Διεύρυνση της έννοιας της “κατοικίας” από το ΕΔΔΑ
ΑΠΟΦΑΣΗ
Mindek κατά Κροατίας της 11.09.2018 (αρ. προσφ. 6169/13)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Έννοια κατοικίας. Διεύρυνση της έννοιας. Κατοικία είναι ο χώρος με τον οποίο κάποιος έχει επαρκή και συνεχή δεσμό χωρίς να χρειάζεται η καθημερινή διαμονή του εκεί. Αναθεώρηση απόφασης σύμφωνα με άρθρο 80 παρ. 1 του Κανονισμού Δικαστηρίου του ΕΔΔΑ. Αίτημα αναθεώρησης απόφασης που είχε κρίνει παραβίαση του δικαιώματος ιδιοκτησίας με τον ισχυρισμό ότι ο προσφεύγων δεν κατοικούσε στο επίδικο σπίτι. Απόρριψη του αιτήματος από το ΕΔΔΑ, δεδομένου ότι το γεγονός της μη κατοικίας του σπιτιού από τους προσφεύγοντες δεν ήταν αποφασιστικής σημασίας για να δικαιολογηθεί η αναθεώρηση της απόφασης.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 80 του Κανονισμού Δικαστηρίου
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η υπόθεση αφορούσε αίτημα αναθεώρησης απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 2016 σχετικά με την αναγκαστική πώληση κατοικίας για την πληρωμή χρέους.
Ο προσφεύγων Anton Mindek είναι Κροάτης υπήκοος που γεννήθηκε το 1932. Μεταξύ 2003 και 2007 έχασε τις ποινικές και αστικές διαδικασίες για δυσφήμιση μετά τη δημοσίευση δύο άρθρων σε μια ημερήσια εφημερίδα στα οποία κατηγορούσε τον γείτονά του ότι έκλεβε από το σπίτι και τον οπωρώνα του. Καταδικάστηκε σε καταβολή αποζημίωσης και εξόδων του γείτονά του. Δεν κατέβαλε τα ποσά εγκαίρως και το 2007 τα δικαστήρια κίνησαν διαδικασίες εκτέλεσης, διατάσσοντας την κατάσχεση και πώληση του σπιτιού του. Εν τω μεταξύ, ο κ. Mindek πλήρωσε το χρέος εξ ολοκλήρου. Ωστόσο, τα δικαστήρια απέρριψαν το αίτημά του για διακοπή της διαδικασίας εκτέλεσης, και έτσι το σπίτι του εκποιήθηκε.
Στην απόφασή του της 30ης Αυγούστου 2016, το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 1 (προστασία της περιουσίας) στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διότι τα εθνικά δικαστήρια αποφάσισαν να εκποιήσουν το μερίδιο του σπιτιού του κ. Mindek και της γύρω έκτασης, ακόμα κι αν είχε πληρώσει το χρέος του στο ακέραιο.
Στις 10 Φεβρουαρίου 2017, η κυβέρνηση ενημέρωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ότι είχε λάβει γνώση ότι ο κ. Mindek και η σύζυγός του δεν κατοικούσαν στο εν λόγω σπίτι. Υποστηρίζει ότι αυτό θα μπορούσε να είχε αποφασιστική επιρροή στην αρχική κρίση του Δικαστηρίου, η οποία βασίστηκε στην υπόθεση ότι ο κ. Mindek αντιμετώπιζε έξωση εξαιτίας της δικαστικής πώλησης του μεριδίου της οικίας του.
Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση της Κροατίας ζήτησε την αναθεώρηση της απόφασης κατά την έννοια του άρθρου 80 του Κανονισμού του Δικαστηρίου.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Στην απόφασή του σήμερα, το Δικαστήριο αποφάσισε να απορρίψει το αίτημα αναθεώρησης εκ μέρους της κυβέρνησης για τους εξής λόγους:
Το δικαστήριο διαπιστώνει, πρώτον, ότι εξέτασε την παρούσα υπόθεση βάσει του άρθρου 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 1 και όχι του άρθρου 8 της σύμβασης. Επιπλέον, η διαπίστωση παραβίασης του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου στηριζόταν στη σοβαρότητα των συνεπειών που είχε η πώληση στην προσφεύγουσα, η οποία κατέστησε προδήλως παράλογη την απόφαση αυτή.
Για τους λόγους που προβάλλονται για την παραβίαση του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου αριθ. 1, η αναφορά στην κατοικία του προσφεύγοντος είναι η κατοικία του, από την οποία προκύπτει ότι το κράτος απέτυχε να επιτύχει μια δίκαιη ισορροπία μεταξύ του επιδιωκόμενου στόχου και του μέτρου που οφείλεται κυρίως στη δυσαναλογία μεταξύ της αξίας του σπιτιού και του μεγέθους του χρέους.
Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του άρθρου 8 της Συμβάσεως, ο όρος «κατοικία» στην αγγλική απόδοση του άρθρου 8, δεν πρέπει να ερμηνεύεται στενά. Το κατά πόσον μια συγκεκριμένη κατοικία αποτελεί ή όχι μια «κατοικία» εξαρτάται από τις πραγματικές συνθήκες, ιδίως από την ύπαρξη επαρκών και συνεχών δεσμών με ένα συγκεκριμένο τόπο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι μια συγκεκριμένη κατοικία αποτελούσε «κατοικία», παρόλο που ο προσφεύγων δεν κατοικούσε εκεί σε μόνιμη βάση
Υπό το πρίσμα αυτό, τα πραγματικά περιστατικά αυτά, κατά την άποψη του Δικαστηρίου, σημαίνουν ότι ο προσφεύγων διατηρούσε επαρκείς συνεχείς δεσμούς με το επίμαχο σπίτι προκειμένου να θεωρηθεί «κατοικία» του. Συνεπώς, το γεγονός ότι ο προσφεύγων δεν κατοικούσε καθημερινά εκεί, δεν είναι γεγονός αποφασιστικής σημασίας κατά την έννοια του άρθρου 80 § 1 των Κανόνων Δικαστηρίου, το οποίο θα δικαιολογούσε την αναθεώρηση της αρχικής απόφασης του Δικαστηρίου στην παρούσα υπόθεση(επιμέλεια echrcaselaw.com).
