ΕΣΔΑ και όροι αποφυλάκισης με εγγύηση

ΑΠΟΦΑΣΗ:

Magee κ.α. κατά Ηνωμένου Βασιλείου της 12/05/2015 (αριθ. προσφ. 26289/12, 29062/12, 29891/12)

βλ. εδώ 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ:

Υπό όρους αποφυλάκιση με εγγύηση (άρθρο 5 § 3 ΕΣΔΑ). Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο κατηγορούμενος ήταν ακόμα στα “αρχικά στάδια” της στέρησης της ελευθερίας του κατά τη διάρκεια των 12 ημερών (πρώτο σκέλος), έτσι ώστε η εξέταση της αποφυλάκισης με εγγύηση δεν προβλέπεται από το άρθρο 5 § 3 της ΕΣΔΑ.

ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ:

Στο αρχικό στάδιο της προσωρινής κράτησης δεν απαιτείται η δυνατότητα εξέτασης της αποφυλάκισης.

ΔΙΑΤΑΞΗ:

Άρθρο 5 (δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια) της ΕΣΔΑ.

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ:

Οι προσφεύγοντες συνελήφθησαν με την υποψία ότι ενέχονται στη δολοφονία ενός αστυνομικού. Εμφανίστηκαν, 48 ώρες αργότερα, ενώπιον του αρμόδιου Δικαστή της Βορείου Ιρλανδίας, ο οποίος αξιολόγησε τη νομιμότητα της κράτησής τους και διέταξε παράταση της κράτησης για άλλες 5 μέρες (για περαιτέρω ανάκριση και ιατροδικαστικές εξετάσεις). Αργότερα, η προσωρινή τους κράτηση επιμηκύνθηκε, αλλά οι προσφεύγοντες αφέθηκαν τελικά ελεύθεροι χωρίς να κατηγορηθούν, μετά από 12 μέρες. Σύμφωνα με τη διάταξη 8 του Νόμου περί Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας του 2000, ένας κρατούμενος δύναται να τεθεί υπό κράτηση για διάστημα έως 28 μέρες χωρίς κατηγορία. Η νομιμότητα της κράτησης πρέπει να επανεξεταστεί από τον αρμόδιο δικαστή εντός 48 ωρών και εν συνεχεία κάθε 7 μέρες. Ενώ ο δικαστής έχει τη δύναμη να αφήσει ελεύθερο τον κρατούμενο, αν η σύλληψη/προσωρινή κράτηση του είναι παράνομη, αυτός δεν είχε αρμοδιότητα να τον απελευθερώσει με εγγύηση. Η υπόθεση αυτή έχει ενδιαφέρον διότι περιέχει μια σε βάθος επισκόπηση της νομολογίας του Δικαστηρίου όσον αφορά τα δύο εδάφια του άρθρου 5 § 3, το αρχικό στάδιο αμέσως μετά τη σύλληψη (πρώτο σκέλος) και το δεύτερο στάδιο εν αναμονή της δίκης (δεύτερο σκέλος). Επιπλέον, όσον αφορά το πρώτο σκέλος, το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι το άρθρο 5 § 3 ορίζει ότι ένας κρατούμενος μπορεί να προσφύγει άμεσα ενώπιον δικαστή ή άλλου αξιωματούχου που είναι σε θέση να ελέγξει τη νομιμότητα της σύλληψης και της κράτησης του, για να εξεταστεί αν υπάρχει εύλογη υποψία ότι ο κατηγορούμενος είχε διαπράξει ποινικό αδίκημα, και προκειμένου να διατάξει την απελευθέρωση εάν η κράτηση δεν πληροί οποιαδήποτε προϋπόθεση.

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Το Δικαστήριο έκρινε ότι ο Δικαστής είχε αυτές τις αρμοδιότητες. Ωστόσο, εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι τίποτα στην προηγούμενη νομολογία του[1] δεν προέβλεπε ότι στην αρχική εξέταση (πρώτο σκέλος) πρέπει επίσης να περιλαμβάνεται και η εξέταση της αποφυλάκισης με εγγύηση. Ενώ η νομιμότητα της κράτησης των προσφευγόντων και η ύπαρξη εύλογης υποψίας εναντίον τους είχε αναθεωρηθεί δύο φορές από ένα δικαστή κατά τη διάρκεια των δώδεκα ημερών από την αρχική κράτηση, οι προσφεύγοντες δεν είχαν ποτέ εμφανιστεί ενώπιον δικαστή ο οποίος να έχει την εξουσία να εξετάσει ή να διατάξει την αποφυλάκιση με εγγύηση εν αναμονή της δίκης. Ωστόσο, το Δικαστήριο έκρινε ότι ο κατηγορούμενος ήταν ακόμα στα “αρχικά στάδια” της στέρησης της ελευθερίας του κατά τη διάρκεια των 12 ημερών (πρώτο σκέλος), έτσι ώστε η εξέταση της αποφυλάκισης με εγγύηση δεν προβλέπεται από το άρθρο 5 § 3 της ΕΣΔΑ.

[1]     Συμπεριλαμβανομένου του συχνά αναφερόμενου στη νομολογία του ΕΔΔΑ αποσπάσματος από την απόφαση της Schiesser κατά Ελβετίας.