Η ισορροπία ανάμεσα στην ελευθερία της έκφρασης τηλεοπτικής εκπομπής και τη προστασία της φήμης πολιτικού
ΑΠΟΦΑΣΗ
Haupt κατά Αυστρίας της 01-06-2017 (αριθμ. προσφ. 55537/10)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αγωγή αδικοπραξίας. Σύγκρουση δικαιωμάτων. Ελευθερία της έκφρασης. Δικαίωμα στην προστασία της φήμης. Εξισορρόπηση δικαιωμάτων. Υπεροχή της ελευθερίας της έκφρασης τηλεοπτικού παρουσιαστή που αποκάλεσε πολιτικό ότι «περιβάλλεται συνήθως από μικρούς καφέ αρουραίους» έναντι της προστασίας της φήμης του τελευταίου. Δεν αποτελεί «περιουσία» το επιδικασθέν ποσό από τα εθνικά δικαστήρια, όταν ο ενάγων γνωρίζει την δυνατότητα αναψηλάφησης.
ΣΧΟΛΙΟ-ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ
Σημαντική απόφαση για την εξισορρόπηση των δικαιωμάτων στην ελευθερία της έκφρασης και της προστασίας της φήμης, της τιμής και της υπόληψης. Ενδιαφέρουσες σκέψεις του ΕΔΔΑ για την σύγκρουση των δικαιωμάτων αυτών με την πλάστιγγα να γέρνεις την συγκεκριμένη υπόθεση υπερ της ελευθερίας της έκφρασης.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
Άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Τον Οκτώβριο του 2003 ο κ. Haupt, που ήταν πολιτικός, άσκησε αγωγή αποζημίωσης για τη κριτική που έγινε εναντίον του σε ένα επεισόδιο της σατιρικής εκπομπής Das Letze der Woche, η οποία είχε προβληθεί τον προηγούμενο μήνα. Ο παρουσιαστής ανέφερε στην εκπομπή ότι ο κ. Haupt, όπως ένας ιπποπόταμος στο Ζωολογικό Κήπο της Βιέννης, «περιβάλλεται συνήθως από μικρούς καφέ αρουραίους». Η αναφερόμενη φράση θεωρήθηκε ως αναφορά στους νεοναζί. Η αγωγή του κ. Haupt έγινε δεκτή από τα αυστριακά δικαστήρια. Η τηλεοπτική επιχείρηση ATV διατάχθηκε να ανακαλέσει την παραπάνω αναφορά του παρουσιαστή της εκπομπής και να καταβάλει στον κ. Haupt ποσό 2.000 ευρώ.
Ωστόσο μετά την υποβολή προσφυγής εκ μέρους της τηλεοπτικής εταιρείας ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για παράβαση στο δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, έγινε αναψηλάφηση της δίκης, μετά την οποία η αγωγή του κ. Haupt απορρίφθηκε από τα αυστριακά δικαστήρια αμετακλήτως και διετάχθη να καταβάλλει και τα δικαστικά έξοδα της ATV.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής)
Το Δικαστήριο επισήμανε ότι το άρθρο 8 περιέχει το δικαίωμα προστασίας της φήμης. Ωστόσο, όταν μια εικαζόμενη παρέμβαση στο δικαίωμα αυτό πηγάζει από άποψη, το δικαίωμα προστασίας της φήμης (που προβλέπεται στο άρθρο 8) πρέπει να εξισορροπηθεί με το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης (που προβλέπεται από το άρθρο 10).
Στην προκειμένη περίπτωση, οι καταγγελλόμενες αποφάσεις ήταν εκείνες οι οποίες εκδόθηκαν από τα αυστριακά δικαστήρια στις διαδικασίες αναψηλάφησης της υπόθεσης, κατά τις οποίες η αγωγή του κ. Haupt εναντίον του τηλεοπτικού σταθμού είχε απορριφθεί. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι ο κ. Haupt ήταν ένας πολύ γνωστός πολιτικός, σε σχέση με τον οποίο τα όρια της αποδεκτής κριτικής ήταν ευρύτερα απ’ ότι για έναν ιδιώτη. Η αναφορά σε «καφέ αρουραίους» αναφορικά με το πρόσωπο του κ. Haupt ήταν κριτική η οποία περιείχε σατιρικά στοιχεία ως προς το άτομο του. Κατά τον τρόπο αυτό, το γεγονός αποτέλεσε πολιτική κριτική για τη θέση του κ. Haupt ως πολιτικού και όχι προσωπική επίθεση. Μια κριτική μπορεί να είναι υπερβολική εφόσον στηρίζεται σε πραγματική βάση. Το ΕΔΔΑ λαμβάνοντας υπόψη και αρκετές προβληματικές δηλώσεις πολιτικών θεώρησε ότι υπήρξε επαρκής βάση για την άσκηση κριτικής εκ μέρους του τηλεοπτικού σταθμού της ATV. Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι τα αυστριακά δικαστήρια είχαν επιτύχει δίκαιη ισορροπία μεταξύ των δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης της ATV και του δικαιώματος προστασίας της φήμης του κ. Haupt.
Κατά συνέπεια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε παραβίαση και ότι η προσφυγή έπρεπε να χαρακτηριστεί προδήλως αβάσιμη και απαράδεκτη.
Το άρθρο 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 1 (δικαίωμα ιδιοκτησίας)
Επιπρόσθετα το Δικαστήριο επισήμανε ότι το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου ισχύει μόνο για την περιουσία ατόμου. Στην προκειμένη περίπτωση, ο κ. Haupt υποστήριξε ότι η αποζημίωση που του είχε χορηγηθεί από τα Αυστριακά δικαστήρια ανέρχονταν σε «περιουσία» βάσει του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου. Το Δικαστήριο διαφώνησε. Μετά τις εγχώριες αποφάσεις, η ATV είχε καταθέσει προσφυγή ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταγγέλλοντας παραβίαση του δικαιώματός της στην ελευθερία της έκφρασης. Ο κ. Haupt θα έπρεπε να γνωρίζει ότι αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνηση μια σειρά διαδικασιών, σύμφωνα με τις οποίες η απόφαση που έκανε δεκτή την αγωγή του θα μπορούσε να επανεξεταστεί μέσω αναψηλάφησης. Κάτι τέτοια συνέβη πράγματι, και με έναν τρόπο ο οποίες συνάδει απολύτως με το εθνικό δίκαιο. Υπό τις συνθήκες αυτές, ο προσφεύγων δεν απέδειξε ότι είχε ισχυρισμό επαρκώς κατοχυρωμένο και επομένως δεν μπορούσε να ισχυριστεί ότι είχε «περιουσία» κατά την έννοια του άρθρου 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
Επιπλέον, ακόμη και αν η αναψηλάφηση είχε ως αποτέλεσμα την παρέμβαση στο δικαίωμα περιουσίας του κ. Haupt, οποιαδήποτε τέτοια παρέμβαση ήταν συμβατή με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι υπήρξε νομική βάση και επαρκείς λόγοι για την επανεκδίκαση της υπόθεσης ενώ δεν υπήρχε καμία ένδειξη ότι η επακόλουθη απόρριψη της αγωγής του κ. Haupt ήταν δυσανάλογη. Έτσι το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η καταγγελία αυτή και στο σκέλος αυτό ήταν προδήλως αβάσιμη και την κήρυξε απαράδεκτη. sustanon
