Θανάσιμος βασανισμός στρατιωτικού. Ελλιπής έρευνα και καθυστερημένη επιστροφή της σορoύ! Παραβιάσεις δικαιώματος στη ζωή και απαγόρευσης βασανιστηρίων!
ΑΠΟΦΑΣΗ
Petrosyan κατά Αζερμπαϊτζάν της 04.11.2021 (αρ. προσφ. 32427/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Θάνατος στρατιωτικού, βασανισμός και ανεπαρκής έρευνα. Παραβιάσεις άρθρων 2 και 3 της ΕΣΔΑ.
Ο γιος του προσφεύγοντας, στρατιωτικός, τον Αύγουστο του 2014 πέρασε τα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν και συνελήφθη από τις ένοπλες δυνάμεις. Πέθανε ενώ ήταν αιχμάλωτος. Η ιατροδικαστική έκθεση ανέφερε τραύματα και μώλωπες ωστόσο δεν συνοδεύονταν από φωτογραφίες. Η επίσημη απάντηση του κράτους ήταν ότι ο γιός του προσφεύγοντα πέθανε απροσδόκητα, λόγω «οξείας καρδιοπνευμονικής και μυοκαρδιακής ανεπάρκειας». Παρά τις επίμονες προσπάθειες των συγγενών, η σορός του επιστράφηκε μετά 2 μήνες σε κατάσταση αποσύνθεσης. Ο προσφεύγων, πατέρας του εκλιπόντος άσκησε προσφυγή για παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή και υποβολή του γιού του σε βασανιστήρια.
Το Στρασβούργο υπενθύμισε ότι για να είναι αποτελεσματική μια έρευνα για μια εικαζόμενη παράνομη δολοφονία από κρατικούς φορείς, τα πρόσωπα που την διεξάγουν πρέπει να είναι ανεξάρτητα, να υπάρχει πλήρης εξασφάλιση αποδεικτικών στοιχείων και οι συγγενείς του θύματος να συνδράμουν στην έρευνα.
Εν προκειμένω το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι, αντίθετα με τη συνήθη πρακτική, η ιατροδικαστική έκθεση δεν συνοδεύτηκε από φωτογραφίες, γεγονός που υπονομεύει την αξιοπιστία των συμπερασμάτων και το καθ’ού κράτος δεν έδωσε εξηγήσεις για τους τραυματισμούς στο σώμα του εκλιπόντος. Το ΕΔΔΑ κατέληξε ότι το καθ’ού κράτος δεν είχε με πειστικό τρόπο αποδείξει την αιτία θανάτου ως εκ τούτου έκρινε κατά πλειοψηφία παραβίαση κατά το ουσιαστικό σκέλος του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ. Επίσης διαπίστωσε ότι δεν διεξήχθη καμία έρευνα από το καθ’ού κράτος για να διερευνηθεί εάν η σύλληψη και ο βασανισμός του εκλιπόντος οφείλονταν στο εθνοτικό μίσος των δύο κρατών. Ως εκ τούτου έκρινε παραβίαση και του διαδικαστικού σκέλος του άρθρου 2 (δικαιώματος στη ζωή).
Ακολούθως έλαβε υπόψη τις ιατροδικαστικές εκθέσεις που ανέφεραν σοβαρά τραύματα στο σώμα του εκλιπόντος και έκρινε παραβίαση του άρθρου 3 σε σχέση με τον εκλιπόντα γιατί βασανίστηκε άγρια, αλλά και σε σχέση με τον προσφεύγοντα λόγω της ταλαιπωρίας που υπέστη από την καθυστερημένη επιστροφή της σορού του γιού του.
Το ΕΔΔΑ επιδίκασε στον προσφεύγοντα ποσό 40.000 ευρώ για ψυχική οδύνη.
ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο 2
Άρθρο 3
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο γιος του προσφεύγοντος Karen Petrosyan, γεννήθηκε το 1981 και ζούσε μαζί του και με άλλα μέλη της οικογένειας στο Chinari, κοντά στα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν. Στις 7 Αυγούστου 2014 πέρασε τα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν και συνελήφθη από τις ένοπλες δυνάμεις του κράτους αυτού.
