Ωστόσο, αυτό διατηρεί το δικαίωμα να εξετάσει την αποτελεσματικότητα του συστήματος των ατομικών αιτήσεων ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου στις υποθέσεις που υποβάλλονται βάσει του άρθρου 5 της Σύμβασης, ιδίως ενόψει οποιασδήποτε μεταγενέστερων εξελίξεων στη νομολογία των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων, ιδίως των πλημμελειοδικείων, αναφορικά με την αρμοδιότητα των αποφάσεων του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Σύμφωνα με το άρθρο 46 (δεσμευτική ισχύς και εκτέλεση αποφάσεων) της Σύμβασης, το Δικαστήριο έκρινε ότι εναπόκειται στο εναγόμενο κράτος να εξασφαλίσει τον τερματισμό της προσωρινής κράτησης του κ. Alpay το συντομότερο δυνατόν.
Σύμφωνα με το άρθρο 10, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπήρχε λόγος να διαφοροποιηθεί από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο είχε διαπιστώσει ότι η αρχική και συνεχιζόμενη προσωρινή κράτηση του κ. Alpay μετά τη διατύπωση των ισχυρισμών του, αποτελούσε ένα σοβαρό μέτρο που δεν μπορούσε να θεωρείται αναγκαία και αναλογική παρέμβαση σε μια δημοκρατική κοινωνία. Συναφώς, το Δικαστήριο επεσήμανε ότι η κριτική των κυβερνητικών στελεχών και η δημοσίευση των πληροφοριών που θεωρούνται από τους ηγέτες της χώρας ότι θέτουν σε κίνδυνο τα εθνικά συμφέροντα, δεν πρέπει να επιφέρουν σοβαρές κατηγορίες, όπως είναι η συμμετοχή ή η συνδρομή σε τρομοκρατική οργάνωση ή παροχή βοήθειας αναφορικά με την ανατροπή της κυβέρνηση ή της συνταγματικής τάξης ή η συνδρομή για τη διάδοση της τρομοκρατικής προπαγάνδας.
Όσον αφορά την καταγγελία σύμφωνα με το άρθρο 5 § 4 σχετικά με τη διάρκεια των διαδικασιών ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου (16 μήνες και τρεις ημέρες), το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η παρούσα κατάσταση ήταν ιδιαίτερη, ιδίως λόγω της πολυπλοκότητας της υπόθεσης.
Τέλος, το Δικαστήριο απέρριψε ομόφωνα την προσφυγή σύμφωνα με το άρθρο 5 § 5 (δικαίωμα αποζημίωσης για παράνομη κράτηση), διαπιστώνοντας ότι ο κ. Alpay διέθετε ένδικο βοήθημα με το οποίο θα μπορούσε να λάβει και να ζητήσει αποζημίωση για την καταγγελία του δυνάμει του άρθρου 5 § 1 της Σύμβασης, δεδομένου ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο ήταν αρμόδιο να επιδικάζει αποζημίωση (επιμέλεια echrcaselaw.com).
