Η αποκάλυψή πληροφοριών δημοσίου συμφέροντος δεν πρέπει να έχει κυρώσεις. Πολιτικές πιέσεις σε Εισαγγελία και ελευθερία της έκφρασης

ΑΠΟΦΑΣΗ           

Guja κατά της Δημοκρατίας της Μολδαβίας (αριθμ. 2) της 27.02.2018 (αριθμ. προσφ. 1085/10)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Αποστολή αποδεικτικών στοιχείων σε εφημερίδα από υπάλληλο της Εισαγγελίας σχετικά με την άσκηση πίεσης στον Γενικό Εισαγγελέα από τον Αντιπρόεδρο του Κοινοβουλίου της Μολδαβίας σχετικά με ζητήματα που αφορούν την παράνομη συμπεριφορά της αστυνομίας. Απόλυση του υπαλλήλου γιατί παραβίασε τους εσωτερικούς κανονισμούς.

Το Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης του ΕΔΔΑ καταδίκασε την Μολδαβία για παραβίαση της  ελευθερίας έκφρασης (ιδίως τη πτυχή της  διαβίβασης πληροφοριών) που εγγυάται το άρθρο 10 της Σύμβασης. Διαπίστωσε ότι ο προσφεύγων είχε ενεργήσει με καλή πίστη και ότι το δημόσιο συμφέρον για την αποκάλυψη των πληροφοριών είχε υπερβεί τη βλάβη που προκλήθηκε στον Γενικό Εισαγγελέα και ότι του επιβλήθηκε η πια αυστηρή ποινή.  Μετά την απόφαση του ΕΔΔΑ η Εισαγγελία προσέλαβε τον προσφεύγοντα και μετά από 10 μέρες τον απέλυσε πάλι  με το αιτιολογικό ότι είχε διοριστεί καινούργιος Γενικός Εισαγγελέας, γεγονός που επέτρεπε τέτοιου είδους μεταβολές στο προσωπικό.

Το ΕΔΔΑ στην δεύτερη προσφυγή του έκρινε ότι η νέα του απόλυση δεν ήταν το αποτέλεσμα μιας νέας και άσχετης εργασιακής διαμάχης, αλλά ήταν μια συνέχεια των αντιπολιτευτικών μέτρων για την αποκάλυψη των πληροφοριών το 2003. Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η επαναπρόσληψη δεν ήταν πραγματική και υπήρξε  συνέχισε στη λήψη αντιποίνων και η νέα απόλυση αποτελούσε παρέμβαση στο δικαίωμα του κ. Guja στην ελευθερία της έκφρασης που  δεν ήταν «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία» σύμφωνε με το άρθρο 10 § 2.

Παραβίαση (εκ νέου) του δικαιώματος του στην ελευθερία της έκφρασης και ιδίως του δικαιώματος  διαβίβασης πληροφοριών.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 10

 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων Iacob Guja, είναι Μολδαβός υπήκοος, ο οποίος γεννήθηκε το 1970 και ζει στο Sestaci (Δημοκρατία της Μολδαβίας).

Το 2003, εργάστηκε ως επικεφαλής του Τμήματος Τύπου στο Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα (PGO). Ο κ. Guja απέστειλε αποδεικτικά στοιχεία σε μια εφημερίδα σχετικά με την άσκηση πίεσης στον Γενικό Εισαγγελέα από τον Αντιπρόεδρο του Κοινοβουλίου της Μολδαβίας σχετικά με ζητήματα που αφορούν την παράνομη συμπεριφορά της αστυνομίας. Η εφημερίδα δημοσίευσε ένα άρθρο και ο κ. Guja απολύθηκε επειδή παραβίασε τους εσωτερικούς κανονισμούς του PGO. Ο ίδιος άσκησε αγωγή για την επαναπρόσληψή του βασιζόμενος ειδικότερα στο άρθρο 10 της Σύμβασης, αλλά τα εθνικά δικαστήρια την απέρριψαν αμετάκλητα  και επικύρωσαν την απόλυσή του.

Μετά από καταγγελία του κ. Guja, το Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης του Δικαστηρίου διαπίστωσε τον Φεβρουάριο του 2008 ότι η απόλυσή του είχε παραβιάσει το δικαίωμά του στην ελευθερία έκφρασης (ιδίως το δικαίωμά διαβίβασης πληροφοριών) που εγγυάται το άρθρο 10 της Σύμβασης και του απένειμε αποζημίωση ύψους 10.000 ευρώ. Ειδικότερα, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο κ. Guja είχε ενεργήσει με καλή πίστη, ότι κανένας άλλος δίαυλος αναφοράς δεν ήταν προσβάσιμος σε αυτόν, ότι το δημόσιο συμφέρον για την αποκάλυψη των πληροφοριών είχε υπερβεί τη βλάβη που προκλήθηκε στον Γενικό Εισαγγελέα και ότι του επιβλήθηκε η πια αυστηρή ποινή.