Την ίδια ημέρα μεταδόθηκαν δύο βιντεοσκοπήσεις του Petrosyan από τα ΜΜΕ του Αζερμπαϊτζάν. Στην πρώτη, εθεάθη να του προσφέρει τσάι ένας ντόπιος κάτοικος του χωριού Aghbulag και να συνομιλεί με κάποιους από τους άλλους χωρικούς. Στο δεύτερο βίντεο φαίνονταν να ανακρίνεται, ενώ στεκόταν στα γόνατα με χειροπέδες και τον συγκρατούσαν στρατιώτες. Ο στρατηγός που τον ανέκρινε, τον κατηγόρησε ότι ήταν στρατιώτης, ότι σκότωσε πολίτες, υποκίνησε μίσος και ήταν επιθετικός. Αφού του έδειξαν φωτογραφίες του με στρατιωτική στολή, που φέρεται να βρέθηκαν στο κινητό του τηλέφωνο μαζί με αριθμούς τηλεφώνου των στρατιωτικών διοικητών, δήλωσε ότι ήταν στρατιωτικός.
Στις 8 Αυγούστου 2014 το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε σε ρεπορτάζ ότι ο Petrosyan πέθανε απροσδόκητα, σύμφωνα με προκαταρκτικές πληροφορίες λόγω «οξείας καρδιοπνευμονικής και μυοκαρδιακής ανεπάρκειας». Εμπειρογνώμονες στο περιφερειακό τμήμα Ganja του Κέντρου Ιατροδικαστικής Εξέτασης και Παθολογικής Ανατομίας του Υπουργείου Άμυνας φέρεται να είχαν καθορίσει την αιτία του θανάτου του. Το ρεπορτάζ ανέφερε περαιτέρω ότι ήταν μέλος μιας αρμενικής ομάδας δολιοφθοράς. Ενώ άλλα τέσσερα μέλη της ομάδας φέρεται να σκοτώθηκαν όταν διέσχισαν τα σύνορα Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας στην περιοχή Tovuz του Αζερμπαϊτζάν, ο Petrosyan είχε τεθεί υπό κράτηση ως αποτέλεσμα της στρατιωτικής του δράσης.
Καταβλήθηκαν προσπάθειες από την Αρμενία και τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC) για να επιστραφεί η σορός του. Εκπρόσωποι του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και του Γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών εξέφρασαν την ανησυχία τους για την αποτυχία επιστροφής της σορού και παροχής πληροφοριών για τις συνθήκες του θανάτου.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα των ΜΜΕ του Αζερμπαϊτζάν στις 22 Αυγούστου 2014, το Υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν αντέδρασε στη διεθνή κριτική υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι ο θάνατός του είχε «ερευνηθεί με διαφάνεια από ιατρικούς εμπειρογνώμονες και η ICRC [είχε] ενημερωθεί αμέσως».
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2014 ο προσφεύγων άσκησε προσφυγή στο Δικαστήριο (αρ. 61737/14). Κατήγγειλε ότι ο γιος του πέθανε υπό κράτηση στο Αζερμπαϊτζάν στις 8 Αυγούστου 2014 αφού πέρασε ακούσια τα σύνορα και είχε συλληφθεί από τον στρατό του Αζερμπαϊτζάν. Καθώς η σορός του δεν είχε ακόμη επαναπατριστεί, ο προσφεύγων ζήτησε περαιτέρω να εφαρμοστεί το άρθρο 39 και να διαταχθεί η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν να λάβει μέτρα για να αποτρέψει την αποσύνθεση της σορού, να την επιστρέψει αμέσως και να εξηγήσει την καθυστέρηση στην επιστροφή της. Στις 30 Σεπτεμβρίου 2014 το Δικαστήριο αποφάσισε να μην υποδείξει προσωρινά μέτρα στην εναγόμενη κυβέρνηση, αλλά της ζήτησε, σύμφωνα με το άρθρο 54§2(α) του Κανονισμού του Δικαστηρίου, να παρουσιαστούν οι θέσεις των αρχών του Αζερμπαϊτζάν σχετικά με τον επαναπατρισμό της σορού του και να παρασχεθούν πληροφορίες για τους λόγους της καθυστέρησης της επιστροφής της σορού στους συγγενείς του.
