Η μονομερής παρουσίαση ιδιωτικής εμπορικής δραστηριότητας υποψηφίου βουλευτή παραβίασε την ιδιωτική του ζωή και δεν προστατεύεται από την ελευθερία της έκφρασης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Prunea κατά Ρουμανίας της 08.01.2019 (αριθ. προσφ. 47881/11)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ελευθερία έκφρασης και προστασία της ιδιωτικής ζωής. Δυσφήμηση υποψήφιου βουλευτή μέσω ισχυρισμών ότι δεν έχει αποπληρώσει δάνειο που έλαβε για την προεκλογική του εκστρατεία. Επιδίκαση αποζημίωσης από τα εθνικά δικαστήρια. Μη παραβίαση της ελευθερίας έκφρασης, δεδομένου ότι ο προσφεύγων δεν επέκρινε απλώς τη δραστηριότητα του υποψηφίου ως δημόσιου προσώπου, αλλά εξέθεσε δημοσίως και μονομερώς άποψη για μια ιδιωτική του διαφορά εμπορικού χαρακτήρα. Τα εθνικά δικαστήρια είχαν αιτιολογήσει πειστικά την τοποθέτηση του δικαιώματος προστασίας της υπόληψής του πολιτικού πάνω από το δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία της έκφρασης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Petru Prunea, είναι Ρουμάνος υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1945 και ζει στο Cluj-Napoca (Ρουμανία).
Η υπόθεση αφορά απόφαση δυσφήμισης κατά του προσφεύγοντος μετά την δημοσίευση άρθρου του σχετικά με έναν υποψήφιο στις κοινοβουλευτικές εκλογές.
Τον Νοέμβριο του 2008, πριν από τις εκλογές του Κοινοβουλίου, ο κ. Prunea έγραψε ένα άρθρο στο οποίο αμφισβήτησε την ειλικρίνεια ενός τοπικού υποψηφίου και τον κατηγόρησε ότι έλαβε δάνειο για να χρηματοδοτήσει την εκλογική του εκστρατεία, το οποίο αρνήθηκε να επιστρέψει και να αποπληρώσει. Τον Απρίλιο του 2009, ο υποψήφιος παρέπεμψε τον κ. Prunea σε δικαστήριο, ισχυριζόμενος ότι το άρθρο είχε καταστρέψει την υπόληψή του και τον οδήγησε να χάσει στις εκλογές. Επίσης παραπονέθηκε για ένα δεύτερο άρθρο, που γράφτηκε τον Ιανουάριο του 2009, και για τα φυλλάδια που διανεμήθηκαν πριν από τις εκλογές.
Τον Ιούλιο του 2009, το Πρωτοδικείο της Cluj-Napoca έκανε δεκτό το αίτημα του πρώην υποψηφίου, διατάσσοντας τον κ. Prunea να καταβάλει 20.000 ευρώ ως αποζημίωση και λίγο λιγότερα από 3.300 ρουμανικά lei ως δικαστικά έξοδα. Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο κ. Prunea δεν είχε αποδείξει ότι οι δηλώσεις του ήταν αληθείς και σημείωσε ότι δόθηκε παράταση στην αποπληρωμή του εν λόγω δάνειου από την εταιρία διαμεσολάβησης του κ. Prunea και αποτέλεσε αντικείμενο ενός δικαστηρίου Διαιτησίας. Ακόμα κι αν ήταν αληθινές, οι δηλώσεις ήταν δυσφημιστικές και δεν θα έπρεπε να έχουν γίνει δημόσια, ιδίως επειδή αφορούσαν θέματα ιδιωτικού εμπορικού χαρακτήρα.
Το Περιφερειακό Δικαστήριο επικύρωσε την απόφαση, αλλά μείωσε το ύψος της αποζημίωσης σε 5.000 ευρώ.
Βασιζόμενος ειδικότερα στο άρθρο 10 (ελευθερία έκφρασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ο κ. Prunea καταγγέλλει τις δικαστικές αποφάσεις αναφορικά με την υποχρέωσή του να καταβάλει αποζημίωση.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ….
