Ποινική διαδικασία που διήρκεσε 11 έτη σε ένα μόνο βαθμό δικαιοδοσίας! Παραβίαση εύλογης διάρκειας της δίκης

ΑΠΟΦΑΣΗ

Klein κατά Σλοβακίας της 30.03.2023 (αρ. προσφ. 45844/21)

Βλ. εδώ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Υπερβολική διάρκεια ποινικής διαδικασίας σε ένα βαθμό δικαιοδοσίας.

Η ποινική διαδικασία άρχισε στις 3 Νοεμβρίου 2011, όταν απαγγέλθηκαν κατηγορίες κατά του προσφεύγοντος. Συνεχίζεται στο πρωτοβάθμιό δικαστήριο ακόμα, δηλ. τουλάχιστον μέχρι τις 30.03.23 που εκδόθηκε η απόφαση του ΕΔΔΑ.

Ο προσφεύγων υπέβαλε συνταγματική προσφυγή στις 14 Μαΐου 2021, παραπονούμενος για παραβίαση της εύλογης διάρκειας της δίκης. Το Συνταγματικό Δικαστήριο διαχώρισε τα διάφορα στάδια της ποινικής διαδικασίας και εξέτασε χωριστά το προκαταρκτικό στάδιο και το στάδιο της κύριας διαδικασίας. Το Συνταγματικό Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο προσφεύγων δεν είχε περιγράψει την επικαλούμενη αδράνεια και αναποτελεσματικότητα των δικαστηρίων και επιπλέον έκρινε ότι η διάρκεια οφειλόταν στην πολυπλοκότητα της υπόθεσης και στις αναβολές που ζητήθηκαν από την πλευρά του προσφεύγοντος.

Ο προσφεύγων άσκησε προσφυγή στο ΕΔΔΑ επικαλούμενος το άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ γιατί η διάρκεια της επίμαχης ποινικής διαδικασίας ήταν ασυμβίβαστη με την απαίτηση «εύλογης προθεσμίας».

Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας της διαδικασίας πρέπει να εκτιμάται υπό το πρίσμα των περιστάσεων της υπόθεσης και υπό το πρίσμα των ακόλουθων κριτηρίων: την πολυπλοκότητα της υπόθεσης, την συμπεριφορά του προσφεύγοντος και των αρμόδιων αρχών και το τι διακυβεύεται για τον προσφεύγοντα.

Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι, μολονότι η υπόθεση του προσφεύγοντος ήταν κάπως περίπλοκη και ο ίδιος συνέβαλε στις καθυστερήσεις τόσο στην προδικασία όσο και στην κύρια διαδικασία, τα στοιχεία αυτά δεν ήταν ικανά να δικαιολογήσουν τη συνολική διάρκεια της διαδικασίας σε εθνικό επίπεδο που είχε υπερβεί τα 11 χρόνια σε ένα μόνον βαθμό δικαιοδοσίας. Λαμβανομένης υπόψη της σχετικής νομολογίας, διαπίστωσε ότι η διάρκεια της διαδικασίας ήταν υπερβολική και δεν πληρούσε την προϋπόθεση της «εύλογης διάρκειας».

Το Δικαστήριο του Στρασβούργου διαπίστωσε παραβίαση της δίκαιης δίκης (άρθρο 6 § 1) και επιδίκασε 7.300 ευρώ για ηθική βλάβη και τα έξοδα.

ΔΙΑΤΑΞΗ

Άρθρο 6 παρ. 1

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Ο προσφεύγων, Gabriel Klein, υπήκοος Σλοβακίας, διαμαρτυρήθηκε για την υπερβολική διάρκεια της ποινικής διαδικασίας που άρχισε στις 3 Νοεμβρίου 2011, όταν του απαγγέλθηκαν κατηγορίες. Η διαδικασία εκκρεμούσε κατά τον χρόνιο έκδοσης της απόφασης ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου.

Κατά τον έλεγχο της συνταγματικής προσφυγής του προσφεύγοντος της 14ης Μαΐου 2021, το Συνταγματικό Δικαστήριο διαχώρισε τα διάφορα στάδια της ποινικής διαδικασίας και εξέτασε χωριστά το προκαταρκτικό στάδιο και το στάδιο της κύριας διαδικασίας. Έκρινε ότι το προκαταρκτικό στάδιο είχε περατωθεί στις 19 Μαΐου 2014 (οπότε ο προσφεύγων κατηγορήθηκε) και, ως εκ τούτου, ο προσφεύγων δεν υπέβαλε την καταγγελία του ενώ η διαδικασία εκκρεμούσε ακόμη ενώπιον των ανακριτικών οργάνων. Το μέρος της καταγγελίας του προσφεύγοντος σχετικά με τη διάρκεια του σταδίου της κύριας διαδικασίας απορρίφθηκε για τυπικούς λόγους. Το Συνταγματικό Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο προσφεύγων δεν είχε περιγράψει συγκεκριμένες περιόδους αδράνειας και αναποτελεσματικότητας του δικαστηρίου και δεν παρείχε παραδείγματα της εικαζόμενης παράνομης, ασυντόνιστης και αναποτελεσματικής συμπεριφοράς του δικαστηρίου. Πρόσθεσε επίσης ότι η τρέχουσα διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου δεν ήταν υπερβολική λόγω της περιπλοκότητας των πραγματικών περιστατικών της υπόθεσης και της συμπεριφοράς του προσφεύγοντος (πολλαπλές αναβολές των επ’ ακροατηρίου συζητήσεων που οφείλονταν στον προσφεύγοντα και στους δικηγόρους του).

ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…

Η Κυβέρνηση στηρίχθηκε εκτενώς στα συμπεράσματα του Συνταγματικού Δικαστηρίου, υποστηρίζοντας ότι η καταγγελία ήταν προδήλως αβάσιμη. Επανέλαβε ότι ο προσφεύγων δεν είχε υποβάλει την συνταγματική του προσφυγή σύμφωνα με τις ισχύουσες τυπικές προϋποθέσεις και, ως εκ τούτου, δεν είχε εξαντλήσει τα διαθέσιμα εσωτερικά ένδικα μέσα. Η Κυβέρνηση υποστήριξε επίσης ότι η υπόθεση ήταν πολύ περίπλοκη λόγω της εκτενούς έρευνας και των εκτεταμένων γραπτών αποδεικτικών στοιχείων, και ότι ο προσφεύγων είχε συμβάλει σημαντικά στις καθυστερήσεις ζητώντας πολλές αναβολές τόσο στην προδικασία κατά το στάδιο της έρευνας όσο και στο δικαστήριο κατά το στάδιο της κύριας διαδικασίας.

Όσον αφορά την ένσταση της Κυβέρνησης για  μη εξάντληση των εσωτερικών ενδίκων μέσων, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι, παρόλο που η συνταγματική προσφυγή απορρίφθηκε κυρίως για τυπικούς λόγους, το Συνταγματικό Δικαστήριο εξέφρασε τις απόψεις του και επί της ουσίας της καταγγελίας. Μολονότι ο προσφεύγων παραπονέθηκε για τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας κατά τρόπο γενικό, δεν αμφισβητήθηκε ότι η διαδικασία διήρκεσε περισσότερο από δέκα (10) έτη κατά τον χρόνο του ελέγχου της συνταγματικότητας. Επομένως, δεν προκύπτει ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο εμποδίστηκε να εξετάσει τη συνολική διάρκεια της επίμαχης διαδικασίας (βλ. a contrario την απόφαση Obluk κατά Σλοβακίας της 20.06.2006, αρ. προσφ. 69484/01 § 6), και μπορούσε να θεωρηθεί  ότι ο προσφεύγων είχε εξαντλήσει τα εσωτερικά ένδικα μέσα στο πλαίσιο αυτό (βλ. a contrario, απόφαση Šidlová κατά Σλοβακίας της 26.09.2006, αρ. προσφ. 50224/99 § 53).

Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι, για τους σκοπούς των καταγγελιών του άρθρου 6 παρ. 1 σχετικά με τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, η προθεσμία που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη αρχίζει την ημέρα κατά την οποία κατηγορείται ένα πρόσωπο και καλύπτει το σύνολο της εν λόγω διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας στο στάδιο της έφεσης.

Η επίμαχη ποινική διαδικασία άρχισε στις 3 Νοεμβρίου 2011, ημερομηνία απαγγελίας των κατηγοριών στον προσφεύγοντα, και η ποινική διαδικασία εξακολουθεί να εκκρεμεί ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου μέχρι την έκδοση της απόφασης του ΕΔΔΑ. Επομένως, η υπό εξέταση περίοδος ήταν μεγαλύτερη των έντεκα (11) ετών και δύο μηνών για έναν μόνο βαθμό δικαιοδοσίας.

Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι ο εύλογος χαρακτήρας της διάρκειας της διαδικασίας πρέπει να εκτιμάται υπό το πρίσμα των περιστάσεων της υπόθεσης και υπό το πρίσμα των ακόλουθων κριτηρίων: την πολυπλοκότητα της υπόθεσης, την συμπεριφορά του προσφεύγοντος και των αρμόδιων αρχών και το τι διακυβεύεται για τον προσφεύγοντα (βλ. Pélissier και Sassi κατά Γαλλίας [GC], αρ. προσφ. 25444/94 § 67 και Frydlender κατά Γαλλίας [GC], αρ. προσφ. 30979/96, § 43). Στην υπόθεση Pavlík κατά Σλοβακίας της 30.04.2007 (αρ. προσφ. 74827/01), το Δικαστήριο διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 6 της Σύμβασης λόγω της υπερβολικής διάρκειας της διαδικασίας.

Αφού εξέτασε όλα τα στοιχεία, το Δικαστήριο επισήμανε ότι, μολονότι η υπόθεση του προσφεύγοντος ήταν κάπως περίπλοκη και ο ίδιος συνέβαλε στις καθυστερήσεις, τα στοιχεία αυτά δεν ήταν ικανά να δικαιολογήσουν τη συνολική διάρκεια της διαδικασίας σε εθνικό επίπεδο. Λαμβανομένης υπόψη της σχετικής νομολογίας, το Δικαστήριο έκρινε ότι, εν προκειμένω, η διάρκεια της διαδικασίας ήταν υπερβολική και δεν πληρούσε την προϋπόθεση της «εύλογης διάρκειας».

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της δίκαιης δίκης (άρθρο 6 § 1).

Δίκαιη ικανοποίηση (Άρθρο 41)

Το Δικαστήριο επιδίκασε στον προσφεύγοντα 7.300 ευρώ για ηθική βλάβη και 250 ευρώ για τα έξοδα (επιμέλεια: echrcaselaw.com).