Με επιστολή της 19 Σεπτεμβρίου 2014, η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν αναφέρθηκε στις πληροφορίες που περιέχονται στην ειδησεογραφική έκθεση της 8 Αυγούστου 2014 και στις φωτογραφίες και τους αριθμούς τηλεφώνου που φέρεται να βρέθηκαν στο κινητό τηλέφωνο του αποβιώσαντος. Δήλωσε περαιτέρω ότι το Υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν είχε προσφέρει στην Αρμενία ανταλλαγή, με τη βοήθεια της ΔΕΕΣ, πέντε Αρμενίων αιχμαλώτων, όλοι μέλη της ίδιας οικογένειας, και την ανταλλαγή της σορού του με δύο υπηκόους του Αζερμπαϊτζάν που κρατούνταν στην Αρμενία και τη σορό ενός υπηκόου του Αζερμπαϊτζάν που σκοτώθηκε από τις αρμενικές ένοπλες δυνάμεις (όλοι συνελήφθησαν και σκοτώθηκαν, αντίστοιχα, τον Ιούλιο του 2014). Σύμφωνα με την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, το αρμενικό υπουργείο Άμυνας είχε απαντήσει μέσω της ΔΕΕΣ ότι θα επέστρεφε μόνο τη σορό του σκοτωμένου στο Αζερμπαϊτζάν με αντάλλαγμα πέντε Αρμένιους αιχμαλώτους και τη σορό του Petrosyan. Η πλευρά του Αζερμπαϊτζάν το είχε απορρίψει, επιμένοντας σε μια προσέγγιση «όλα για όλους».
Στις 10 Οκτωβρίου 2014 η σορός επαναπατρίστηκε σε σοβαρή αποσύνθεση.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 2
Ο βασικός σκοπός μιας επίσημης έρευνας είναι να εξασφαλίσει την αποτελεσματική εφαρμογή των εθνικών νόμων που προστατεύουν το δικαίωμα στη ζωή και, στις περιπτώσεις εκείνες που αφορούν κρατικούς υπαλλήλους ή φορείς, να διασφαλιστεί η λογοδοσία τους για θανάτους που συμβαίνουν υπό την ευθύνη τους. Η μορφή έρευνας που θα επιτύχει αυτούς τους σκοπούς μπορεί να διαφέρει σε διαφορετικές περιστάσεις. Για να είναι αποτελεσματική μια έρευνα για μια εικαζόμενη παράνομη δολοφονία από κρατικούς φορείς, μπορεί γενικά να θεωρηθεί απαραίτητο τα πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για τη διεξαγωγή της έρευνας να είναι ανεξάρτητα από αυτά που εμπλέκονται στα γεγονότα. Αυτό σημαίνει όχι μόνο έλλειψη ιεραρχικής ή θεσμικής σύνδεσης αλλά και πρακτική ανεξαρτησία. Η έρευνα πρέπει επίσης να είναι αποτελεσματική υπό την έννοια ότι μπορεί να οδηγήσει στον εντοπισμό και τιμωρία των υπευθύνων. Αυτό δεν είναι υποχρέωση αποτελέσματος, αλλά υποχρέωσης μέσων. Οι αρχές πρέπει να έχουν λάβει τα εύλογα μέτρα που έχουν στη διάθεσή τους για να εξασφαλίσουν τα στοιχεία σχετικά με το συμβάν. Οποιαδήποτε ανεπάρκεια στην έρευνα που υπονομεύει την ικανότητά της να ταυτοποιεί τον ή τους δράστες θα κινδυνεύει να παραβεί αυτό το πρότυπο. Επιπλέον, πρέπει να διατίθεται επαρκές στοιχείο δημόσιου ελέγχου της έρευνας ή των αποτελεσμάτων της ώστε να διασφαλίζεται η λογοδοσία τόσο στην πράξη όσο και στη θεωρία. Ο βαθμός του δημόσιου ελέγχου που απαιτείται μπορεί να διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση. Ωστόσο, σε όλες τις περιπτώσεις, ο πλησιέστερος συγγενής του θύματος πρέπει να συμμετέχει στη διαδικασία στον βαθμό που είναι απαραίτητος για τη διασφάλιση των έννομων συμφερόντων του .