Άρθρο 10: Η κριτική του προσφεύγοντος είχε ως στόχο έναν πολιτικό, για τον οποίο τα όρια της αποδεκτής κριτικής είναι ευρύτερα από ό, τι στην περίπτωση ενός ιδιώτη. Με τη συμμετοχή του στις κοινοβουλευτικές εκλογές, ο υποψήφιος εισέρχονταν στην πολιτική σκηνή και αναγκαστικά και εν γνώσει του έθετε τον εαυτό του σε στενό έλεγχο. Για τους λόγους αυτούς, έπρεπε να επιδείξει μεγαλύτερο βαθμό ανοχής.
Εντούτοις, τα εθνικά δικαστήρια διαπίστωσαν ότι οι δηλώσεις του προσφεύγοντος είχαν βλάψει την υπόληψη και την αξιοπρέπεια του υποψηφίου και δεν έπρεπε να δημοσιοποιηθούν στα μέσα ενημέρωσης, ειδικά επειδή αναφέρονταν σε ιδιωτικά θέματα. Τα εγχώρια δικαστήρια έλαβαν υπόψη το πλαίσιο εντός του οποίου είχαν διατυπωθεί οι αμφισβητούμενοι ισχυρισμοί, δηλαδή κατά τη διάρκεια μιας εκλογικής εκστρατείας, και επιβεβαίωσαν το γεγονός ότι υπόκειτο στο δημόσιο συμφέρον, στο βαθμό που αφορούσαν μια δημόσια προσωπικότητα. Συναφώς, τα εθνικά δικαστήρια για να καταλήξουν στην επιδίκαση αποζημίωσης κατά του προσφεύγοντος, έλαβαν υπόψη ότι ο τελευταίος δεν επέκρινε τη δραστηριότητα του υποψηφίου ως δημόσιου προσώπου, αλλά εξέθεσε δημοσίως και μονομερώς άποψη για μια ιδιωτική διαφορά εμπορικού χαρακτήρα. Συναφώς, έκρινε επίσης ότι ο προσφεύγων δεν τήρησε τις ελάχιστες απαιτήσεις επιμέλειας, υπό την έννοια της καλής της πίστης.
Το Δικαστήριο συμφώνησε με τις εγχώριες δικαστικές αρχές ότι οι επίμαχες δηλώσεις αποτελούσαν επίθεση κατά της υπόληψης του υποψηφίου, πληρώντας στο απαιτούμενο επίπεδο σοβαρότητας και προκάλεσαν ζημία στην προσωπική απόλαυση του δικαιώματός του σεβασμού της ιδιωτικής του ζωής σύμφωνα με το άρθρο 8. Τα εθνικά δικαστήρια πραγματοποίησαν ικανοποιητική εξισορρόπηση μεταξύ των διακυβευόμενων δικαιωμάτων, σύμφωνα με τα κριτήρια που καθορίζονται στη νομολογία του Δικαστηρίου. Επιπλέον, είχαν πειστικά αιτιολογήσει την τοποθέτηση του δικαιώματος του ενάγοντος αναφορικά με τη προστασία της υπόληψής του πάνω από το δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία έκφρασης. Το Δικαστήριο θα απαιτούσε σοβαρούς λόγους για να συγκρουσθεί με την άποψη των εθνικών δικαστηρίων και εν προκειμένω δεν υπήρχαν τέτοιοι σοβαροί λόγοι.
Τέλος, στις ιδιαίτερες περιστάσεις της υπόθεσης του προσφεύγοντος, η επιβληθείσα ποινή ύψους 5.000 ευρώ δεν μπορούσε να θεωρηθεί δυσανάλογα αυστηρή, ούτε ότι είχε «ανασταλτικό» και αποτρεπτικό αποτέλεσμα στην άσκηση του δικαιώματος του προσφεύγοντος αναφορικά με το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης.
Μη παραβίαση του Άρθρου 10(επιμέλεια echrcaselaw.com).
