Όταν οι αρχές κλείνουν τα μάτια στην ενδοοικογενειακή βία σε βάρος των γυναικών παραβιάζουν θεμελιώδεις διατάξεις της ΕΣΔΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ

Bălșan κατά Ρουμανίας της 23-5-2017 (αριθμ. προσφ. 49645/09)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ενδοοικογενειακή βία. Καταγγελίες και αδιαφορία των αρχών. Απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Διάκριση με βάση το φύλο. Η προσφεύγουσα απέκτησε από το γάμο της τέσσερα παιδιά  ,αλλά ο σύζυγός της  ήταν βίαιος ως προς την ίδια και τα παιδιά τους καθ ‘όλη τη διάρκεια του γάμου τους. Οι πράξεις βίας εντάθηκαν το 2007 κατά τη διάρκεια του διαζυγίου τους και συνεχίστηκαν  το 2008, όταν εκδόθηκε το διαζύγιο. Δέχτηκε επίθεση από τον σύζυγό της συνολικά οχτώ φορές σε όλη τη χρονική περίοδο, και υπέστη σωματική κακοποίηση και ζημιά κάτι το οποίο πιστοποιούνταν από ιατρικές εκθέσεις, και οι οποίες ανέφεραν ότι έπρεπε η προσφεύγουσα να δεχτεί ιατρική περίθαλψη από δύο έως δέκα ημέρες.

Κατήγγειλε τα περιστατικά βίας στις αρχές, αλλά τα δικαστήρια αθώωσαν το σύζυγό της . Κατά τη διάρκεια των ποινικών ερευνών και των δικαστικών διαδικασιών η προσφεύγουσα συνέχιζε να εφιστά  τη προσοχή των αρχών στην καταχρηστική συμπεριφορά του συζύγου της, προειδοποιώντας τους ότι η ίδια φοβόταν για τη ζωή της. Εντούτοις, δεν λήφθηκαν συγκεκριμένα μέτρα και καθώς και δεν εξετάστηκε το αίτημά της προς  τα δικαστήρια να λάβουν κατάλληλα μέτρα.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η σωματική βία στην οποία υποβλήθηκε επανειλημμένα η κα Bαlşan από τον σύζυγό της και από τους τραυματισμούς που της προκάλεσε, όπως είχαν τεκμηριωθεί σε ιατρικές και αστυνομικές αναφορές, ήταν αρκετά σοβαροί ώστε να εμπίπτουν στο απαιτούμενο επίπεδο σοβαρότητας σύμφωνα με το άρθρο 3 της Σύμβασης.

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισαν οι αρχές τις καταγγελίες της κας Bălşan, δεν της παρείχαν επαρκή προστασία ενάντια στη βία που ασκούσε ο σύζυγός της, κατά παράβαση του άρθρου 3.

Το ΕΔΔΑ  έκρινε επίσης  ότι υπήρξε βία σε βάρος της κας Bălşan, λόγω του φύλου της, βία η οποία αποτελεί μια μορφή διάκρισης κατά των γυναικών. Κατά συνέπεια, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 14, σε συνδυασμό με το άρθρο 3.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 3

Άρθρο 14

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Η προσφεύγουσα, Angelica Camelia Bălşan, είναι υπήκοος της Ρουμανίας, η οποία γεννήθηκε το 1957 και ζει στο Petrosani (Ρουμανία).

Η κ. Bălşan παντρεύτηκε το 1979 και απέκτησε τέσσερα παιδιά. Σύμφωνα με την κ. Bălşan, ο σύζυγός της ήταν βίαιος ως προς την ίδια και τα παιδιά τους καθ ‘όλη τη διάρκεια του γάμου τους. Οι πράξεις βίας εντάθηκαν το 2007 κατά τη διάρκεια του διαζυγίου τους και συνεχίστηκαν  το 2008, όταν εκδόθηκε το διαζύγιο. Δέχτηκε επίθεση από τον σύζυγό της συνολικά 8 φορές σε ολόκληρη τη χρονική περίοδο, και υπέστη σωματική κακοποίηση και ζημιά κάτι το οποίο πιστοποιούνταν από ιατρικές εκθέσεις, και οι οποίες ανέφεραν ότι έπρεπε η προσφεύγουσα να δεχτεί ιατρική περίθαλψη από δύο έως δέκα ημέρες.

Κατά την περίοδο 2007-2008, η κυρία Bălşan έκανε έκκληση για βοήθεια μέσω κλήσεων έκτακτης ανάγκης στην αστυνομία, υπέβαλε αναφορές στον αρχηγό της αστυνομίας και κατέθεσε επίσημες καταγγελίες. Αναφορικά με το τελευταίο, θεωρήθηκε τόσο στο επίπεδο έρευνας όσο και ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων,  ότι προκάλεσε τα επεισόδια ενδοοικογενειακής βίας και ότι δεν ήταν αρκετά σοβαρά για να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ποινικού δικαίου. Έτσι, αναφορικά με τα τρία περιστατικά που συνέβησαν το 2007 τα δικαστήρια τελικά αποφάσισαν να απαλλάξουν τον σύζυγό της από σωματική βλάβη αναφορικά με τα πέντε συμβάντα το 2008, οι εισαγγελικές αρχές αποφάσισαν να μην ασκήσουν κατηγορίες. Ο σύζυγός της έλαβε διοικητικό πρόστιμο μετά από κάθε απόφαση. Κατά τη διάρκεια των ποινικών ερευνών και των δικαστικών διαδικασιών η κα Bălşan συνέχιζε να εφιστά την προσοχή των αρχών στην καταχρηστική συμπεριφορά του συζύγου της, προειδοποιώντας τους ότι η ίδια φοβόταν για τη ζωή της. Εντούτοις, δεν λήφθηκαν συγκεκριμένα μέτρα και καθώς και δεν εξετάστηκε το αίτημά της προς  τα δικαστήρια να λάβουν κατάλληλα μέτρα.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Άρθρο 3 (απαγόρευση απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης)

