Ενδοοικογενειακή βία. Το κράτος οφείλει να παρεμβαίνει άμεσα, να ερευνά και να προστατεύει τα θύματα
ΑΠΟΦΑΣΗ
Talpis κατά Ιταλίας της 2-3-2017 (αριθμ. προσφ. 41237/14)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ενδοοικογενειακή βία. Αδράνεια των αρχών να λάβουν μέτρα στην κακοποίηση της συζύγου. Επελθών θάνατος του υιού και σωματικές βλάβες της συζύγου. Οι αρχές δεν προέβησαν ούτε σε αξιολόγηση των κινδύνων που πιθανώς αντιμετώπιζε η κα Talpis, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου της περαιτέρω σωματικής επίθεσης. Παρέλειψαν να λάβουν άμεσα δράση σχετικά με την καταγγελία, ως εκ τούτου, οι εθνικές αρχές είχαν στερήσει από τη καταγγελία την επίτευξη οποιουδήποτε αποτελέσματος, δημιουργώντας μια κατάσταση ατιμωρησίας που ευνοούσε την επανάληψη των πράξεων βίας από τον σύζυγό της. Παραβίαση των άρθρων 2 και 3 της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 2
Άρθρο 3
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα, Εlisaveta Talpis, είναι υπήκοος της Ρουμανίας, η οποία γεννήθηκε το 1965 και ζει στην Remanzaccio (Ιταλία).
Στις 2 Ιουνίου του 2012 η κα Talpis κατήγγειλε στην αστυνομία ότι ο σύζυγός της (Α.Τ.), ο οποίος ήταν αλκοολικός, είχε χτυπήσει την ίδια και την κόρη της. Κατά την άφιξή τους στην οικία της, οι αστυνομικοί βρήκαν τον Α.Τ. μεθυσμένο, να κάθεται στο δρόμο και κατέγραψαν στην αναφορά τους τα τραύματα που υπέστησαν οι κα Talpis και η κόρη της. Η κα Talpis δεν κατέθεσε επίσημη καταγγελία και αποφάσισε να κρυφτεί στο κελάρι.
Στις 19, Αυγούστου 2012 η κα Talpis για άλλη μια φορά δέχτηκε επίθεση από το σύζυγό της με ένα μαχαίρι, αναγκάζοντάς την να συνευρεθεί σεξουαλικά με τους φίλους του. Ζήτησε βοήθεια από μια αστυνομική περίπολο. Οι αστυνομικοί επέβαλαν πρόστιμο στον Α.Τ. για κατοχή απαγορευμένου όπλου και συνέστησαν στην κα Talpis να πάει στο σπίτι της.
Στη συνέχεια η ίδια πήγε στα επείγοντα περιστατικά νοσοκομείου, όπου οι γιατροί σημείωσαν τραυματισμό στο κεφάλι και πολλαπλά τραύματα στο σώμα της, και την ενημέρωσαν ότι σε μια βδομάδα οι τραυματισμοί αυτοί θα επουλώνονταν.
Στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε ένα ίδρυμα για κακοποιημένες γυναίκες για 3 μήνες, όποτε και αναγκάστηκε να φύγει από το ίδρυμα λόγω έλλειψης διαθέσιμου χώρου και πόρων. Σύμφωνα με την κα Talpis, η ίδια διέμενε στο δρόμο, στη συνέχεια φιλοξενήθηκε για ένα χρόνο σε μια φίλη και τελικά βρήκε δουλειά ως βοηθός νοσηλεύτριας και ήταν σε θέση να νοικιάσει ένα διαμέρισμα. Ο Α.Τ. συνέχιζε να ασκεί πάνω της ψυχολογική πίεση, ιδίως μέσω τηλεφώνου.