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι στις 7 Αυγούστου 2014 ο Karen Petrosyan πέρασε τα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν και συνελήφθη από τις ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν. Δεν αμφισβητείται ότι στη συνέχεια πέθανε ενώ κρατούνταν από τις αρχές του εναγόμενου κράτους. Επομένως, εναπόκειται στο εναγόμενο κράτος να παράσχει πειστική εξήγηση των περιστάσεων που οδήγησαν στο θάνατο του γιου του προσφεύγοντος. Σε απάντηση η κυβέρνηση υποστήριξε (i) ότι ο Petrosyan πέθανε λόγω ασθένειας και (ii) ότι οι γρατσουνιές και οι μώλωπες στο σώμα του και τα κατάγματα των πλευρών είχαν εμφανιστεί πριν εισέλθει στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν.
Η εναγόμενη Κυβέρνηση προσκόμισε έκθεση από ιατροδικαστική εξέταση που διενεργήθηκε στις 8 Αυγούστου 2014, την ημέρα του θανάτου του, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η αιτία θανάτου ήταν οξεία καρδιαγγειακή και αναπνευστική ανεπάρκεια που προέκυψε μετά από μυοκαρδίτιδα, ως αποτέλεσμα διάχυτης μικροσκοπικής σκλήρυνσης στον καρδιακό μυ. Στην έκθεση σημειώθηκε ότι είχαν παρατηρηθεί αρκετές σωματικές βλάβες και ότι όλα αυτά είχαν προκληθεί ενώ ζούσε ακόμη και δεν είχαν προκαλέσει το θάνατό του. Σύμφωνα με την έκθεση, τα τραύματα θα μπορούσαν να προκληθούν από σκληρά και αμβλεία αντικείμενα ή από χτύπημα με τέτοια αντικείμενα, και ως προς τον χρόνο σχηματισμού των τραυματισμών, η αναφορά ανέφερε ότι οι γρατσουνιές στο στήθος και στον αριστερό μηρό είχαν εμφανιστεί λίγα λεπτά πριν από το θάνατο, ενώ οι άλλοι τραυματισμοί είχαν συμβεί 2-3 ημέρες πριν από το θάνατο.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι, αντίθετα με τη συνήθη πρακτική, η ιατροδικαστική έκθεση δεν συνοδεύτηκε από φωτογραφίες, γεγονός που υπονομεύει την αξιοπιστία των συμπερασμάτων σχετικά με την υποτιθέμενη καρδιακή προέλευση της πάθησης που φέρεται να προκάλεσε το θάνατο. Δεν υπήρχαν πληροφορίες ότι ο γιος του προσφεύγοντος, ο οποίος ήταν 32 ετών τη στιγμή του θανάτου του, είχε ιστορικό καρδιακής νόσου ή είχε άλλα προβλήματα υγείας. Κανένας τέτοιος ισχυρισμός δεν προβλήθηκε από την εναγόμενη Κυβέρνηση.
Όσον αφορά τους τραυματισμούς, το Δικαστήριο σημείωσε ότι η εναγόμενη Κυβέρνηση βασίστηκε στην ανωτέρω έκθεση που ανέφερε ότι εκτός από τις γρατσουνιές στο στήθος και τον αριστερό μηρό, οι τραυματισμοί του Petrosyan είχαν συμβεί 2-3 ημέρες πριν από το θάνατό του, με άλλα λόγια, πριν από την είσοδό του στο Αζερμπαϊτζάν. Η κυβέρνηση παρέλειψε να σχολιάσει το ερώτημα εάν αυτή η εκδοχή των γεγονότων ήταν συμβατή με το βίντεο που δείχνει να προσφέρεται τσάι στον προσφεύγοντα και να συνομιλεί με χωρικούς στο Aghbulag. Επίσης, παρέλειψε να σχολιάσει τον ισχυρισμό του προσφεύγοντος ότι στο πρώτο βίντεο, που τραβήχτηκε πριν από την άφιξη των στρατιωτικών που συνέλαβαν τον γιο του προσφεύγοντος, δεν υπάρχουν ορατοί τραυματισμοί στο πρόσωπό του και ότι τέτοια τραύματα είναι ορατά στο δεύτερο βίντεο.
