Το δημοψήφισμα της Καταλονίας, τα πρόστιμα στην εφορευτική επιτροπή και η παρέμβαση του Στρασβούργου
ΑΠΟΦΑΣΗ
Aumatell i Arnau κατά Ισπανίας της 4.10.2018 (αρ. προσφ.70219/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Δημοψήφισμα για την αυτοδιάθεση της Καταλονίας. Συμμετοχή στην εφορευτική επιτροπή και επιβολή προστίμων στα μέλη της μετά την αναστολή του νόμου περί του δημοψηφίσματος. Παράλειψη κοινοποίησής της απόφασης προστίμου στην προσφεύγουσα, η οποία ενημερώθηκε από την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Επίκληση της αρχής «καμία ποινή χωρίς νόμο», δεδομένου ότι δεν υπήρχε νομική διάταξη που να ποινικοποιεί τη συμμετοχή της στην εφορευτική επιτροπή. Το Δικαστήριο έκρινε ότι το εν λόγω πρόστιμο ήταν ποινικής φύσεως, ωστόσο δεν παραβίασε τη Σύμβαση, διότι είχαν κοινοποιηθεί σε αυτήν οι αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου σχετικά με την αναστολή του δημοψηφίσματος και άρα μπορούσε να προβλέψει ότι η συμπεριφορά της θα μπορούσε να οδηγήσει σε κυρώσεις. Άλλωστε το πρόστιμο ακυρώθηκε μετά την παραίτησή της από τη θέση. Απαράδεκτη προσφυγή.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 6
Άρθρο 7
Άρθρο 13
Άρθρο 14
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα Montserrat Aumatell i Arnau, είναι υπήκοος της Ισπανίας, η οποία γεννήθηκε το 1975 και ζει στο Valls. Η υπόθεση αφορά την συμμετοχή της στη διοργάνωση δημοψηφίσματος, το οποίο έχει προγραμματιστεί για 1 Οκτωβρίου 2017, σχετικά με την ανεξαρτησία της Καταλονίας.
Στις 6 Σεπτεμβρίου 2017 το Κοινοβούλιο της Καταλονίας θέσπισε νόμο αναφορικά με το «δημοψήφισμα για αυτοδιάθεση» που προβλέπει ειδικότερα το διορισμό των μελών του Κεντρικού Εκλογικού Γραφείου της Καταλονίας που ήταν υπεύθυνο για τη διοργάνωση του δημοψηφίσματος. Ο Εισαγγελέας, ο οποίος εκπροσωπεί την ισπανική κυβέρνηση, κήρυξε τον νόμο αντισυνταγματικό και ζήτησε την προσωρινή αναστολή του. Με διάταξη της 7ης Σεπτεμβρίου 2017, το Συνταγματικό Δικαστήριο κήρυξε το νόμο ανεφάρμοστο και την οργάνωση του δημοψηφίσματος παράνομη. Στις 8 Σεπτεμβρίου 2016 το Κεντρικό Εκλογικό Γραφείο, αγνοώντας την απόφαση που εξέδωσε το Συνταγματικό Δικαστήριο, διόρισε τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών.
Η προσφεύγουσα διορίστηκε μέλος της εφορευτικής επιτροπής της Tarragona.
Με διάταξη της 13ης Σεπτεμβρίου 2017, το Συνταγματικό Δικαστήριο υπενθύμισε στα μέλη της εφορευτικής επιτροπής ότι ο νόμος «για το δημοψήφισμα για αυτοδιάθεση» είχε ανασταλεί.
Στις 20 Σεπτεμβρίου 2017, επισημαίνοντας ότι δεν τηρήθηκε η απόφασή του, το Συνταγματικό Δικαστήριο επέβαλε, ημερήσιο πρόστιμο ύψους τουλάχιστον 6.000 ευρώ σε όλα τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών. Στις 22 Σεπτεμβρίου 2017 η κα Aumatell i Arnau ενημερώθηκε για την απόφαση αυτή μέσω της Εφημερίδας της Κυβέρνησης. Η τελευταία παραιτήθηκε από τη θέση της την ίδια ημέρα. Με απόφαση της 14ης Νοεμβρίου 2017, το Συνταγματικό Δικαστήριο ακύρωσε τα ημερήσια πρόστιμα που επιβλήθηκαν στα μέλη των εφορευτικών επιτροπών ενόψει όλων των παραιτήσεων.
Βασιζόμενη στο άρθρο 6 (δικαίωμα δίκαιης δίκης), η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι δεν της κοινοποιήθηκε το επιβληθέν ημερήσιο πρόστιμο και ότι δεν μπορούσε να χαρακτηριστεί ως διάδικος στις διαδικασίες. Βασιζόμενη στο άρθρο 7 (καμιά ποινή, χωρίς νόμο), υποστηρίζει ότι η ιδιότητά της ως μέλους της εφορευτικής επιτροπής της Tarragona δεν συνιστούσε αδίκημα.
Βασιζόμενη στο άρθρο 13 (δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής), η ίδια καταγγέλλει την έλλειψη ένδικου μέσου κατά της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 14 (απαγόρευση των διακρίσεων), ισχυρίζεται ότι έχει υποστεί πολιτική δίωξη λόγω της συμμετοχής της στο δημοψήφισμα.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ….
Άρθρο 6 § 1
Λαμβανομένων υπόψη των διαφόρων πτυχών της υπόθεσης, το Δικαστήριο έκρινε ότι το πρόστιμο που επιβλήθηκε στην προσφεύγουσα ήταν ποινικής φύσεως.
Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της 20ης Σεπτεμβρίου 2017 επέβαλε στην προσφεύγουσα πρόστιμο ύψους 6.000 ευρώ. Προηγουμένως, στις 13 Σεπτεμβρίου 2017, ενημερώθηκε προσωπικά για τις αποφάσεις της 7ης και 13ης Σεπτεμβρίου 2017, οι οποίες καθιστούσαν παράνομη τη διοργάνωση του δημοψηφίσματος και ανέστειλαν τον νόμο αναφορικά με το «δημοψήφισμα αυτοδιάθεσης» με δικαστική εντολή. Το γεγονός ότι επιβλήθηκε στην κα Aumatell i Arnau πρόστιμο θα μπορούσε να ερμηνευθεί ότι επιβλήθηκε λόγω της παράλειψης της να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Η εν λόγω απόφαση δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 22 Σεπτεμβρίου 2017. Οι διάδικοι είχαν στη διάθεσή τους τρεις ημέρες για να υποβάλουν επιχειρήματα πριν από την εφαρμογή του εν λόγω μέτρου. Μόλις η παραίτηση έγινε γνωστή στο Δικαστήριο, το τελευταίο έλαβε την απόφαση να ακυρώσει το πρόστιμο. Η κυρία Aumatell i Arnau ειδοποιήθηκε προσωπικά για τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου και, κατά συνέπεια, προειδοποιήθηκε αναφορικά με το καθήκον της να αποτρέψει ή να σταματήσει οποιαδήποτε πρωτοβουλία που θα αγνοούσε ή θα παράκαμπτε την αναστολή του δημοψηφίσματος όπως συμφωνήθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η μη κοινοποίηση της απόφασης με ημερομηνία 20 Σεπτεμβρίου 2017 δεν εμπόδισε την προσφεύγουσα να γνωρίζει την απόφαση αυτή ή να υποβάλει παρατηρήσεις ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Συνεπώς, η προσφυγή έπρεπε να απορριφθεί ως προδήλως αβάσιμη.
Άρθρο 7
Το πρόστιμο που επιβλήθηκε στην κυρία Aumatell i Arnau είχε θεσπιστεί νομοθετικά. Ο Νόμος αριθ. 2/1979 σχετικά με το ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο, από την τροποποίησή του στις 16 Οκτωβρίου 2015, όριζε ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο, όταν υπήρχε ο κίνδυνος να μην τηρηθεί μία από τις αποφάσεις του, θα μπορούσε να αποφασίσει να κοινοποιήσει προσωπικά τις αποφάσεις του σε οποιαδήποτε αρχή ή δημόσιο υπάλληλο, εφόσον το κρίνει σκόπιμο. Επιπλέον, το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε την αρμοδιότητα να ζητήσει εξηγήσεις από οποιοδήποτε θεσμικό όργανο, αρχή, δημόσιο υπάλληλο ή ιδιώτη που αφορά η εφαρμογή της απόφασης εντός συγκεκριμένης προθεσμίας. Τέλος, αν η μη συμμόρφωση συνέχιζε πέρα από την προθεσμία, το Δικαστήριο είχε το δικαίωμα να λάβει ορισμένα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής προστίμου σε όσους διαπράττουν το αδίκημα.
Το Δικαστήριο δεν διαπίστωσε έλλειψη προβλεψιμότητας, δεδομένου ότι το επιβληθέν πρόστιμο, όπως και η σχετική διαδικασία, προβλεπόταν στον κανονισμό του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Επιπλέον, η προσφεύγουσα είχε ειδοποιηθεί και ενημερωθεί αυτοπροσώπως για τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου σχετικά με την αναστολή του δημοψηφίσματος. Κατά συνέπεια, γνώριζε ότι η συμπεριφορά της μπορούσε να τιμωρηθεί με πρόστιμο και ποινική δίωξη. Επιπλέον, μόλις παραιτήθηκε από τη θέση, το Δικαστήριο ακύρωσε το πρόστιμο και δεν είχε υποστεί καμία πραγματική οικονομική ζημία, καθώς δεν είχε καταβάλει το πρόστιμο.
Κατά συνέπεια, δεν υπήρχε κανένας λόγος να συναχθεί ότι η διατύπωση του νόμου του Συνταγματικού Δικαστηρίου δεν ήταν σαφής ή προβλέψιμη κατά τον χρόνο των πραγματικών περιστατικών ή ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε προβεί σε αυθαίρετη ερμηνεία των διατάξεων. Επομένως, το τμήμα αυτό της προσφυγής έπρεπε να απορριφθεί ως αβάσιμο.
Άρθρο 13
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το άρθρο 93 του νόμου του Συνταγματικού Δικαστηρίου προέβλεπε έφεση κατά της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Τα άλλα μέλη των εφορευτικών επιτροπών είχαν καταθέσει παρόμοια έφεση κατά της απόφασης της 20ής Σεπτεμβρίου 2017. Στις 14 Νοεμβρίου 2017 το Συνταγματικό Δικαστήριο απάντησε σε όλες τις εφέσεις τους, ενώ είχε άρει τα πρόστιμα. Η προσφυγή σχετικά με την έλλειψη διορθωτικών μέτρων έπρεπε να απορριφθεί ως προδήλως αβάσιμη.
Άρθρο 14
Η προσφεύγουσα επικαλέστηκε την εν λόγω διάταξη μεμονωμένα και δεν είχε τεκμηριώσει τους ισχυρισμούς της. Δεν είχε παράσχει καμιά βάση σύγκρισης, ώστε να μπορέσει το Δικαστήριο να εξετάσει μια πιθανή αναλογία και να προβεί σε σύγκριση μεταξύ δύο καταστάσεων που θα μπορούσαν να αποδείξουν την ύπαρξη διακρίσεων.
Αυτό το τμήμα της προσφυγής ήταν επίσης αβάσιμο και έπρεπε να απορριφθεί(επιμέλεια echrcaselaw.com).