Στις 05.09.2012 κα Talpis υπέβαλε μήνυση για σωματική βλάβη, κακομεταχείριση και για απειλές βίας, προτρέποντας τις αρχές να λάβουν άμεσα μέτρα για την προστασία τόσο της ίδιας όσο και των παιδιών της. Στις 4 Απριλίου 2013 ανακρίθηκε για πρώτη φορά από την αστυνομία και η ίδια τροποποίησε τις δηλώσεις της, μετριάζοντας τους ισχυρισμούς της. Τον Αύγουστο του 2013, έκλεισε η δικογραφία σχετικά με τη καταγγελία κακομεταχείρισης της οικογενείας και των απειλών βίας. Τον Οκτώβριο του 2015, ωστόσο, επιβλήθηκε πρόστιμο στον Α.Τ. € 2.000 ευρώ για πρόκληση σωματικής βλάβης.
Στις 25.11.2013 η κα Talpis για άλλη μια φορά κάλεσε την αστυνομία για έναν διαπληκτισμό που είχε με τον σύζυγό της, ο οποίος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο σε κατάσταση μέθης. Αφού πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο, ζητήθηκε από τον Α.Τ. η ταυτότητά καθώς περπατούσε κατά μήκος του δρόμου σε μεθυσμένη κατάσταση. Του επιδόθηκε εκείνη τη στιγμή πρόστιμο και τον επέτρεψαν να πάει σπίτι. Γύρω στις πέντε, οπλισμένος με ένα μαχαίρι κουζίνας, ο Α.Τ. εισήλθε στο διαμέρισμα της οικογένειας και επιτέθηκε στην κα Talpis. Ο ίδιος μαχαίρωσε τον γιο του, ο οποίος είχε προσπαθήσει να διαχωρίσει τους γονείς του και ο οποίος τελικά υπέκυψε στα τραύματά του. Ο Α.Τ. μαχαίρωσε επίσης την κα Talpis στο στήθος αρκετές φορές καθώς προσπαθούσε να διαφύγει. Στην Ιανουαρίου 2015 ο Α.Τ. καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για την ανθρωποκτονία του γιου του, για απόπειρα δολοφονίας της συζύγου του, για την παράνομη κατοχή όπλου και για κακομεταχείριση της κα Talpis και της κόρης της. Διατάχθηκε επίσης να καταβάλλει όλα τα έξοδα της κα Talpis
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το άρθρο 2 (δικαίωμα στη ζωή)
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι το άρθρο 2 της Συμβάσεως ίσχυε για την περίπτωση του θανούντος υιού της κα Talpis και για την ίδια την προσφεύγουσα, η οποία είχε υποστεί πράξεις οι οποίες, ως εκ φύσεως, είχαν θέσει τη ζωή της σε κίνδυνο. Δεδομένου ότι η προσφεύγουσα είχε υποβάλλει μήνυση στις 05.09.2012, το Δικαστήριο έκρινε αναγκαίο να αξιολογηθεί η συμπεριφορά των αρχών από την εν λόγω ημερομηνία και μετέπειτα.
Αφού η κα Talpis υπέβαλλε καταγγελία σχετικά με την βία που ασκούσε ο σύζυγός της και αναφέροντας την ανησυχία για την ασφάλεια τόσο της ίδιας όσο και της κόρης της, οι εθνικές αρχές δεν είχαν εκδώσει κανένα ασφαλιστικό μέτρο, και η κα Talpis ανακρίθηκε και εξετάστηκε μόλις 7 μήνες μετά την υποβολή της καταγγελίας της. Η καθυστέρηση αυτή είχε αναπόφευκτα στερήσει από την προσφεύγουσα την άμεση προστασία που απαιτούσε η εν λόγω κατάσταση. Οι εθνικές αρχές όφειλαν να λάβουν υπόψη την κατάσταση της κας Talpis, την ανασφάλεια που ένιωθε τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, και να αξιολογήσουν αναλόγως την κατάσταση, και να της παράσχουν κατάλληλη στήριξη, κάτι το οποίο είχαν αποτύχει να κάνουν. Οι αρχές δεν προέβησαν ούτε σε αξιολόγηση των κινδύνων που πιθανώς αντιμετώπιζε η κα Talpis, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου της περαιτέρω σωματικής επίθεσης.
Παραλείποντας να λάβουν άμεση δράση σχετικά με την καταγγελία, ως εκ τούτου, οι εθνικές αρχές είχαν στερήσει από τη καταγγελίας οποιουδήποτε αποτελέσματος, δημιουργώντας μια κατάσταση ατιμωρησίας που ευνοούσε την επανάληψη των πράξεων βίας από τον σύζυγό της κας Talpis.