Ο προσφεύγων προσκόμισε έκθεση από ιατροδικαστική εξέταση που ξεκίνησε στις 11 Οκτωβρίου 2014, όπου συνήχθη το συμπέρασμα ότι ήταν αδύνατο να εντοπιστεί με βεβαιότητα η αιτία του θανάτου του Karen Petrosyan, καθώς το πτώμα είχε παρουσιαστεί για εξέταση σε σοβαρή κατάσταση σήψης. Επίσης, η έκθεση αυτή αντικατόπτριζε παρατηρήσεις για σωματικές βλάβες και ανέφερε ότι όλες οι σωματικές βλάβες που εντοπίστηκαν κατά την επανεξέταση του πτώματος, λαμβανόμενες χωριστά, καθώς και σε συνδυασμό, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως απειλητικές για τη ζωή σοβαρές σωματικές βλάβες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν άμεσα θάνατο. Σε συμπληρωματική γνωμάτευση των ιατροδικαστών ανέφεραν ότι, όσον αφορά τον διαχωρισμό των αυχενικών σπονδύλων της σπονδυλικής στήλης που είχε παρατηρηθεί, ήταν αδύνατο να προσδιοριστεί εάν αυτό είχε συμβεί κατά τη διάρκεια της ζωής του Karen Petrosyan ή μετά τον θάνατό του. Η εναγόμενη Κυβέρνηση δεν υπέβαλε παρατηρήσεις ως απάντηση σε ό,τι προέκυψε από τις ιατροδικαστικές εκθέσεις που παρουσίασε ο προσφεύγων.
Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι εξετάσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Αρμενία διενεργήθηκαν μήνες μετά το θάνατο και δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν τα αίτιά του. Ωστόσο, ορισμένα από τα ευρήματά, ιδίως όσον αφορά τα κατάγματα πλευρών, φαίνονται συμβατά με τα ευρήματα της ιατροδικαστικής έκθεσης της νεκροψίας που διενεργήθηκε στο Αζερμπαϊτζάν ώρες μετά τον θάνατο. Και οι δύο αναφορές έκαναν λόγο για σοβαρές σωματικές βλάβες.
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, και εξάγοντας συμπεράσματα από την αδυναμία παροχής λεπτομερέστερων πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών του πτώματος, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η εξήγηση που έδωσε η Κυβέρνηση σχετικά με τον αριθμό και το είδος των τραυματισμών που υπέστη ο γιος του προσφεύγοντος πριν από το θάνατό του και ως προς την αιτία του θανάτου του δεν υποστηρίχθηκε από επαρκώς πειστικά στοιχεία.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η Κυβέρνηση δεν είχε εξηγήσει με πειστικό τρόπο τις συνθήκες του θανάτου του Karen Petrosyan και ότι το εναγόμενο κράτος έχει ευθύνη για τον θάνατό του. Ως εκ τούτου, διαπίστωσε παράβαση του άρθρου 2 στο ουσιαστικό σκέλος του.
Αποτυχία έρευνας
Το Δικαστήριο παρατήρησε ότι εκτός από την ιατροδικαστική εξέταση, δεν είχε ενημερωθεί από το εναγόμενο κράτος για οποιαδήποτε έρευνα σχετικά με τις συνθήκες του θανάτου του Karen Petrosyan.