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η σωματική βία στην οποία υποβλήθηκε επανειλημμένα η κα Bαlşan από τον σύζυγό της και από τους τραυματισμούς που της προκάλεσε, όπως είχαν τεκμηριωθεί σε ιατρικές και αστυνομικές αναφορές, ήταν αρκετά σοβαροί ώστε να εμπίπτουν στο απαιτούμενο επίπεδο σοβαρότητας σύμφωνα με το άρθρο 3 της Σύμβασης.

Εξάλλου, οι ρουμανικές αρχές γνώριζαν καλά την καταχρηστική συμπεριφορά, δεδομένης των επανειλημμένων εκκλήσεων της κας Bălşan για βοήθεια τόσο στην αστυνομία όσο και στα δικαστήρια. Οι αρχές ήταν συνεπώς υποχρεωμένες να λάβουν όλα τα εύλογα μέτρα αναφορικά με τις καταγγελίες της και να αποτρέψουν την επανάληψη των επιθέσεων. Πράγματι, στη Ρουμανία υπήρχε ένα νομικό πλαίσιο με το οποίο μπορούσε ο οποιοσδήποτε να καταγγείλει πράξεις ενδοοικογενειακής βίας και να επιδιώξει τη προστασία των αρχών, και η κα Bălşan είχε κάνει πλήρη χρήση του εν  λόγω πλαισίου.

Ωστόσο, το Δικαστήριο κατέληξε με σοβαρή ανησυχία ότι οι αρχές είχαν διαπιστώσει ότι η κυρία Bălşan είχε προκαλέσει την ενδοοικογενειακή βία εναντίον της και ότι θεώρησαν ότι οι πράξεις αυτές δεν ήταν αρκετά σοβαρές ώστε να εμπίπτουν εντός του πεδίου εφαρμογής του ποινικού δικαίου. Μια τέτοια προσέγγιση, σε μια υπόθεση όπου η ενδοοικογενειακή βία δεν αμφισβητούνταν, είχε στερήσει το εθνικό πλαίσιο του σκοπού του και ήταν ασυμβίβαστη με τα διεθνή πρότυπα για τη βία κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία ειδικότερα.

Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι η κυρία Bălşan εξακολούθησε να καταγγέλλει για περαιτέρω καταχρηστικές πράξεις σε όλες τις σχετικές διαδικασίες, οι αρχές δεν είχαν λάβει προφανώς μέτρα ώστε να την προστατέψουν. Οι μόνες κυρώσεις που επιβλήθηκαν, τα διοικητικά πρόστιμα, αποτελούσαν αναποτελεσματικό αποτρεπτικό παράγοντα για τη καταχρηστική συμπεριφορά.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισαν οι αρχές τις καταγγελίες της κας Bălşan, δεν της παρείχαν επαρκή προστασία ενάντια στη βία που ασκούσε ο σύζυγός της, κατά παράβαση του άρθρου 3.

Άρθρο 14 (απαγόρευση διακρίσεων)

Το Δικαστήριο ανέφερε επίσημα στατιστικά στοιχεία τα οποία δείχνουν ότι η οικογενειακή  βία στη Ρουμανία ήταν ανεκτή και θεωρούνταν κάτι το φυσιολογικό από τη πλειοψηφία των ανθρώπων. Επιπλέον, ο γενικός πληθυσμός μπορεί να μην έχει επαρκή επίγνωση του εκτεταμένου νομικού και πολιτικού πλαισίου στη Ρουμανία για την εξάλειψη των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών καθώς και ότι οι ίδιες οι γυναίκες ενδεχομένως να μη γνώριζαν τα δικαιώματά τους. Ούτε προφανώς οι αρχές δεν αξιολόγησαν τη σοβαρότητα και την έκταση της ενδοοικογενειακής βίας στη Ρουμανία όπως επιβεβαιώνεται στην παρούσα υπόθεση λόγω της μη εφαρμογής των σχετικών νομικών διατάξεων. Αυτή η παθητικότητα αντικατόπτριζε μια διακριτική στάση απέναντι στη κυρία Bălşan ούσα  γυναίκα.

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε βία σε βάρος της κας Bălşan, λόγω του φύλου της, βία η οποία αποτελεί μια μορφή διάκρισης κατά των γυναικών. Παρά την υιοθέτηση νόμου και εθνικής στρατηγικής για την πρόληψη και την καταπολέμηση της καταχρηστικής συμπεριφοράς, η συνολική αδιαφορία του δικαστικού συστήματος και η ατιμωρησία των επιτιθέμενων, όπως διαπιστώθηκε στη περίπτωση της κα. Bălşan απεδείκνυε ότι δεν υπήρξε επαρκής δέσμευση για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας στη Ρουμανία.

Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση των άρθρων 3 και 14 της ΕΣΔΑ και επιδίκασε ποσό 9.800 ευρώ για ηθική της βλάβη.