Επιπλέον, η ατιμωρησία είχε τελικά οδηγήσει στα ανωτέρω τραγικά γεγονότα της νύχτας της 25ης Νοεμβρίου 2013. Παρά το γεγονός ότι η αστυνομία είχε παρέμβει δύο φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας, δεν ενέργησε ώστε να παράσχει κατάλληλη προστασία στην κα Talpis υπό το φως της σοβαρότητας της κατάστασης, σε μια εποχή που η βίαιη συμπεριφορά του συζύγου της προσφεύγουσας ήταν ευρέως γνωστή στην αστυνομία και είχαν μάλιστα διώξεις για σοβαρές σωματικές βλάβες βρίσκονταν σε εξέλιξη. Αναφορικά τώρα με τη δυνατότητα της αστυνομίας για έλεγχο σε πραγματικό χρόνο του ποινικού μητρώου του συζύγου της κας Talpis, το Δικαστήριο έκρινε ότι η αστυνομία όφειλε να γνωρίζει ότι αποτελούσε πραγματική απειλή για την κα Talpis. Κατά συνέπεια, οι αρμόδιες αρχές δεν είχαν λάβει τα μέτρα τα οποία, λογικά, αναμφίβολα θα περιόριζαν τον κίνδυνο για την προσφεύγουσα και τον υιό της. Ως εκ τούτου δεν είχαν επιδείξει την απαιτούμενη επιμέλεια και δεν ενήργησαν βάση της υποχρέωσής τους να προστατεύουν τη ζωή της κας Talpis και του γιού της. Οι εν λόγω αποτυχίες είχαν, εξάλλου, κατάστησε άνευ αντικειμένου την ποινική καταγγελία της κα Talpis.
Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 2 της Σύμβασης.
Το άρθρο 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η κα Talpis θα μπορούσαν να υπαχθεί στην κατηγορία των «ευάλωτων ατόμων», δικαιούμενη κρατικής προστασίας, σημειώνοντας ότι η βία που ασκήθηκε, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής βλάβης και της ψυχολογικής πίεσης, ήταν αρκετά σοβαρή ώστε να χαρακτηριστεί ως κακομεταχείριση κατά τη έννοια του άρθρου 3 της Σύμβασης.
Το Δικαστήριο επισήμανε ότι στη δικαστική αντιμετώπιση των υποθέσεων βίας κατά των γυναικών, οι εθνικές αρχές έπρεπε να λάβουν υπόψη τους την κατάσταση του θύματος, την ιδιαίτερη ανασφάλεια που νιώθει και την ηθική, σωματική ευπάθεια που πιθανώς νιώθει, και να εκτιμήσουν την κατάσταση αυτή ως εκ τούτου, το συντομότερο δυνατό. Εν προκειμένω, σημειώνεται ότι δεν υπήρχε εύλογη εξήγηση για την αδράνεια των αρχών για ένα τέτοιο μεγάλο χρονικό διάστημα – 7 μήνες – πριν την κίνηση της ποινικής δίωξης. Δεν δόθηκε επίσης εξήγηση γιατί χρειάστηκαν να παρέλθουν 3 χρόνια μέχρι να κινηθούν οι ποινικές διαδικασίες για σοβαρές σωματικές. Σύμφωνα με την άποψη του Δικαστηρίου, ο τρόπος με τον οποίο οι εθνικές αρχές είχαν διεξάγει τις ποινικές διαδικασίες στην προκειμένη υπόθεση, επεσήμαναν την ίδια δικαστική παθητικότητα και δεν ενήργησαν σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 3, της Σύμβασης.
Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3 της Σύμβασης.
Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι, σύμφωνα με τη νομολογία του, η αδυναμία του κράτους να προστατεύει τις γυναίκες από πράξεις ενδοοικογενειακής βίας παραβίαζε το δικαίωμά τους της ισότιμης προστασίας του νόμου και ότι η αποτυχία αυτή δεν πρέπει να είναι σκόπιμη.