Δεδομένων των πληροφοριών που μπορεί να συναχθούν από τις ιατρικές εκθέσεις το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση ότι έπρεπε να είχε διεξαχθεί έρευνα. Επιπλέον, το Δικαστήριο έλαβε υπόψη ότι, σύμφωνα με την εναγόμενη Κυβέρνηση, ο Karen Petrosyan ήταν Αρμένιος πολίτης που κρατήθηκε με το σκεπτικό ότι ήταν μέλος ένοπλης «ανατρεπτικής» ομάδας. Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο δεν μπορούσε να παραβλέψει το γενικό πλαίσιο εχθρότητας και έντασης μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, αυτές οι περιστάσεις έδειξαν επίσης ότι θα έπρεπε να είχε διεξαχθεί έρευνα από τις αρχές του εναγόμενου κράτους αυτεπάγγελτα, συμπεριλαμβανομένου του εάν το εθνοτικό μίσος είχε διαδραματίσει ρόλο στη μεταχείριση του Karen Petrosyan .
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 2 της Σύμβασης στο διαδικαστικό του σκέλος.
Άρθρο 3
Το άρθρο 3 της Σύμβασης απαγορεύει με απόλυτους όρους τα βασανιστήρια, την απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία. Καμία διάταξη δεν προβλέπει, όπως σε άλλες ουσιαστικές ρήτρες της Σύμβασης και των Πρωτοκόλλων της, εξαιρέσεις και καμία παρέκκλιση από αυτήν, ούτε και κατά το άρθρο 15. Για πρόσωπο που στερείται την ελευθερία του, προσφυγή σε σωματική βία που δεν έχει γίνει αυστηρά αναγκαίο από τη δική του συμπεριφορά μειώνει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και αποτελεί καταρχήν παραβίαση του δικαιώματος που ορίζεται στο άρθρο 3 της Σύμβασης.
Λαμβάνοντας υπόψη τα αυστηρά πρότυπα που εφαρμόζονται στην ερμηνεία του άρθρου 3 της Σύμβασης, η κακομεταχείριση πρέπει να έχει ένα ελάχιστο επίπεδο σοβαρότητας προτού θεωρηθεί ότι εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης. Η εκτίμηση αυτού του ελάχιστου ορίου είναι σχετική και εξαρτάται από όλες τις περιστάσεις της περίπτωσης, συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας της θεραπείας, των σωματικών ή ψυχικών επιπτώσεων και, σε ορισμένες περιπτώσεις, της ηλικίας, του φύλου και της υγείας του ατόμου. Η πρακτική των οργάνων της Σύμβασης απαιτεί τη συμμόρφωση με ένα πρότυπο απόδειξης «πέρα από εύλογη αμφιβολία» ότι υπήρξε κακομεταχείριση τέτοιας σοβαρότητας.
Όσον αφορά την ψυχική ταλαιπωρία των συγγενών του θύματος, το Δικαστήριο έχει με συνέπεια αναγνωρίσει τον βαθύ ψυχολογικό αντίκτυπο μιας σοβαρής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα μέλη της οικογένειας του θύματος που είναι αιτούντες ενώπιον του Δικαστηρίου. Ωστόσο, για να διαπιστωθεί χωριστή παραβίαση του άρθρου 3 της Σύμβασης σε σχέση με τους συγγενείς του θύματος, θα πρέπει να υπάρχουν ειδικοί παράγοντες που δίνουν στο βάσανό τους μια διάσταση και χαρακτήρα διακριτό από τη συναισθηματική αγωνία που αναπόφευκτα προέρχεται από την ίδια την προαναφερθείσα παραβίαση. Οι σχετικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την εγγύτητα του οικογενειακού δεσμού, τις ιδιαίτερες συνθήκες της σχέσης, τον βαθμό στον οποίο το μέλος της οικογένειας ήταν μάρτυρας των επίμαχων γεγονότων και τη συμμετοχή των αιτούντων στις προσπάθειες να λάβουν πληροφορίες για την τύχη του συγγενή τους.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε παραπάνω ότι η εναγόμενη Κυβέρνηση δεν εξήγησε με πειστικό τρόπο τις συνθήκες θανάτου του Petrosyan και των τραυματισμών του. Στο πλαίσιο αυτό, έλαβε υπόψη ότι οι ιατροδικαστικές εκθέσεις που υποβλήθηκαν και από τα δύο μέρη ανέφεραν μεγάλο αριθμό σωματικών βλαβών και ότι η δήλωση στην έκθεση που προσκόμισε η εναγόμενη κυβέρνηση ότι οι τραυματισμοί είχαν προκληθεί «2-3 ημέρες πριν» το θάνατο ήταν δύσκολο να συμβαδίσουν με τα βίντεο του προσφεύγοντος.