Το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα τον προσέλαβε εκ νέου τον Ιούνιο του 2008 μετά από απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου (SCJ), αλλά ο Γενικός Εισαγγελέας έκανε αναφορά ζητώντας την απόλυσή του. Ο κ. Guja υποστήριξε ότι κατά την επιστροφή του στην εργασία του δεν είχε γίνει ευπρόσδεκτος, δεν του δόθηκε σήμα πρόσβασης ή γραφείο και δεν του δόθηκαν καθήκοντα να εκτελέσει, ισχυρισμοί οι οποίοι αμφισβητήθηκαν από την κυβέρνηση.

Απολύθηκε 10 ημέρες μετά, με το αιτιολογικό ότι είχε διοριστεί καινούργιος Γενικός Εισαγγελέας, γεγονός που επέτρεπε τέτοιου είδους μεταβολές στο προσωπικό.

Η ένσταση του κ. Guja σχετικά με τη νέα απόλυσή του απορρίφθηκε από τα εθνικά δικαστήρια. Το SCJ αποφάνθηκε τον Απρίλιο 2009, ότι η απόφαση του ΕΔΔΑ του Φεβρουαρίου 2008 είχε εκτελεστεί μόλις  επανεξετάστηκαν οι εγχώριες αποφάσεις, μόλις ο προσφεύγων προσλαμβάνονταν εκ νέου και ο μισθός του καταβάλλετο, και ότι η επακόλουθη απόλυσή του αποτελούσε ξεχωριστό και δικαιολογημένο ζήτημα στο εσωτερικό δίκαιο. Το SCJ δεν έδωσε καμία απάντηση στους ισχυρισμούς του προσφεύγοντος ότι η επανένταξή του είχε εξομοιωθεί.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 10

Το Δικαστήριο έκρινε πρώτα ότι είχε δικαιοδοσία να ασχοληθεί με τη νέα υπόθεση, παρ’ όλο που η επιτροπή των Υπουργών εξακολουθούσε να επιβλέπει την εκτέλεση της πρώτης απόφασης. Το Δικαστήριο σημείωσε ότι θα μπορούσε να κάνει ένα τέτοιο βήμα εάν η νέα προσφυγή περιείχε σχετικές νέες πληροφορίες σχετικά με θέματα που δεν είχαν διευθετηθεί στην πρωταρχική απόφαση, όπως συνέβη με τον κ. Guja. Τέτοιες σχετικές νέες πληροφορίες περιλάμβαναν τις περιστάσεις που αφορούσαν τη δεύτερη απόλυσή του και τους λόγους που ανέφεραν τα εγχώρια δικαστήρια για την απόρριψη της επαναπρόσληψή του.

Στη συνέχεια, το Δικαστήριο εξέτασε το ουσιαστικό ζήτημα αν υπήρξε νέα παραβίαση

του άρθρου 10. Σημείωσε ότι ο τρόπος με τον οποίο οι αρχές είχαν εφαρμόσει την απόφαση του SCJ τον Μάιο του 2008 σχετικά με την επαναπρόσληψή του  κ. Guja και τη μεταχείριση στην οποία τον υπέβαλαν κατά τη διάρκεια των δέκα ημερών της εργασίας του επέτρεψε σε έναν αντικειμενικό παρατηρητή να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η νέα του απόλυση δεν ήταν το αποτέλεσμα μιας νέας και άσχετης εργασιακής διαμάχης, αλλά ήταν μάλλον μια συνέχεια των αντιπολιτευτικών μέτρων για την καταγγελία του το 2003. Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η νέα απόλυση αποτελούσε παρέμβαση στο δικαίωμα του κ. Guja στην ελευθερία της έκφρασης.

Επανεξετάζοντας τις γενικές αρχές που διατυπώθηκαν από το Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως στην αρχική απόφαση, το Δικαστήριο αποφάσισε να αφήσει ανοιχτά τα ερωτήματα εάν η παρέμβαση αυτή ήταν σύμφωνη με το εσωτερικό δίκαιο και αν επιδίωκε θεμιτό σκοπό. Ωστόσο, για τους ίδιους λόγους με αυτούς της αρχικής απόφασης, ενεργώντας καλή τη πίστη, και με έντονο δημόσιο συμφέρον και ούτω καθεξής, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η νέα παρέμβαση δεν ήταν «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία» σύμφωνε με το άρθρο 10 § 2. Η απόφαση του Δικαστηρίου ενισχύθηκε αυτή τη φορά από το γεγονός ότι τα εθνικά δικαστήρια είχαν αγνοήσει αυτό που φαίνεται να ήταν ο πυρήνας της υπεράσπισης του κ. Guja, δηλαδή οι ισχυρισμοί ότι η ίδια η επαναπρόσληψή δεν ήταν πραγματική και το PGO  συνέχισε τη λήψη αντιποίνων.

Το Δικαστήριο έκρινε ομόφωνα ότι η δεύτερη απόλυση του κ. Guja είχε παραβιάσει το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης του ιδίως το δικαίωμά του να διαβιβάζει πληροφορίες, σύμφωνα με το άρθρο 10.

Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ομόφωνα ότι η Μολδαβία έπρεπε να καταβάλει στον προσφεύγοντα 10.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.500 ευρώ για έξοδα και δαπάνες (επιμέλεια echrcaselaw.com).