Επιβολή προστίμου για «ντύσιμο» του αγάλματος του πολιτικού Blagoev σαν να ήταν ο Άγιος Βασίλης. Παραβίαση της ελευθερίας έκφρασης.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Handzhiyski κατά Βουλγαρίας της 6.3.2021 (αριθ. 10783/14)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ελευθερία έκφρασης και πολιτική διαμαρτυρία. Τοποθέτηση καπέλου και σάκου του Άγιου Βασίλη στο άγαλμα του πολιτικού Dimitar Blagoev στην κεντρική πλατεία του Blagoevgrad την ημέρα των Χριστουγέννων ως μορφή πολιτικής διαμαρτυρίας από τοπικό πολιτικό πρόσωπο. Ο προσφεύγων καταδικάστηκε και του επιβλήθηκε πρόστιμο για χουλιγκανισμό.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ειδικότερα ότι ο προσφεύγων είχε διαμαρτυρηθεί και μάλιστα είχε ασκήσει σάτιρα, χωρίς να καταστρέψει το άγαλμα. Αν και κάποιοι περαστικοί ενδεχομένως να προσβλήθηκαν, το γεγονός αυτό δεν ήταν αρκετό για να δικαιολογήσει την παρέμβαση στην ελευθερία της έκφρασης. Επανέλαβε ότι η προστατευτική εμβέλεια της ελευθερίας της έκφρασης έχει ισχύ όχι μόνο για «πληροφορίες» ή «ιδέες» η οποίες γίνονται δεκτές ή θεωρούνται μη προσβλητικές, αλλά επίσης σε εκείνες που προσβάλλουν, συγκλονίζουν ή ενοχλούν το κράτος ή οποιοδήποτε μέρος του πληθυσμού.
Παραβίαση του άρθρου 10 (ελευθερία έκφρασης) της ΕΣΔΑ.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 10
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Kaloyan Tomov Handzhiyski, είναι Βούλγαρος υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1971 και ζει στη Βουλγαρία. Είναι τοπικός πολιτικός.
Στις 14 Ιουνίου 2013 ξέσπασαν διαδηλώσεις στη Βουλγαρία ενάντια στη τότε νέα κυβέρνηση. Ο προσφεύγων ήταν τότε πρόεδρος του τοπικού τμήματος των Δημοκρατών για μια Ισχυρή Βουλγαρία (Демократи за силна България), ένα πολιτικό κόμμα που δεν κατείχε έδρες στο Κοινοβούλιο και το οποίο υποστήριζε τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις.
Στις πρώτες ώρες της 25ης Δεκεμβρίου 2013, το άγαλμα του Dimitar Blagoev – από τον οποίο η πόλη πήρε το όνομά της και το άγαλμα του οποίου ήταν κάπως αμφιλεγόμενο – στην κεντρική πλατεία βάφτηκε κόκκινο και λευκό έτσι ώστε να μοιάζει με τον Άγιο Βασίλη. Οι λέξεις «Πατέρας Frost» (Дядо Мраз) γράφθηκαν από κάτω.
Αργότερα εκείνη την ημέρα των Χριστουγέννων, ο προσφεύγων πήγε στο άγαλμα, το οποίο μια ομάδα ανθρώπων είχε συγκεντρωθεί γύρω του, και τοποθέτησε ένα καπέλο Άγιου Βασίλη στο κεφάλι του και έναν κόκκινο σάκο στα πόδια του. Η λέξη «παραίτηση» ήταν γραμμένη στο σάκο. Ο προσφεύγων συνελήφθη περίπου τέσσερις ώρες αργότερα και κατηγορήθηκε για χουλιγκανισμό πριν απελευθερωθεί.
Δικάστηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2013. Στην υπεράσπισή του επικαλέστηκε το συνταγματικό του δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί. Κρίθηκε ένοχος και του επιβλήθηκε πρόστιμο 100 βουλγαρικών λεβ (περίπου 51 ευρώ). Το δικαστήριο αξιολόγησε τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης, διαπιστώνοντας ότι ο προσφεύγων είχε υπερβεί το όριο του πολιτικού αστείου και είχε εκφραστεί με πράξεις χουλιγκανισμού. Η απόφαση αυτή επικυρώθηκε κατόπιν έφεσης. Ο προσφεύγων πλήρωσε το πρόστιμο στις 20 Ιανουαρίου 2014.