Με βάση τις πληροφορίες που είχε στη διάθεσή του, δεν ήταν δυνατό για το Δικαστήριο να αποδείξει τι ακριβώς συνέβη κατά τη διάρκεια της κράτησης. Υπό το πρίσμα των τραυματισμών που εντοπίστηκαν και της έλλειψης εύλογων εξηγήσεων για τον τρόπο με τον οποίο προκλήθηκαν, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ωστόσο ότι έχει αποδειχθεί επαρκώς ότι έπεσε θύμα βαριάς σωματικής βίας πριν από το θάνατό του, σε βαθμό που ισοδυναμούσε με παραβίαση του άρθρου 3 της Σύμβασης σε σχέση με αυτόν.
Περαιτέρω το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο προσφεύγων ενημερώθηκε για το θάνατο του γιου του την επομένη της σύλληψής του. Ο προσφεύγων δεν ήταν μάρτυρας και η διάδοση του βίντεο της ανάκρισης του γιου του δεν μπορεί από μόνη της να συνεπάγεται παραβίαση του άρθρου 3 της Σύμβασης σε σχέση με τον προσφεύγοντα. Όσον αφορά την αποτυχία της εναγόμενης Κυβέρνησης να διερευνήσει τις συνθήκες του θανάτου του γιου του προσφεύγοντος, το Δικαστήριο θεώρησε επίσης ότι αυτή η πτυχή δεν αποτελεί από μόνη της χωριστή παραβίαση του άρθρου 3 διαφορετική από εκείνη που διαπιστώθηκε ανωτέρω όσον αφορά το διαδικαστικό σκέλος του άρθρο 2.
Ωστόσο, το Δικαστήριο είχε προηγουμένως θεωρήσει ότι άτομα στα οποία έχουν παρουσιαστεί ακρωτηριασμένα σώματα στενών συγγενών θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι είναι θύματα παραβίασης του άρθρου 3, κατά την έννοια του άρθρου 34 της ΕΣΔΑ.
Σε αυτή την περίπτωση, η σορός του γιου του προσφεύγοντος επαναπατρίστηκε δύο μήνες μετά τον θάνατό του. Εν τω μεταξύ, ο προσφεύγων είχε λάβει διαφορετικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της προσφυγής στο Δικαστήριο. Όταν τελικά επιστράφηκε η σορός, ήταν σε κατάσταση σοβαρής αποσύνθεσης, έλειπαν τα εσωτερικά όργανα, παρατηρήθηκε διαχωρισμός των αυχενικών σπονδύλων της σπονδυλικής στήλης και το υοειδές οστό δεν βρέθηκε.
Υπό το πρίσμα αυτών των ιδιαίτερων περιστάσεων, οι οποίες εν προκειμένω προστίθενται στην αποτυχία διερεύνησης των συνθηκών του θανάτου του γιου του προσφεύγοντος, το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ψυχική ταλαιπωρία που υπέστη ο προσφεύγων μπορεί να θεωρηθεί ότι έλαβε μια διάσταση και χαρακτήρα διαφορετική από τη συναισθηματική αγωνία που μπορεί να θεωρηθεί ότι προκαλείται αναπόφευκτα σε συγγενείς ενός θύματος σοβαρής παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συνεπώς, διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3 της Σύμβασης και σε σχέση με τον προσφεύγοντα.
Δίκαιη ικανοποίηση: το ΕΔΔΑ επιδίκασε ποσό 40.000 ευρώ για ψυχική οδύνη (επιμέλεια echrcaselaw.com).