Βασιζόμενος στο άρθρο 10, ο προσφεύγων παραπονέθηκε ότι η παρέμβαση στο δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης δεν ήταν απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι οι ενέργειες του προσφεύγοντος, μπορούν να θεωρηθούν ως «έκφραση» εντός της έννοιας της Σύμβασης. Η καταδίκη του προσφεύγοντος με πρόστιμο ισοδυναμούσε με παρέμβαση με αυτήν την ελευθερία έκφρασης. Σε γενικές γραμμές, η παρέμβαση σχεδιάστηκε για την προστασία των δικαιωμάτων των τρίτων- περαστικών, οι οποίοι μπορεί να προσεβλήθησαν. Ωστόσο, το Δικαστήριο σημείωσε ότι δεν υπήρχε κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια από τις ενέργειες του προσφεύγοντος.
Το Δικαστήριο δήλωσε ότι οι ενέργειες του προσφεύγοντος θα μπορούσαν να θεωρηθούν σατιρικές και ως πολιτική διαμαρτυρία. Ως προς το αν η λήψη μέτρων, συμπεριλαμβανομένων αναλογικών κυρώσεων (που αποσκοπούν στην αποτροπή πράξεων οι οποίες θα μπορούσαν να καταστρέψουν μνημεία ή να καταστρέψουν τη φυσική τους εμφάνιση), θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία», το Δικαστήριο σημείωσε ότι ο προσφεύγων δεν ενήργησε βίαια, ούτε έβλαψε το άγαλμα. Ούτε υπήρχαν στοιχεία που να δείχνουν ότι ήταν υπεύθυνος για τις ζωγραφιές που εμφανίζονταν πάνω στο άγαλμα. Η αξιολόγηση του κατά πόσον θα μπορούσε να είναι «απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία» η επιβολή κυρώσεων σε σχέση με πράξεις όπως η δική του -η οποία, αν και θα μπορούσε να βεβηλώσει ένα μνημείο, δεν το έβλαψε– είχε πολλές εκφάνσεις. Το ΕΔΔΑ, έλαβε υπόψιν, μεταξύ άλλων, την ακριβή φύση της πράξης, την πρόθεση πίσω από αυτή, και το μήνυμα επιδίωκε να μεταφερθεί, καθώς και την κοινωνική σημασία του μνημείου, τις αξίες ή τις ιδέες που συμβόλιζε, και τον βαθμό σεβασμού που απολάμβανε από την αντίστοιχη κοινότητα.
Το Δικαστήριο δέχθηκε ότι ορισμένοι άνθρωποι ενδέχεται να προσβλήθηκαν από τις ενέργειες του προσφεύγοντος στο άγαλμα. Ωστόσο, επανέλαβε ότι η προστατευτική εμβέλεια της ελευθερίας της έκφρασης έχει ισχύ όχι μόνο για «πληροφορίες» ή «ιδέες» η οποίες γίνονται δεκτές ή θεωρούνται μη προσβλητικές, αλλά επίσης σε εκείνες που προσβάλλουν, συγκλονίζουν ή ενοχλούν το κράτος ή οποιοδήποτε μέρος του πληθυσμού. Έτσι, το Δικαστήριο διαπίστωσε, βάσει των κριτηρίων που ορίζει, ότι η παρέμβαση στο δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης του προσφεύγοντος δεν ήταν απαραίτητη, με αποτέλεσμα παραβίαση του άρθρου 10 της Σύμβασης.
Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Βουλγαρία έπρεπε να καταβάλει στον προσφεύγοντα 54,66 ευρώ ως αποζημίωση, 2.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 2.762,76 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.
Ξεχωριστή γνώμη
Ο δικαστής Vehabović εξέφρασε αντίθετη γνώμη και ο δικαστής Motoc εξέφρασε σύμφωνη γνώμη.
